Lajos Áprily
 Lajos Áprily ok. 1920 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
poeta, prozaik i tłumacz |
| |
Lajos Áprily (właśc. Lajos Jékely, ur. 14 listopada 1887 w Brassó, zm. 6 sierpnia 1967 w Budapeszcie) – węgierski poeta, prozaik, tłumacz[1], ojciec poety i eseisty Zoltána Jékelyego[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Na świat przyszedł jako syn Jánosa Lajosa Jékelyego i Berty z d. Ziegler, pochodzącej z niemieckiej rodziny w Pilźnie[3]. Ukończył studia na Uniwersytecie w Kolosvárze[4] w 1909 r.[3], a następnie podjął pracę jako nauczyciel najpierw w Siedmiogrodzie, a od 1929 roku w Budapeszcie[4]. W 1943 został zmuszony do wykluczania ze swojej szkoły uczniów pochodzenia żydowskiego, co wpłynęło na jego decyzję przejścia na emeryturę[3].
Związek pisarza z Siedmiogrodem stał się inspiracją do pisania utworów literackich. Poezja Áprilyego stanowi między innymi opiewanie przyrody zamieszkiwanego przez twórcę regionu. Fundamentem w tworzeniu literatury były dla niego także motywy zaczerpnięte z mitologii greckiej[4][5] oraz z Biblii (Dym Abla)[6]. Dokonał przekładu Eugeniusza Oniegina Aleksandra Puszkina[5], a także dzieł Ibsena, Schillera, Hauptmanna, Turgieniewa, Lermontowa i Niekrasowa[7].
Tłumaczeniem twórczości Lajosa Áprilyego zaimowali się: Adam Bahdaj, Kazimiera Iłłakowiczówna, Stanisław Vincenz, Bohdan Zadura[7]. W 1943 wydany został w Budapeszcie "Wybór poezji" w polskiej wersji[8].
Twórczość[4]
[edytuj | edytuj kod]- Falusi elégia (Wiejska elegia; 1921);
- Esti párbeszéd (Wieczorny dwugłos; 1923);
- Rasmussen hajóján (W łodzi Rasmussena; 1926);
- Idahegyi pásztorok (Pasterze z góry Ida; 1929);
- Az aranymosó balladája (Ballada o poszukiwaczu złota; 1934);
- A láthatatlan írás (Niewidzialne pismo; 1939);
- Ábel füstje (Dym Abla; 1957);
- Jelentés a völgyböl (Doniesienie z doliny; 1965).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Lajos Áprily [online], TheFreeDictionary.com [dostęp 2022-05-16] (ang.).
- ↑ Jékely Zoltán, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-16].
- ↑ a b c Áprily Lajos | Petőfi Irodalmi Múzeum [online], pim.hu [dostęp 2022-05-16] (węg.).
- ↑ a b c d Áprily Lajos, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 13-14.
- ↑ a b Áprily Lajos, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2022-05-16].
- ↑ Áprily Lajos, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 13.
- ↑ a b Lajos Áprily, [w:] Bożena Chicińska (red.), Mały Słownik Pisarzy Węgierskich, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1977, s. 14.
- ↑ Lajos Áprily, Wybór poezji, Kazimiera Iłłakowiczówna (tłum.), Stanisław Vincenz, Adam Bahdaj, Budapeszt: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej, 1943.