Topolno

Topolno

wieś
Kościół parafialny w Topolnie
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Pruszcz
Wysokość	ok. 27 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	276
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-120[2]
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0094076
Położenie na mapie gminy Pruszcz Topolno
Położenie na mapie Polski Topolno
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Topolno
Położenie na mapie powiatu świeckiego Topolno
53°18′00″N 18°16′27″E/53,300000 18,274167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Topolno – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Pruszcz. Według spisu powszechnego z 31 marca 2011 roku wieś liczyła 276 mieszkańców^[3].

W Topolnie na przełomie X i XI w. znajdował się gród obronny^[4]. Po raz pierwszy było wspomniane w 1239 pod łacińską nazwą Thopulno. W 1309 Topolno przeszło w ręce Krzyżaków i utworzonego przez nich komturstwa świeckiego. W tym czasie było ono własnością rycerską. W XV i XVII wieku duże znaczenie dla miejscowości miał ród Konarskich, którzy pragnęli podnieść rangę Topolna do miasta. Jednak przeciwne tym staraniom było pobliskie Świecie. Rodzina Konarskich sprowadziła do Topolna Paulinów i ufundowała im kościół i klasztor. W latach 1681–1683 wzniesiono sanktuarium pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. W latach 1466–1772 Topolno należało do powiatu świeckiego i województwa pomorskiego. Podczas trwania III wojny północnej^[5], na przełomie lat 1703 i 1704, w klasztorze Paulinów w Topolnie miał swoją kwaterę król Szwecji Karol XII, który w pobliżu wsi rozmieścił również na okres zimy swoje wojska^[6]. W 1772 w wyniku I rozbioru Polski miejscowość znalazła się w granicach Prus i stan ten trwał aż do 1920, kiedy to znalazło się w granicach niepodległej Polski. W 1939 zaczęła się II wojna światowa, a wraz z nią okupacja niemiecka, która trwała do 1945. Od 1950 miejscowość znajdowała się w województwie bydgoskim. Od 1999 miejscowość należy do województwa kujawsko-pomorskiego^[7].

W drugiej połowie XIX wieku w Topolnie i Topolinku dokonano pierwszych odnotowanych odkryć archeologicznych, podczas których odnaleziono wcześniejsze cmentarzyska pradziejowe^[4]. Od 2017 roku Bydgoskie Stowarzyszenie Miłośników Historii „Łuczniczka” prowadzi w Topolnie badania archeologiczne w ramach projektu „Ocalić przeszłość Topolna”, w toku których odkryto kilkadziesiąt monet z XVII–XX wieku (½ Stubera z Księstwa Bergu z 1785 roku, szwedzkie 10 ore z 1739 r.), przedmioty z II wojny światowej (nieśmiertelnik, odznaka RAD-u, guziki wojskowe, łuski) oraz fragmenty ceramiki naczyniowej ludności kultury łużyckiej^[8]. Najnowszym, i zarazem najstarszym zabytkiem metalowym, jest odkryta w Sylwestra 2022 roku w Topolnie przez "Łuczników" siekierka ze stopu brązu tzw. typu unietyckiego sprzed minimum 3,5 tysiąca lat^[9].

• źródło Św. Rocha uznane w 1991 roku za pomnik przyrody nieożywionej^[10], leżące u podstawy Wzgórza Rocha, z niezachowaną kaplicą pod wezwaniem tego świętego; według legend było to miejsce kultu pogańskiego^[4].
• Miejscowość leży na terenie Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego
• obszar międzywala zajmują 2 obszary Natura 2000: SOO Solecka Dolina Wisły PLH040003 i OSO Dolina Dolnej Wisły PLB040003^[11]
• jezioro rynnowe o powierzchni 10,62 ha, należące do Okręgu PZW w Bydgoszczy^[12]
• na terenie wsi znajduje się 5 użytków ekologicznych w formie łąk i pastwisk^[13]
• w odległości 2,5 km znajduje się projektowany rezerwat przyrody Parów Cieleszyński.

• Sanktuarium pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny (obecnie kościół parafialny pw. Nawiedzenia NMP) wzniesiony w latach 1681–1683. Zostało ono wybudowane w stylu barokowym. W jego wnętrzu znajdowały się cudowny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem oraz zabytkowe organy pochodzące z okresu budowy świątyni. W 1900 organy wymienione na nowe, ale wykorzystano do ich wykonania ozdobne części starego instrumentu. Wcześniej, bo już w 1744, świątynia otrzymała dzwon, który w Gdańsku odlał ludwisarz Jan Gotfryd Schlaubitz^[7]
• Pałac wzniesiony w 1891 przez ówczesnego właściciela Topolna Włodzimierza Kublickiego-Piotuch. Obecnie jest to własność Sióstr Pasterek od Opatrzności Bożej, które prowadzą tam Placówkę Opiekuńczo-Wychowawczą Dom Dziecka^[14]
• grodzisko Talerzyk, które do 1034 było grodem obronnym – punkt widokowy na Dolinę Dolnej Wisły^[7]; nieopodal winnice i sady z drzewami starych odmian^[15].

Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 248 (Zbrachlin – Topolno – Borówno)

• Topolno Małe

• Topolno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 396 .