Wachlarzowiec olbrzymi
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
wachlarzowiec olbrzymi |
| Nazwa systematyczna | |
| Meripilus giganteus (Pers.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 37: 33 (1882) | |
Wachlarzowiec olbrzymi (Meripilus giganteus (Pers.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny wachlarzowcowatych (Meripilaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Meripilus, Meripilaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1794 r. Christian Hendrik Persoon nadając mu nazwę Boletus giganteus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1882 r. Petter Adolf Karsten, przenosząc go do rodzaju Meripilus[1].
Synonimów naukowych ma ok. 20[2].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako żagiew olbrzymia lub flagowiec olbrzymi[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Jest to jeden z największych grzybów nadrzewnych, którego pojedyncze rozety osiągają wagę do kilkunastu, a skupienia owocników przy jednym pniu do kilkudziesięciu kilogramów[4].
Owocniki jednoroczne, duże, osiągające średnicę od 30 do 80 cm, z wieloma dachówkowato ułożonymi, wachlarzowatymi lub półkolistymi kapeluszami, które wyrastają ze wspólnej podstawy, niekiedy na krótkich trzonkach. Powierzchnia kapeluszy początkowo żółtobrązowa, później brązowawa, kasztanowata, wyraźnie koncentrycznie pręgowana, pokryta drobnymi łuseczkami. Brzeg kapeluszy jaśniejszy, kremowy, zaokrąglony, z wiekiem falisty[4].
Krótkie, białawe, po uszkodzeniu przebarwiające się na brązowawe, później czerniejące plamy. Pory bardzo drobne, koliste, około 0,3 mm średnicy[4].
Biały, łykowaty, włóknisty, na przekroju czerniejący, o silnie grzybowym zapachu i kwaskowatym smaku[4].
Gładkie, bezbarwne, jajowate do kolistych[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Notowany w Ameryce Północnej, Europie, Azji, Afryce Północnej i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce liczne jego stanowiska opisano w piśmiennictwie naukowym[3]. Do października 2014 r. znajdował się na liście grzybów chronionych.
Rośnie u podstawy różnych gatunków drzew liściastych, wyjątkowo także drzew iglastych. Zwykle przy martwych pniach, rzadziej jako pasożyt żywych drzew. Chętnie rośnie na siedliskach antropogenicznych: parkach, przydrożnych drzewach. W naturalnych kompleksach leśnych spotykany wyjątkowo rzadko. Ze względu na upodobanie do antropogenicznych stanowisk zwany również "grzybem parkowym"[4].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb jadalny niskiej wartości. Jadalne są tylko młode owocniki[6].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]- żagwica listkowata (Grifola frondosa), która występuje niemal wyłącznie na dębach i ma znacznie mniejsze i węższe kapelusze
- jodłownica górska (Bondarzewia mesenterica), która rośnie u podstawy jodeł i odznacza się dużymi, kanciastymi i nierównymi porami.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f Czesław Narkiewicz: Grzyby chronione Dolnego Śląska. Jelenia Góra: Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego, 2005. ISBN 83-89863-20-0.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2016-01-10].
- ↑ Meripilus giganteus, Giant Polypore fungus [online], www.first-nature.com [dostęp 2018-08-01] (ang.).