Kalandra szara
| Melanocorypha calandra[1] | |||
| (Linnaeus, 1766) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
kalandra szara | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 występuje przez cały rok zimowiska | |||
Kalandra szara[5], skowronek kalandra (Melanocorypha calandra) – gatunek małego ptaka z rodziny skowronków (Alaudidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Występuje w południowej i południowo-wschodniej Europie, w północnej Afryce i w zachodniej Azji. Zalatuje do Europy zachodniej, środkowej, a nawet północnej.
Do Polski zalatywał wyjątkowo w XIX wieku (dwa pewne stwierdzenia[6] – w 1811 i 1878 roku w okolicach Jeleniej Góry[7][8][9]). Ponowne stwierdzenie miało miejsce w marcu 2021 roku w okolicach Beska[6][9][7].
Wyróżnia się cztery podgatunki M. calandra[2][10]:
- Melanocorypha calandra calandra – południowa Europa i północno-zachodnia Afryka aż po Turcję, Kaukaz Południowy i północno-zachodni Iran
- Melanocorypha calandra psammochroa – północny Irak i północny Iran po Turkmenistan i Kazachstan; część populacji migruje na niewielkie odległości na zimowiska położone po południowy Iran
- Melanocorypha calandra gaza – wschodnia Syria i południowo-wschodnia Turcja po południowo-zachodni Iran
- Melanocorypha calandra hebraica – południowo-środkowa Turcja i północno-zachodnia Syria po Izrael i zachodnią Jordanię
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała 18–20 cm; masa ciała: samce około 54–73 g, samice 44–66 g[2]. Szeroki biały pasek na tylnym brzegu skrzydła i dwie duże czarne łatki po bokach szyi. Masywny dziób.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]- Biotop
Żyje na otwartych stepach lub terenach uprawnych.
- Głos
Odzywa się suchym, skwierczącym lub trelującym kcirryk, śpiewa podobnie jak skowronek w wysokim locie, lecz nieco wolniej.
- Rozmnażanie
Wyprowadza dwa lęgi w sezonie[2]. Gniazdo ulepione z trawy, schowane wśród roślin na ziemi. Samica składa 4 do 7 jaj.
- Pożywienie
Penetruje podłoże w poszukiwaniu nasion, pędów i owadów.
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje kalandrę szarą za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 45–100 milionów dorosłych osobników. Ogólny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy[4].
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[11].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Melanocorypha calandra, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d de Juana, E. & Suárez, F.: Calandra Lark (Melanocorypha calandra). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-08)].
- ↑ a b c d D. Lepage: Calandra Lark Melanocorypha calandra. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-01-13]. (ang.).
- ↑ a b Melanocorypha calandra, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alaudidae Vigors, 1825 - skowronki - Larks (wersja: 2020-01-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-08].
- ↑ a b Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022.
- ↑ a b Niecodzienny ptasi gość. [w:] swiatoze.pl [on-line]. [dostęp 2021-03-31].
- ↑ Ludwik Tomiałojć, Tadeusz Stawarczyk: Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. Wrocław: PTPP "pro Natura", 2003, s. 529. ISBN 83-919626-1-X.
- ↑ a b Kalandra szara wróciła do Polski. Po 143 latach!. [w:] wyborcza.pl [on-line]. [dostęp 2021-03-31].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Nicators, reedling, larks. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-05-08]. (ang.).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).