Oliwiaczek czerwonodzioby

Oliwiaczek czerwonodzioby
	Zimmerius cinereicapilla
	(Cabanis, 1873)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	tyrankowce
Rodzina	tyrankowate
Podrodzina	elenie
Plemię	Euscarthmini
Rodzaj	Zimmerius
Gatunek	oliwiaczek czerwonodzioby
Synonimy
	Phyllomyias cinereicapilla Cabanis, 1873; Zimmerius cinereicapillus (Cabanis, 1873);
	Phyllomyias cinereicapilla Cabanis, 1873; Zimmerius cinereicapillus (Cabanis, 1873);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; narażony na wyginięcie
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oliwiaczek czerwonodzioby^[3] (Zimmerius cinereicapilla) – gatunek małego ptaka z rodziny tyrankowatych (Tyrannidae). Występuje głównie w Peru, skrajnie nielicznie notowany w Ekwadorze, stwierdzono go też w Boliwii. Gatunek monotypowy^[4]^[5], narażony na wyginięcie.

Zasięg występowania

Obszar zajmowany przez ten gatunek, szacowany na 31 600 km², obejmuje wschodnie zbocza Andów, niemal wyłącznie w Peru. Jeden okaz odłowiono w Ekwadorze, poza tym odnotowano tam kilka stwierdzeń, w północnej Boliwii zaś nagrano głos tego gatunku^[6].

Morfologia

Całkowita długość ciała około 11,5^[7]–12 cm, masa ciała 11–13 g^[4]. Wymiary zebrane z samicy: skrzydło 56 mm, ogon 46 mm, dziób 12 mm, skok 15 mm^[8].

Obie płcie są do siebie podobne^[9]. Wierzch ciała ciemnooliwkowy. Pierś jasnooliwkowa, na brzuchu przechodząca w żółty. Czoło, wierzch głowy i policzki szare. Skrzydła szare, górna część dzioba czarna, dolna fioletowawa. Tęczówki żółte^[4]^[7].

Ekologia

Środowisko życia oliwiaczka czerwonodziobego stanowią wilgotne górskie i podgórskie lasy na wysokości 500–1350 m n.p.m. Preferuje obrzeża lasów i przecinki, ale spotykany też w głębi lasów. Zazwyczaj przebywa w koronach drzew^[2]^[6].

Żywi się przeważnie owadami, ale w skład jego diety wchodzą także owoce, m.in. roślin z rodziny gązewnikowatych (Loranthaceae)^[2]^[6].

Brak szczegółowych informacji o rozrodzie. Gniazdo to prawdopodobnie kulista struktura z bocznym wejściem, podobnie jak u gatunków blisko spokrewnionych^[9].

Status, zagrożenia

IUCN od 2012 roku uznaje oliwiaczka czerwonodziobego za narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable); wcześniej miał on status najmniejszej troski (LC, Least Concern). Całkowita liczebność populacji nie jest znana, jednakże ma trend spadkowy. Rozmieszczenie określone jako skupiskowe i nieczęste. W oparciu o model wylesiania Amazonii szacuje się, że w ciągu 11 lat (3 pokolenia) 33,7–34,4% środowiska oliwiaczka czerwonodziobego może ulec zniszczeniu. Wycinka lasów prowadzona jest głównie celem uzyskania miejsca dla rolnictwa i budowy dróg^[6].

Przypisy

↑ ^a ^b Zimmerius cinereicapilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c BirdLife International, Zimmerius cinereicapilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2014.3 [dostęp 2015-02-19] (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Euscarthmini von Ihering,H, 1904 (wersja: 2021-01-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-16].
↑ ^a ^b ^c Fitzpatrick, J. & Christie, D.A.: Red-billed Tyrannulet (Zimmerius cinereicapilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-16)].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Species factsheet: Zimmerius cinereicapilla. BirdLife International. [dostęp 2013-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
↑ ^a ^b Robert S. Ridgely & Guy Tudor: Field Guide to the Songbirds of South America. The Passerines. University of Texas Press, 2010, s. 404. ISBN 978-0-292-71748-0.
↑ Władysław Taczanowski: Ornithologie du Pérou. T. 2. 1884, s. 251–252. (fr.).
↑ ^a ^b Schulenberg, T.S.: Red-billed Tyrannulet (Zimmerius cinereicapilla), version 1.0. [w:] Birds of the World (T.S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Zimmerius cinereicapilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] BirdLife International, Zimmerius cinereicapilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2014.3 [dostęp 2015-02-19] (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Euscarthmini von Ihering,H, 1904 (wersja: 2021-01-21). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-16].

[hbwa-4] Fitzpatrick, J. & Christie, D.A.: Red-billed Tyrannulet (Zimmerius cinereicapilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-16)].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tyrant flycatchers. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-03-16]. (ang.).

[birdlife-6] Species factsheet: Zimmerius cinereicapilla. BirdLife International. [dostęp 2013-10-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].

[ridgely-7] Robert S. Ridgely & Guy Tudor: Field Guide to the Songbirds of South America. The Passerines. University of Texas Press, 2010, s. 404. ISBN 978-0-292-71748-0.

[8] Władysław Taczanowski: Ornithologie du Pérou. T. 2. 1884, s. 251–252. (fr.).

[botw-9] Schulenberg, T.S.: Red-billed Tyrannulet (Zimmerius cinereicapilla), version 1.0. [w:] Birds of the World (T.S. Schulenberg, Editor) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]