Linia kolejowa Szczecin – Berlin
| Linia kolejowa Szczecin – Berlin | |
| |
| Dane podstawowe | |
| Zarządca | |
|---|---|
| Długość |
132,4[1] km |
| Rozstaw szyn |
1435 mm |
| Sieć trakcyjna |
Szczecin Gł. – Szczecin Gum. |
| Prędkość maksymalna |
120 km/h z wyjątkiem |
| |
| Historia | |
| Lata budowy |
1836–1843 |
| Rok otwarcia |
1842 Angermünde – Berlin Nordbf[2] |
| Rok elektryfikacji |
1924 Bernau bei B. – Berlin Nordbf[2] |
Linia kolejowa Szczecin – Berlin – linia kolejowa łącząca Berlin (Berlin-Gesundbrunnen) ze Szczecinem (Szczecin Główny). Linia ma długość 132,4 km[1]. W większej części znajduje się w Niemczech (117,5 km[1]), 14,9 km znajduje się w granicach Polski.
Linia składa się z kilku odcinków numerowanych[1]. W Polsce są to 408 (Szczecin Główny – Szczecin Gumieńce) i 409 (Gumieńce – granica państwa), w Niemczech według Kursbuchstrecke są to 209.66 (Szczecin Główny – Angermünde), 209.60 (Eberswalde – Berlin), 203 (Angermünde – Berlin), 200.8 (Blankenburg – Bornh. Str), 200.2 (Bernau – Nordbf)[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]1 marca 1836 r.[2] założono w Berlinie Komitet Budowy Kolei Berlińsko-Szczecińskiej[4] (Berlin-Stettiner Eisenbahnkomitee[2]). Wkrótce na podstawie koncesji zaczęto budowę[1]. Jednotorowa linia pomiędzy Berlinem a Eberswalde otwarta została 1 sierpnia 1842 r.[5][2], kolejny odcinek między Eberswalde a Angermünde 15 listopada tego samego roku[5][2]. Ostatni odcinek pomiędzy Angermünde a Szczecinem oddano do użytku 16 sierpnia 1843 r.[1][5][2], chociaż pierwszy pociąg z Berlina wjechał na szczeciński dworzec Berliner Bahnhof (Dworzec Berliński, obecnie dworzec Szczecin Główny) 15 sierpnia 1843 r. Dało to początek budowie linii kolejowych na Pomorzu[4]. Z początkiem 1851 r. na trasie linii pracę rozpoczął telegraf[2].
Ze względu na rosnący ruch pasażerski w roku 1863 rozpoczęto budowę drugiego toru[1]; odcinek do Angermünde został oddany do użytku 22 grudnia 1863 r.[2] 16 marca 1863 r. otwarto odnogi: z Angermünde do Anklam (1 listopada 1863 r. odcinek przedłużono do Stralsundu[2]) oraz ze Szczecina do Pasewalku (z późniejszą odnogą do Wolgastu)[2]. Trzy lata później, 15 grudnia 1866 r. uruchomiono odnogę z Eberswalde do Wriezen (od 15 maja 1877 r. do Frankfurtu nad Odrą[2]). 22 kwietnia 1872 r. podjęto decyzję o budowie odgałęzienia pomiędzy Angermünde a Freienwalde[2].
W 1872 r. Komitet Budowy Kolei Berlińsko-Szczecińskiej rozpoczął budowę drugiego toru z Angermünde do Szczecina[2], który uruchomiono 1 sierpnia 1873 r.[1][2] Od tej chwili cały odcinek linii był dwutorowy. W 1876 r. otwarto Dworzec Szczeciński w Berlinie (Stettiner Bahnhof )[2]. 1 stycznia 1877 r. zakończono budowę linii z Angermünde do Freienwalde[2]. W 1897 r. zmieniono trasę na obszarze Berlina, linia dołączyła do Nordbahn. W 1916 r. otwarto dla ruchu podmiejskiego wydzielony tor pomiędzy Berlinem a Bernau[2].
8 sierpnia 1924 r. rozpoczęto elektryfikację linii, w pierwszej kolejności odcinka z Berlina do Bernau[2][1]. Do wybuchu II wojny światowej linia stanowiła ważny korytarz transportowy łączący dwa duże niemieckie miasta[1]. Po zakończeniu działań wojennych, wskutek zmiany granic, linia straciła na znaczeniu, co doprowadziło do marginalizacji połączeń pomiędzy Berlinem i Szczecinem[6].
Na przełomie lat 1945/46[2] w ramach tzw. reparacji wojennych dla Związku Radzieckiego rozebrano jeden tor na odcinku 40 kilometrów (10 km w Polsce i 30 km po stronie niemieckiej, w ówczesnym NRD) oraz sieć trakcyjną[1]. 15 listopada 1947 r. wznowiono ruch na linii[2]. 17 maja 1952 r. wstrzymano ruch dalekobieżny z Nordbahnhofu. Ze względu na znaczenie dla gospodarki niemieckiej rafinerii ropy naftowej w Schwedt w 1974 r. ponownie zbudowano drugi tor do Angermünde, a 20 grudnia 1987 zakończono elektryfikację od Berlińskiego Pierścienia Zewnętrznego do Angermünde[2]. Linia pomiędzy Berlinem a Passow była utrzymywana w dobrym stanie technicznym (odcinek ten jest dwutorowy na całej długości)[1].
Wstąpienie Polski do Unii Europejskiej, a trzy lata później do strefy Schengen, otworzyło nowe możliwości rozwoju połączeń na tej trasie[6]. W 2011 r. granicę przekraczało tygodniowo 356 pasażerów, w 2014 r. – 670[6].
Jeszcze w 2014 r. pomiędzy Berlinem a Szczecinem kursowało osiem par pociągów, z tego sześć z przesiadką w Angermünde[6]. Połączenia między Szczecinem a Angermünde obsługiwane były przez pociągi niemieckiej serii 628[6]. Połączenia skomunikowane były z pociągiem jadącym dalej z Angermünde do Berlina. Ten odcinek obsługiwany był przez pociągi Regional-Express składający się z lokomotywy DR-Baureihe 243 ciągnącej cztery lub pięć wagonów DABbuzf 760[1].
Plany na przyszłość
[edytuj | edytuj kod]Od początku XXI wieku planowano ponowną rozbudowę linii do dwóch torów oraz jej elektryfikację. W grudniu 2012 r. polski minister spraw zagranicznych Radosław Sikorski podpisał porozumienie ze swoim odpowiednikiem w Niemczech w sprawie połączenia kolejowego Szczecina z Berlinem. Zapewniano wówczas, że linia będzie funkcjonowała do 2020 roku, termin ten okazał się jednak niemożliwy do zrealizowania[7].
We wrześniu 2013 r. porozumienie w sprawie połączenia Szczecina z Berlinem podpisały zarządy PKP PLK oraz DB Netz[7]. Zgodnie z dokumentem linia miała być zelektryfikowana i dostać drugi tor[7].
W marcu 2018 władze Berlina i Brandenburgii wypracowały koncepcję dotyczącą linii kolejowej. Ustalono, że Brandenburgia i Berlin wniosą własne środki finansowe na zelektryfikowane i rozszerzenie do dwóch torów linii na odcinku Angermünde – Szczecin[8]. Koszt inwestycji ma wynieść 380 mln euro.
Według strony niemieckiej zakończenie prac na 49-kilometrowym odcinku od Angermünde do granicy z Polską jest możliwe w 2026 r.[9] Przyczynami hamującymi prowadzenie inwestycji jest brak wykwalifikowanych pracowników oraz wymogi związane z ochroną środowiska (trasa przebiega przez obszar zagrożonych gatunków ptaków, konieczne są dodatkowe ekspertyzy).
20 kwietnia 2020 r. PKP zawarło umowę na sporządzenie studium wykonalności modernizacji linii kolejowej Szczecin – Berlin od stacji Szczecin Gumieńce do granicy państwa. Po przeanalizowaniu możliwości ułożenia drugiego toru[10] i rozpisaniu przetargu, w sierpniu 2022 r. podpisano umowę z firmą Databout[11].
Zakres prac modernizacyjnych obejmuje m.in.:
- budowę nowego peronu 5 na dworcu Szczecin Główny. Przebudowany i przedłużony zostanie także peron 4. Oba perony mają obsługiwać połączenia do Niemiec oraz połączenia Szczecińskiej Kolei Metropolitalnej
- ułożenie drugiego toru
- budowę wiaduktu, przebudowę stacji i peronów na stacji Szczecin Gumieńce
- stworzenie nowych stacji Szczecin Pomorzany Południowe, Warzymice, Przecław oraz odbudowę stacji Kołbaskowo
Prace po stronie polskiej mają rozpocząć się w połowie 2024 roku. Efektem remontów ma być skrócenie czasu przejazdu pociągów ze Szczecina do Berlina do 90 minut. Pociągi będą mogły jechać do Gumieniec z prędkością 120 km/h (wcześniej 80), a dalej 160 km/h (dotychczas 120).
Stacje i przystanki
[edytuj | edytuj kod]
| Stacja | Data otwarcia | Data zamknięcia | Uwagi | |
|---|---|---|---|---|
| Szczecin Główny | 16 sierpnia 1843 r. | [5] | ||
| Szczecin Gumieńce | ? | |||
| Warzymice | ? | nieczynna | ||
| Kołbaskowo | 1 listopada 1874 r. | nieczynna | dawniej Colbitzow | [5] |
| Rosow | 1 października 1894 r. | 27 września 1980 r. | [5] | |
| Tantow | 16 sierpnia 1843 r. | [5] | ||
| Petershagen (Uckermark) | 1 maja 1908 r. | [5] | ||
| Casekow | 1 stycznia 1857 r. | [5] | ||
| Schönow (Kr Uckermark) | 1 kwietnia 1934 r. | [5] | ||
| Passow (Uckerm) | 16 sierpnia 1843 r. | [5] | ||
| Schönermark (Kr. Angermünde) | 1 listopada 1881 r. | 1 czerwca 1996 r. | [5] | |
| Welsow-Bruchhagen | 1 stycznia 1910 r. | 27 maja 1995 r. | [5] | |
| Angermünde | 15 listopada 1842 r. | [5] | ||
| Herzsprung | 15 maja 1895 r. | 27 maja 1995 r. | [5] | |
| Chorin | 1 lipca 1857 r. | 27 maja 1995 r. | [5] | |
| Chorin | 1 września 1902 r. | Wcześniej jako Chornichen | [5] | |
| Britz | luty 1875 r. | [5] | ||
| Eberswalde Hauptbahnhof | 1 sierpnia 1842 r. | [5] | ||
| Eberswalde Wasserfall | 8 czerwca 1884 r. | nieczynna | [5] | |
| Melchow | 1 października 1904 r. | [5] | ||
| Biesenthal | 16 sierpnia 1843 r. | [5] | ||
| Rüdnitz | 1 sierpnia 1911 r. | [5] | ||
| Bernau (b Berlin) | 1 sierpnia 1842 r. | [5] | ||
| Bernau-Friedenstal | 30 września 1997 r. | [5] | ||
| Zepernick (b Bernau) | 1 września 1881 r. | [5] | ||
| Berlin-Buch | 26 czerwca 1879 r. | [5] | ||
| Berlin Nordbahnhof | 1 sierpnia 1842 r. | otwarty jako Berlin Stettiner Bahnhof | [5] |
Niepewny jest los stacji Tantow, Petershagen, Casekow i Schönow. Z tych czterech stacji tylko na Bahnhof Tantow posiadają wysokie perony dostosowane do pociągów Deutsche Bahn.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Beim, Perner i Arnold 2015a ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Chrono ↓.
- ↑ Historia elektryfikacji kolei na Pomorzu Zachodnim. [dostęp 2021-03-30].
- ↑ a b pol 2013 ↓.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab Berlin-Stettiner Eisenbahn ↓.
- ↑ a b c d e Beim, Perner i Arnold 2015b ↓.
- ↑ a b c Remont linii kolejowej Szczecin – Berlin za 140 mln zł. Pociągi pojadą nawet 160 km/h – Forsal.pl – Biznes, Gospodarka, Świat [online], forsal.pl [dostęp 2018-12-19].
- ↑ Woidke und Müller: „Wir bringen unsere Länder weiter gemeinsam voran” – Wichtige Bürgerthemen von Schienenverkehr bis Wohnraumversorgung auf der Tagesordnung in Neuhardenberg [online], 13 marca 2018 (niem.).
- ↑ Linia kolejowa Szczecin-Berlin. Niemcy mają problem z modernizacją, a chcieli zrobić szybciej, niż planowano. Brak pracowników, [w:] Wyborcza.pl, szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2023-08-12].
- ↑ Dwa tory od Szczecina do granicy? PLK: Taka opcja będzie analizowana [online], www.rynek-kolejowy.pl [dostęp 2021-04-01] (pol.).
- ↑ [1] Można wziąć pod lupę każdy metr przebudowy linii kolejowej ze Szczecina w kierunku Berlina. Nowy peron, kładki, wiadukty. Gazeta Wyborcza, 21.05.2023.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Michał Beim, Torsten Perner, Joanna Arnold, Uwarunkowania rynkowe rozwoju linii kolejowej Berlin–Szczecin, „Transport Miejski i Regionalny”, redaktor naczelny Wiesław Starowicz, 10/2015, Kraków: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej, październik 2015a, s. 25, ISSN 1732-5153 [dostęp 2018-12-17] (pol.).
- Michał Beim, Torsten Perner, Joanna Arnold, Badania preferencji transportowych pasażerów kolei na linii Berlin–Angermünde–Szczecin, „Transport Miejski i Regionalny”, redaktor naczelny Wiesław Starowicz, 11/2015, Kraków: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Komunikacji Rzeczpospolitej Polskiej, listopad 2015b, s. 10, ISSN 1732-5153 [dostęp 2018-12-19] (pol.).
- pol: Jak i kiedy Dworzec Berliński rozbił Fort Prusy. szczecin.gazeta.pl, 2013-08-17. [dostęp 2018-12-17].
- Chronologie der Berlin-Stettiner Eisenbahn [online], www.bahnstrecken.de [dostęp 2018-12-31].
- Berlin-Stettiner Eisenbahn [online], www.bahnstrecken.de [dostęp 2018-12-31].