Talmussu

Talmussu^[1], Talmuszu^[2], Talmusu^[3], Talmusa^[4] – w 2 połowie II tys. i 1 połowie I tys. p.n.e. asyryjska prowincja ze stolicą o tej samej nazwie, leżąca w północnej części centralnej Asyrii^[1][4]. Samo miasto identyfikowane jest ze współczesnym Gir-e Pan^[1][4].

Talmussu było prowincją asyryjską już w okresie średnioasyryjskim^[1]. W jednej ze swych inskrypcji asyryjski król Salmanasar I (1273-1244 p.n.e.) opisuje odbudowę świątyni i ziguratu bogini Isztar w stolicy tej prowincji:

„Świątynię bogini Isztar, mej pani, [w mieście Talmuszu] odbudowałem. [Jej] zigurat, święte sanktuarium, siedzibę pełną spokoju, [odbudowałem] wewnątrz miasta Talmuszu (i-na qé-reb URU tal-mu-še) dla bogini Isztar, pani miasta Talmuszu”^[2].

Począwszy od panowania Adad-nirari III (810-783 p.n.e.) gubernatorzy Talmussu zaczynają pojawiać się w asyryjskich listach i kronikach eponimów jako urzędnicy limmu^[1]. O gubernatorach i prowincji Talmussu wspominają też teksty administracyjne z VIII w p.n.e. z Kalhu, a także listy z czasów panowania Sargona II (722-705 p.n.e.) i Aszurbanipala (668-627? p.n.e.)^[1].

Asyryjscy gubernatorzy Talmussu znani z asyryjskich list i kronik eponimów:

• Nabu-szarru-usur – pełnił urząd eponima w 786 r. p.n.e.^[5];
• Ninurta-szezibanni – pełnił urząd eponima w 754 r. p.n.e.^[5];
• Szulmu-beli – pełnił urząd eponima w 696 r. p.n.e.^[5]

• Glassner J.-J., Mesopotamian Chronicles, Society of Biblical Literature, Atlanta 2004.
• Grayson A.K., Assyrian Rulers of the Third and Second Millennia B.C. ( to 1115 B.C.), The Royal Inscriptions of Mesopotamia. Assyrian Periods 1 (RIMA 1), University of Toronto Press, 2002.
• Radner K., Provinz. C, w: Reallexikon der Assyriologie, tom XI (Prinz, Prinzessin - Samug), Walter de Gruyter, Berlin - New York 2006-2008, s. 42-68.