Ortalis

	Ortalis
	Merrem, 1786
	; Przedstawiciel rodzaju – czakalaka bura (O. canicollis)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	czubacze
Rodzaj	Ortalis
	Typ nomenklatoryczny
	Phasianus motmot Linnaeus, 1766
Synonimy
	Ortalida Cuvier, 1817; Ortaldia J. Fleming, 1822; Penelops Reichenbach, 1852; Penelopsis Bonaparte, 1856; Peneloides Rossem, 1942;
	Ortalida Cuvier, 1817; Ortaldia J. Fleming, 1822; Penelops Reichenbach, 1852; Penelopsis Bonaparte, 1856; Peneloides Rossem, 1942;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ortalis – rodzaj ptaków z rodziny czubaczy (Cracidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce^[8].

Morfologia

Długość ciała 42–67 cm; masa ciała 385–800 g^[8].

Systematyka

Etymologia

Ortalis (Ortalida, Ortaldia): gr. ορταλις ortalis, ορταλιδος ortalidos „kurczak”^[9].
Penelops: łac. penelops „rodzaj kaczki lub gęsi”, różnie identyfikowany^[9]. Gatunek typowy: Penelope albiventer Lesson 1842 (Penelope leucogastra Gould, 1843).
Penelopsis: rodzaj Penelope Merrem, 1786 (penelopa); gr. οψις opsis „wygląd”^[9]. Gatunek typowy: Penelope rufiventris von Tschudi, 1843 (= Penelope guttata von Spix, 1825).
Peneloides: rodzaj Penelope Merrem, 1786 (penelopa); gr. -οιδης -oidēs „przypominający”^[9]. Gatunek typowy: Ortalida wagleri G.R. Gray, 1867.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[10]:

Ortalis vetula (Wagler, 1830) – czakalaka północna
Ortalis leucogastra (Gould, 1843) – czakalaka białobrzucha
Ortalis poliocephala (Wagler, 1830) – czakalaka płowa
Ortalis wagleri G.R. Gray, 1867 – czakalaka barwna
Ortalis cinereiceps G.R. Gray, 1867 – czakalaka szarogłowa
Ortalis erythroptera P.L. Sclater & Salvin, 1870 – czakalaka rudogłowa
Ortalis garrula (von Humboldt, 1805) – czakalaka brązowoskrzydła
Ortalis ruficauda Jardine, 1847 – czakalaka rdzaworzytna
Ortalis motmot (Linnaeus, 1766) – czakalaka rdzawa
Ortalis ruficeps (Wagler, 1830) – czakalaka mała
Ortalis canicollis (Wagler, 1830) – czakalaka bura
Ortalis columbiana Hellmayr, 1906 – czakalaka kolumbijska
Ortalis guttata (von Spix, 1825) – czakalaka kreskowana
Ortalis araucuan (von Spix, 1825) – czakalaka brunatna
Ortalis squamata Lesson, 1829 – czakalaka łuskowana
Ortalis superciliaris G.R. Gray, 1867 – czakalaka jasnobrewa

Uwagi

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Ortalis Merrem, 1786.

Przypisy

↑ Ortalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ B. Merrem: Avium rariorum et minus cognitarum: icones et descriptiones collectae et e germanicis latinae factae. Lipsiae: Ex Bibliopolio Io. Godofr. Mülleriano, 1786, s. 40. (łac.).
↑ G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Cz. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 442. (fr.).
↑ J. Fleming: The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 230. (ang.).
↑ H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xxvi. (niem.).
↑ Ch.-L. Bonaparte. Tableaux paralléliques de l’ordre des Gallinacés. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 42, s. 877, 1856. (fr.).
↑ A.J. von Rossem. Systematic position of Ortalis wagleri. „The Condor”. 44 (2), s. 77, 1942. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Guans, Chachalacas, and Curassows (Cracidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red. red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.cracid2.01. [dostęp 2021-02-08]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze - Guans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].

[uwaga1-3] Niepoprawna późniejsza pisownia Ortalis Merrem, 1786.

[itis-1] Ortalis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Merrem-2] B. Merrem: Avium rariorum et minus cognitarum: icones et descriptiones collectae et e germanicis latinae factae. Lipsiae: Ex Bibliopolio Io. Godofr. Mülleriano, 1786, s. 40. (łac.).

[Cuvier-4] G. Cuvier: Le règne animal distribué d’après son organisation: pour servir de base a l’histoire naturelle des animaux et d’introduction a l’anatomie comparée. Cz. 1. Paris: Chez Déterville, 1817, s. 442. (fr.).

[Fleming-5] J. Fleming: The philosophy of zoology, or, A general view of the structure, functions, and classification of animals. Cz. 2. Edinburgh: Hurst, Robinson & Co., 1822, s. 230. (ang.).

[Reichenbacha-6] H.G.L. Reichenbach: Avium systema naturale. Das natürliche system der vögel mit hundert tafeln grösstentheils original-abbildungen der bis jetzt entdecken fast zwölfhundert typischen formen. Vorlaüfer einer iconographie der arten der vögel aller welttheile. Dresden und Leipzig: Expedition der vollständigsten naturgeschichte, 1850, s. xxvi. (niem.).

[Bonaparte-7] Ch.-L. Bonaparte. Tableaux paralléliques de l’ordre des Gallinacés. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 42, s. 877, 1856. (fr.).

[Rossem-8] A.J. von Rossem. Systematic position of Ortalis wagleri. „The Condor”. 44 (2), s. 77, 1942. (ang.).

[Winkler&inni-9] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Guans, Chachalacas, and Curassows (Cracidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red. red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.cracid2.01. [dostęp 2021-02-08]. (ang.).

[Jobling-10] Etymologia za: James A. Jobling: The Key to Scientific Names. [w:] Birds of the World [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2021. (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-11] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze - Guans (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-24].

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]