Pułk Morski
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie | |
| Rozformowanie | |
| Tradycje | |
| Rodowód |
Batalion Morski |
| Kontynuacja | |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
Konstanty Jacynicz |
| Działania zbrojne | |
| Wojna polsko-bolszewicka | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Rodzaj sił zbrojnych | |
| Rodzaj wojsk | |
Pułk Morski – oddział piechoty Wojska Polskiego II RP złożony z marynarzy, który wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W lutym 1919 w Twierdzy Modlin został utworzony Batalion Morski. 4 kwietnia dowódcą batalionu został kapitan Konstanty Jacynicz[1]. Batalion składał się z czterech kompanii strzeleckich i kompanii karabinów maszynowych. Jesienią 1919 zajął pozycje na granicy z Pomorzem, od Aleksandrowa Kujawskiego do linii Wisły. W połowie stycznia 1920 w składzie Frontu Pomorskiego rozpoczął akcję obejmowania terenów Pomorza, zajmując 18 stycznia Toruń i w pierwszych dniach lutego docierając do Pucka. Tam część Batalionu wraz z generałem Józefem Hallerem 10 lutego dokonała zaślubin Polski z Bałtykiem.
6 lipca 1920 minister spraw wojskowych generał porucznik Józef Leśniewski wydał rozkaz nr 2516/20 w sprawie sformowania pułku morskiego z oddziałów marynarki podległych Departamentowi Morskiemu. Pod względem organizacyjnym i zaopatrzenia pułk został podporządkowany Dowództwu Okręgu Generalnego „Pomorze”. Organizacja pułku morskiego miała się odbywać „według regulaminów, etatów i norm ustalonych dla pułku piechoty”. Dowódcą pułku został kapitan marynarki Konstanty Jacynicz[2].
25 lipca 1920 zakończono organizację dowództwa pułku oraz plutonów: technicznego, telefonicznego i sanitarnego[3].
Wojna polsko-bolszewicka
[edytuj | edytuj kod]Pułk Morski wziął udział w wojnie z bolszewikami, przy czym nigdy nie walczył całością swoich sił[4]. Do akcji bojowych bataliony pułku wchodziły oddzielnie, w różnym czasie i w odległych od siebie miejscach. I batalion walczył między innymi w bitwie pod Ostrołęką, natomiast II batalion uczestniczył w bitwach między innymi pod Grodnem i Białymstokiem. III batalion w walkach nie wziął udziału. Chwałę Pułkowi przyniosły bohaterskie boje pod Zabielem, Nową Wsią, Suskiem, Wiklinem i pod Płońskiem w ramach Bitwy Warszawskiej[4]. 13 listopada Minister Spraw Wojskowych wydał rozkaz o rozformowaniu pułku. 24 listopada dowódca pułku złożył meldunek o rozformowaniu I i III batalionów[5]. 18 grudnia 1920 zostało rozformowane dowództwo pułku. Sprawy likwidacyjne pułku przejął II batalion, który został podporządkowany dowódcy Kadry Marynarki Wojennej. 1 lutego 1921 został rozwiązany II batalion[6].
Obsada personalna pułku
[edytuj | edytuj kod]Obsada personalna pułku[7][8]:
- Dowództwo
- dowódca pułku – kpt. mar. Konstanty Jacynicz
- adiutant – por. mar. Tadeusz Morgenstern-Podjazd
- oficer operacyjny – ppor. mar. Edward Rojek
- dowódca plutonu technicznego – por. mar. Gotfryd Niezabitowski
- lekarz – por. lek. Stanisław Linke
- oficer taborowy – pchor. mar. Stanisław Godek
- oficer kasowy – ppor. Stanisław Zgierczyński
- kapelan – ks. Władysław Miegoń
- I batalion
- dowódca I batalionu – kapitan marynarki Antoni Wąsowicz
- dowódca 1 kompanii – porucznik marynarki Marian Wolbek
- dowódca 2 kompanii – porucznik marynarki Michał Wilkicki
- oficer młodszy – porucznik marynarki Aleksander Hulewicz
- oficer młodszy – podporucznik marynarki Włodzimierz Kodrębski
- oficer młodszy – podporucznik marynarki Jerzy Krępski
- dowódca półkompanii karabinów maszynowych – porucznik marynarki Ignacy Błażewicz
- oficer młodszy – podchorąży Bolesław Dunin-Marcinkiewicz
- II batalion
- dowódca II batalionu – kapitan marynarki Adam Mohuczy (6 VII – 15 VIII 1920)
- adiutant – porucznik marynarki Romuald Dziewałtowski-Gintowt
- oficer operacyjny – porucznik piechoty Lucjan Sobol † 1940 Charków
- dowódca 1 kompanii – porucznik marynarki Michał Borowski
- dowódca 2 kompanii – porucznik marynarki Józef Czechowicz
- III batalion
- dowódca III batalionu – kapitan marynarki Włodzimierz Steyer
- adiutant – porucznik Wiktor Porębski
- dowódca 1 kompanii – podporucznik Lucjan Wrzesiński
- dowódca 2 kompanii – porucznik marynarki Kazimierz Śliwerski
- dowódca półkompanii karabinów maszynowych – porucznik marynarki Konstanty Rakusa-Suszczewski
Kawalerowie Virtuti Militari
[edytuj | edytuj kod]Żołnierze pułku odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. W nawiasie, obok nazwiska, podano numer krzyża[9][10]:
- marynarz Adam Bartnik (2798)
- sierżant sztabowy marynarki Aleksander Brzeszko[11] (2160)
- porucznik marynarki Tomasz Duracz (4020)
- porucznik marynarki Aleksander Hulewicz (4022)
- kapitan marynarki Konstanty Jacynicz (2939)
- ksiądz Władysław Miegoń (4023)
- kapitan marynarki Adam Mohuczy (1990)
- porucznik marynarki Roman Pieńkowski (2835)
- sierżant sztabowy marynarki Seweryn Pióro (2785)
- porucznik marynarki Tadeusz Morgenstern-Podjazd (4021)
- starszy marynarz Józef Walewski (2786)
- porucznik marynarki Marian Wolbek (3101)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 14.
- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 19.
- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 21.
- ↑ a b Marynarze w wojnie polsko-bolszewickiej. Portal Morski. [dostęp 2020-09-27].
- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 46.
- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 47.
- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 20-22.
- ↑ Sawicki 2011 ↓, s. 214–215.
- ↑ Taube i Dziewałtowski-Gintowt 1933 ↓, s. 48.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 10-11.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 10, tu jako Aleksander Brzeczka.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-09-27].
- Jan Kazimierz Sawicki: Kadry Morskie Rzeczypospolitej. T. V: Polska Marynarka Wojenna. Dokumentacja organizacyjna i kadrowa oficerów, podoficerów i marynarzy (1918-1947). Gdynia: Polskie Towarzystwo Nautologiczne, 2011. ISSN 9788393272204.
- Karol Taube, Romuald Dziewałtowski-Gintowt: Zarys historii wojennej Pułku Morskiego. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1933, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918-1920.