Sztutowo

Sztutowo

wieś
Kościół św. Wojciecha w Sztutowie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	nowodworski
Gmina	Sztutowo
Liczba ludności (2011)	1931[2]
Strefa numeracyjna	55
Kod pocztowy	82-110[3]
Tablice rejestracyjne	GND
SIMC	0158965
Położenie na mapie Polski Sztutowo
Położenie na mapie województwa pomorskiego Sztutowo
Położenie na mapie powiatu nowodworskiego Sztutowo
Położenie na mapie gminy Sztutowo Sztutowo
54°19′39″N 19°10′43″E/54,327500 19,178611[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach

Sztutowo (kaszb. Sztutowò, niem. Stutthof) – wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie nowodworskim, w gminie Sztutowo na obszarze Żuław Wiślanych przy drodze wojewódzkiej nr 501. Wieś jest siedzibą sołectwa Sztutowo, w którego skład wchodzi również miejscowość Grochowo Drugie.

Miejscowość jest siedzibą gminy Sztutowo. Pomiędzy Sztutowem a Kątami Rybackimi znajduje się rezerwat kormoranów czarnych. Wieś jest ośrodkiem wczasowym i krajoznawczym^[4].

Wieś należąca do Mierzei Wiślanej terytorium miasta Gdańska położona była w drugiej połowie XVI wieku w województwie pomorskim^[5]. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie elbląskim.

Na terenie miejscowości znajduje się rzymskokatolicka parafia św. Wojciecha. Jej świątynią jest dawny kościół baptystyczny wzniesiony w latach 1860–1878^[6].

Sztutowo leży na północnym skraju Żuław Wiślanych, nad Zatoką Gdańską i Wisłą Królewiecką^[4].

Początkowo osada należała do książąt pomorskich. W połowie XIII wieku przejęli ją Krzyżacy. W 1432 roku powstała tu karczma. Powstała tu wówczas stadnina koni dla rycerzy krzyżackich^[7][8].

Po II pokoju toruńskim wieś przeszła pod administrację Gdańska. Powstał tu wówczas dwór dzierżawiony przez gdańskie rody^[7].

W 1716 roku w Sztutowie gościł car Piotr Wielki^[7].

Po I rozbiorze Polski Sztutowo zostało zaanektowane przez Prusy. W latach 1773–1918 Sztutowo podlegało administracji pruskiej.

Według Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego (tom XII, wyd. 1892, dane za rok 1885) Sztutowo liczyło 2490 mieszkańców, z czego 2412 było ewangelikami, 69 katolikami, zaś 9 dysydentami. Znajdowało tu się wówczas 245 domów^[9].

W 1905 roku wieś uzyskała połączenie kolejowe z Gdańskiem^[10].

Sztutowo w 1919 roku znalazło się na terenie Wolnego Miasta Gdańska. 1 września 1939 zostało włączone do III Rzeszy.

W latach 1939–1945 znajdował się na terenie gminy niemiecki obóz koncentracyjny KL Stutthof. Był to najdłużej działający obóz koncentracyjny poza przedwojennymi granicami Niemiec. Założony został podczas kampanii wrześniowej, tuż po zajęciu Pomorza i Wolnego Miasta Gdańska. Obecnie funkcjonuje tu Muzeum Stutthof w Sztutowie^[4].

W wyniku II wojny światowej wieś została przyłączona do Polski. Dotychczasową ludność wysiedlono do Niemiec.

W latach 1948–1950 stacjonował tu sztab 10 batalionu Ochrony Pogranicza.

Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 501.

Znajdują się tu końcowa stacja Żuławskiej Kolei Dojazdowej Sztutowo oraz przystanek Sztutowo Muzeum.

Znajduje się tu przystań żeglarska na Wiśle Królewieckiej^[11].

• Muzeum „Stutthof” (dawny obóz koncentracyjny)^[12]
• kościół św. Wojciecha, wybudowany w latach 1860-1878^[13]
• most drogowy zwodzony na Wiśle Królewieckiej, tzw. most czterech pancernych z 1934 roku^[12][14]
• stary budynek szkoły przy ul. Szkolnej 13, z lat 1864-1867^[12]
• dom przy ul. Gdańskiej 31, z ok. 1901^[12]

Wieś jest ośrodkiem letniskowym^[15]. Znajduje się tu plaża strzeżona. Działają tu: domki turystyczne, domy wypoczynkowe i pokoje gościnne^[16].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do miejscowej parafii św. Wojciecha. Wieś położona jest w diecezji elbląskiej, w dekanacie Krynica Morska.

W Sztutowie działa klub piłki nożnej plażowej Hemako Sztutowo.

• Muzeum Stutthof w Sztutowie
• Żuławy Wiślane
• Mierzeja Wiślana
• Krynica Morska
• Rybina
• Stegna

• Urząd Gminy Sztutowo