Misopat

Misopat
	; Misopat polny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	babkowate
Rodzaj	misopat
	Nazwa systematyczna
	Misopates Raf.; Autik. Bot.: 158 (1840)
	Typ nomenklatoryczny
	M. orontium (Linnaeus) Rafinesque
Synonimy
	Agorrhinum Fourr.;
	Agorrhinum Fourr.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Misopat^[5], wyżlin^[6] (Misopates Raf.) – rodzaj roślin z rodziny babkowatych, dawniej umieszczany zwykle w trędownikowatych (Scrophulariaceae). Obejmuje 7^[7]–8^[3] gatunków. Występują one w południowej i zachodniej Europie, północnej i wschodniej Afryce i południowo-zachodniej Azji. W Polsce obecny jest jeden, introdukowany gatunek – misopat polny M. orontium.

Rozmieszczenie geograficzne

Występują one głównie w rejonie Morza Śródziemnego. Trzy gatunki obecne są w południowej i zachodniej Europie, sięgając na północy po kraje Beneluksu, Szwajcarię, Austrię, Węgry i Ukrainę. Dalej na północy rośnie jeden gatunek jako introdukowany – misopat polny M. orontium, także w Polsce^[6]. Rośliny te występują także w północnej Afryce (od Wysp Zielonego Przylądka, Kanaryjskich, Maroka po Egipt) oraz w północno-wschodniej Afryce po Ugandę i Kenię na południu. Zasięg rodzaju obejmuje także południowo-zachodnią Azję – obszar od Azji Mniejszej po Półwysep Arabski, na wschodzie po Indie i Nepal^[3].

Morfologia

Pokrój: Rośliny zielne, roczne, o pędach prosto wzniesionych i podnoszących się, nagich lub owłosionych szczecinkowato albo gruczołowato^[8].
Liście: W dolnej części pędu naprzeciwległe, w górnej skrętoległe. Pojedyncze, siedzące lub krótkoogonkowe, równowąsko-lancetowate, całobrzegie, na wierzchołku tępe^[8].
Kwiaty: W górnej części pędu wyrastają na szypułkach. Działek kielicha jest 5, zrośniętych tylko u nasady i nierównych – odosiowa działka jest dłuższa od pozostałych. Korona kwiatu zrośnięta w szeroką rurkę, dwuwargowa, wygięta i często woreczkowato rozdęta, jasnoróżowa, biaława lub kremowa. Pręciki cztery. Zalążnia kulistawa lub jajowata, górna, dwukomorowa, ale z nierównymi komorami^[8].
Owoce: Torebki zawierające liczne nasiona z wąskim skrzydełkiem^[8].

Systematyka

Jeden z rodzajów plemienia Antirrhineae w obrębie babkowatych (Plantaginaceae)^[2]^[9]. Status rodzaju jest niepewny, takson jest wskazywany jako prawdopodobnie wymagający włączenia do rodzaju wyżlin Antirrhinum^[9]^[7].

Wykaz gatunków^[3]

Misopates calycinum (Lange) Rothm.
Misopates chrysothales (Font Quer) Rothm.
Misopates font-queri (Emb.) Ibn Tattou
Misopates marraicum D.A.Sutton
Misopates microcarpum (Pomel) D.A.Sutton
Misopates oranense (Faure) D.A.Sutton
Misopates orontium (L.) Raf. – misopat polny^[5], wyżlin polny^[6]
Misopates salvagense D.A.Sutton

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-11-13] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-11-13] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Misopates Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-13].
↑ Misopates Rafinesque. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-11-13].
↑ ^a ^b Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 125. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ ^a ^b ^c ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 117, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 593, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c ^d Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W. (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 378-379, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246 .
↑ ^a ^b Genus Misopates Raf.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-11-13].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-11-13] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-11-13] (ang.).

[powo-3] Misopates Raf.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-13].

[ing-4] Misopates Rafinesque. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2022-11-13].

[gawrys-5] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 125. ISBN 978-83-925110-5-2.

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 117, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 593, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[kubitzki-8] Joachim W.J.W. Kadereit Joachim W.J.W. (red.), Flowering Plants · Dicotyledons: Lamiales (except Acanthaceae including Avicenniaceae), Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2004, s. 378-379, ISBN 978-3-642-18617-2, OCLC 851823246 .

[grin-9] Genus Misopates Raf.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-11-13].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]