Kolczakówka białobeżowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
kolczakówka białobeżowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Hydnellum underwoodii Banker Mem. Torrey bot. Club 12(2): 147 (1906) | |
Kolczakówka białobeżowa (Hydnellum underwoodii Banker) – gatunek grzybów należący do rodziny kolcownicowatych (Bankeraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hydnellum, Bankeraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1906 r. Howard James Banker. Synonimy[2]:
- Hydnum murrillii (Banker) Sacc. & Trotter 1925
- Hydnum radicatum (Banker) Sacc. & Trotter 1925
- Hydnum underwoodii (Banker) Sacc. & Trotter 1912
- Sarcodon murrillii Banker 1913
- Sarcodon radicatus Banker 1913
- Sarcodon underwoodii Banker 1906
Nazwa polska na podstawie rekomendacji Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów przy Polskim Towarzystwie Mykologicznym[3]. W niektórych opracowaniach występuje pod nazwą sarniak białobeżowy[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 7–10 cm. Powierzchnia czerwonawo-brązowa, potem żółtawo-brązowa, pokryta łuskami, które z wiekiem stają się coraz większe[5].
Kolczasty. Kolce jednokolorowe, na końcach jaśniejsze, krótkie, do 3 mm długości[5].
Wysokość 2–5 cm, średnica 0,5–1,2 cm. Powierzchnia różowobrązowa, kutnerowata[4].
Biały, po uszkodzeniu powoli różowiejący, a w ciągu dwunastu godzin zmieniający barwę na brązową. Ma mączny zapach i smak od lekko do bardzo gorzkiego[5].
Od kulistych do elipsoidalnych, nieamyloidalne, 5–6 (6,5) × 4,8–5,5 (6) µm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Kolczakówka białobeżowa po raz pierwszy opisana została w Ameryce Północnej. Miejscami jest tam dość częsta. W Europie podano pojedyncze jej stanowiska w Holandii, Francji i Belgii. Przeprowadzone w 2020 r. badania molekularne wykazały jednak, że wszystkie europejskie okazy zaliczone do tego gatunku należą do innych gatunków. W Polsce znane jest tylko jedno stanowisko kolczakówki białobeżowej, już historyczne i na dokładkę wątpliwe. Podał je Eichler w 1914 r. w miejscowości Międzyrzec Podlaski. Mimo to w latach 1995–2004 gatunek ten podlegał ochronie częściowej, a od roku 2004 podlega ochronie ścisłej bez możliwości zastosowania wyłączeń spod ochrony uzasadnionych względami gospodarki rolnej, leśnej lub rybackiej[4].
Naziemny grzyb mykoryzowy współżyjący z dębami. Występuje w lasach liściastych[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-11-28].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-28].
- ↑ Rekomendacja nr 2/2021 Komisji ds. Polskiego Nazewnictwa Grzybów Polskiego Towarzystwa Mykologicznego [online] [dostęp 2021-07-19].
- ↑ a b c d Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
- ↑ a b c d Hydnellum underwoodii / Hydne de Underwood [online], Mycoquébec [dostęp 2021-11-17].