Siedzuń dębowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
siedzuń dębowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Sparassis brevipes Krombh. Anteckn. Sver. Ätl. Svamp.: 64 (1836) | |
Siedzuń dębowy (Sparassis brevipes Krombh.) – gatunek jadalnego grzyba z rodziny siedzuniowatych (Sparassidaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sparassis, Sparassidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2000 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako szmaciak dębowy lub szmaciak krótkotrzonowy[2].
Do niedawna występujący pod jodłami siedzuń jodłowy Sparassis niemeci, uważany był za oddzielny gatunek. Według najnowszej wiedzy jest on obecnie synonimem siedzunia dębowego Sparassis brevipes i traktowane są jako jeden gatunek[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnicy 10–50 cm, za młodu jest biały, później słomiastożółty, z dość wzniesionymi elementami zewnętrznymi, grubo listkowato-falistymi do wachlarzowatych, na powierzchniach często barwnie strefowanymi[3].
Biały; bez zapachu, o smaku łagodnym[3].
Zarodniki o średnicy 4,5–6 × 3,5–4,5 µm[3].
- Gatunki podobne
Siedzuń dębowy przypomina barwą i wielkością siedzunia sosnowego (Sparassis crispa), ale jest jaśniejszy i ma szerzej powyginane, bardziej rozpostarte listkowate zakończenia odgałęzień[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – zagrożony wyginięciem[5]. W piśmiennictwie naukowym do 2020 r. podano 45 jego stanowisk[6]. Bardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów[7]. W latach 1995–2014 objęty był ochroną ścisłą, a od roku 2014 ochroną częściową[6]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech, Anglii, Norwegii[2].
Grzyb nadrzewny. Owocniki wytwarza od sierpnia do października na korzeniach buków, dębów, jodeł, modrzewi i świerków. Owocniki wyrastają z twardo zbitej grzybni[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa: PWRiL, 1985, ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, ISBN 83-89648-38-5.
- ↑ a b Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
- ↑ Aktualne stanowiska siatkoblaszka maczugowatego w Polsce [online] [dostęp 2013-11-12].