Język silbo
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Kody języka | |||
| ISO 639-2 | spa | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Silbo gomero, także: el silbo (hiszp. silbar „gwizdać”) – język gwizdów używany przez mieszkańców wyspy Gomera (Wyspy Kanaryjskie) do porozumiewania się na duże odległości w trudno dostępnych dolinach górskich i jarach (hiszp. barrancos). Użytkownik tego języka nazywany jest silbador. Silbo jest gwizdaną formą lokalnego dialektu języka hiszpańskiego; brzmienie słów jest naśladowane za pomocą gwizdanych dźwięków o różnej wysokości.
W 2009 roku język gwizdów silbo gomera został wpisany na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]XV-wieczne teksty dokumentujące podbój Wysp Kanaryjskich przez Jean’a de Béthencourta zawierają pierwsze wzmianki o języku gwizdów używanym przez Guanczów zamieszkujących wyspę La Gomerę[2]. Hiszpańscy osadnicy przejęli zastosowanie języka gwizdów dla języka hiszpańskiego[3]. W okresach represji język silbo umożliwiał tajną komunikację[4].
W latach 50. XX wieku wraz z rozbudową infrastruktury drogowej i telefonicznej silbo zaczęło tracić na znaczeniu[5]. Ponadto trudne warunki ekonomiczne spowodowały, że wiele osób posługujących się silbo wyemigrowało z wyspy[5][4]. Znajomość silbo zaczęła zanikać[5][4]. Aby zapobiec całkowitemu wymarciu silbo, w 1999 roku władze Gomery wprowadziły do szkół podstawowych i średnich jego obowiązkową naukę[2][4].
Poza Gomerą język gwizdany stosowany był na innych wyspach archipelagu, np. na El Hierro do lat 30. XX wieku[2]. Nie wiadomo jednak czy był to osobny język mieszkańców El Hierro czy też migrantów z Gomery[2].
Opis
[edytuj | edytuj kod]Różnej wysokości gwizdy naśladują brzmienie słów lokalnego dialektu języka hiszpańskiego[2]. Język używany jest do porozumiewania się na duże odległości w trudno dostępnych dolinach górskich – średni dystans to 5 km[2], a przy sprzyjających warunkach najlepsi potrafią przekazać informacje na odległość 8 km[3]. Użytkownik tego języka nazywany jest silbador[6].
Językoznawca Ramón Trujillo stwierdził w roku 1978, że silbo ma tylko 2 samogłoski i 4 spółgłoski. Samogłoski mogą być wysokie lub niskie, a spółgłoski mogą być wznoszące lub opadające w linii melodycznej, która jest przerywana lub ciągła[7].
| Wysokość dźwięku | Zapis | Samogłoski w języku hiszpańskim |
|---|---|---|
| Wysoki | /i/ | /i/ i /e/ |
| Niski | /a/ | /a/, /o/, /u/ |
| Wysokość dźwięku | Zapis | Spółgłoski w języku hiszpańskim |
|---|---|---|
| Wysoki ciągły | /y/ | /l/, /ll/, /n/, /ñ/, /r/, /rr/, /d/, /y/ |
| Wysoki przerywany | /ch/ | /ch/, /t/, /s/ |
| Niski ciągły | /g/ | /g/, /b/, /m/, /y/, /h/ |
| Niski przerywany | /k/ | /k/ i /p/ |
Manuel Carreiras i David Corina potwierdzili w latach 2004 i 2005, że język gwizdany jest percypowany przez mózg silbadorów w taki sam sposób jak inne języki mówione[8][6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ UNESCO ICH: Whistled language of the island of La Gomera (Canary Islands), the Silbo Gomero. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f UNESCO ICH: Nomination for inscription on the Representative List in 2009 (Reference No. 00172). Whistled language of the island of La Gomera (Canary Islands), the Silbo Gomero. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).
- ↑ a b The Silbo: Whistled Language of La Gomera. „The New Scientist”. 63, s. 27-29, 30 stycznia 1958. 3. ISSN 0262-4079. (ang.).
- ↑ a b c d Gobierno de Canarias: El Silbo Gomero: historia. [dostęp 2014-11-29]. (hiszp.).
- ↑ a b c Laura Plitt: Silbo gomero: A whistling language revived. [w:] BBC News [on-line]. 2013-01-11. [dostęp 2014-11-29]. (ang.).
- ↑ a b James Owen: Herders' Whistled Language Shows Brain's Flexibility. [w:] National Geographic News [on-line]. 2005-01-05. [dostęp 2014-11-29]. (ang.).
- ↑ Ramon Trujillo: EL SILBO GOMERO: análisis lingüístico (tlum. Jeff Brent). Santa Cruz de Tenerife: I. Canaria.: 1978. [dostęp 2014-11-23].
- ↑ Sciene Daily: Shepherds Whistle While They Work And Brains Process Sounds As Language. 2005-01-05. [dostęp 2014-11-29]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Gobierno de Canarias: El Silbo Gomero – strona oficjalna. [dostęp 2014-11-29]. (hiszp.).
- Francesca Phillips: Written in the Wind – film dokumentalny o języku silbo. [dostęp 2014-11-29]. (ang.).
