Heliangelus
| Heliangelus[1] | |||
| Gould, 1848[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – lordzik pomarańczowogardły (H. mavors) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Heliangelus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Ornismya clarisse Longuemare, 1841[a] | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Heliangelus – rodzaj ptaków z podrodziny paziaków (Lesbiinae) w obrębie rodziny kolibrowatych (Trochilidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Południowej (Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Peru i Boliwia)[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 9–12 cm; masa ciała 3,4–7,7 g[8].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Etymologia
[edytuj | edytuj kod]- Heliangelus: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; αγγελος angelos „anioł”[9].
- Heliotrypha: gr. ἡλιος hēlios „słońce”; τρυφος truphos „odłamek, kawałek” (por. τρυφαω truphaō „żyć wygodnie”)[10]. Gatunek typowy: Heliotrypha viola Gould, 1853.
- Anactoria: gr. ανακτοριος anaktorios „królewski”, od ανακτωρ anaktōr, ανακτορος anaktoros „pan, władca”[11]. Gatunek typowy: Ornismya amethysticollis d’Orbigny & Lafresnaye, 1838.
- Diotima: gr. διος dios „niebiański”; τιμαω timaō „czcić”[12]. Gatunek typowy: Trochilus spencei Bourcier, 1847.
- Parzudakia: epitet gatunkowy Ornismya parzudaki Lesson, 1840[b]; Charles Parzudaki (1806–1889), francuski przedsiębiorca związany z historią naturalną[13]. Gatunek typowy: Parzudakia dispar Reichenbach, 1854 (= Trochilus exortis Fraser, 1840).
- Helymus: w mitologii greckiej Helymus był myśliwym na dworze króla Akestesa na Sycylii (por. gr. ελυμος elumos „flet z bukszpanu”)[14]. Gatunek typowy: Heliangelus micraster Gould, 1872.
- Peratus: gr. περατος peratos „zagraniczny, pochodzące z zagranicy”, od περαω peraō „przejść, przejechać”[15]. Gatunek typowy: Ornismya amethysticollis d’Orbigny & Lafresnaye, 1838.
- Nodalia: łac. nodus „węzeł”; ala „skrzydło”[16]. Gatunek typowy: Trochilus (——?) strophianus Gould, 1846.
- Warszewiczia: Józef Warszewicz Ritter von Rawicz (1812–1866), polski botanik, kolekcjoner[17]. Gatunek typowy: Heliotrypha viola Gould, 1853.
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Zaliczany do tego rodzaju takson Heliangelus zusii okazał się być mieszańcem Aglaiocercus kingii z innym nieokreślonym gatunkiem kolibra[18]; w takim ujęciu do rodzaju należą następujące gatunki[19]:
- Heliangelus mavors Gould, 1848 – lordzik pomarańczowogardły
- Heliangelus regalis Fitzpatrick, Willard & Terborgh, 1979 – lordzik królewski
- Heliangelus strophianus (Gould, 1846) – lordzik ekwadorski
- Heliangelus spencei (Bourcier, 1847) – lordzik różowogardły
- Heliangelus amethysticollis (d’Orbigny & Lafresnaye, 1839) – lordzik purpurowogardły
- Heliangelus viola Gould, 1853 – lordzik widłosterny
- Heliangelus exortis (Fraser, 1840) – lordzik fioletowogardły
- Heliangelus micraster Gould, 1872 – lordzik mały
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Heliangelus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J. Gould. Drafts for a new arrangement of the Trochilidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 16, s. 12, 1848. (ang.).
- ↑ J. Gould: A monograph of the Trochilidæ, or family of humming-birds. Cz. 4. London: Printed by Taylor and Francis, 1861, s. ryc. 241. (ang.).
- ↑ a b c H.G.L. Reichenbach. Aufzählung der Colibris Oder Trochilideen in ihrer wahren natürlichen Verwandtschaft, nebst Schlüssel ihrer Synonymik. „Journal für Ornithologie”. 1, s. 5, 12, 1854. (niem.).
- ↑ a b É. Mulsant. Catalogue des oiseaux-mouches ou colibris. „Annales de la Société Linnéenne de Lyon”. Nouvelle série. 22, s. 219, 1875. (fr.).
- ↑ É. Mulsant & E. Verreaux: Histoire naturelle des oiseaux-mouches, ou, Colibris constituant la famille des trochilidés. Cz. 3. Lyon: Au Bureau de la Société Linnéenne, 1877, s. 99. (fr.).
- ↑ A. Boucard. Genera of Humming Birds. „The Humming bird”. 5 (1), s. 224, 1895. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hummingbirds (Trochilidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.trochi1.01. [dostęp 2023-04-25]. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliangelus [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Heliotrypha [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Anactoria [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Diotima [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Parzudaki [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Helymus [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Peratus [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Nodalia [dostęp 2019-11-15].
- ↑ The Key to Scientific Names ↓, Warszewiczia [dostęp 2019-11-15].
- ↑ J.L. Pérez-Emán, J.P. Ferreira, N. Gutiérrez-Pinto, A.M. Cuervo, L.N. Céspedes, Ch.C. Witt & C.D. Cadena. An extinct hummingbird species that never was: a cautionary tale about sampling issues in molecular phylogenetics. „Zootaxa”. 4442 (3), s. 491–497, 2018. (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Lesbiini Reichenbach, 1853 (wersja: 2020-07-29). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-22].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).