Drogoń połyskliwy
| Poecilus cupreus | |||||
| (Linnaeus, 1758) | |||||
 Forma barwna | |||||
 Forma barwna | |||||
| Systematyka | |||||
| Domena | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Królestwo | |||||
| Typ | |||||
| Gromada | |||||
| Rząd | |||||
| Podrząd | |||||
| Rodzina | |||||
| Podrodzina | |||||
| Nadplemię | |||||
| Plemię | |||||
| Podplemię | |||||
| Rodzaj | |||||
| Podrodzaj | |||||
| Gatunek |
drogoń połyskliwy | ||||
| |||||
Drogoń połyskliwy[1] (Poecilus cupreus) – gatunek chrząszcza z rodziny biegaczowatych i podrodziny dzierowatych. Zamieszkuje palearktyczną Eurazję. Eurytop. Żeruje na drobnych bezkręgowcach, ale uzupełnia dietę roślinami.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1758 roku przez Karola Linneusza na łamach dziesiątego wydania Systema Naturae pod nazwą Carabus cupreus[2]. Wyróżnia się w jego obrębie cztery podgatunki[3][4]:
- Poecilus cupreus cupreus (Linnaeus, 1758),
- Poecilus cupreus dinniki (Lutshnik, 1912),
- Poecilus cupreus erythropus Dejean, 1828,
- Poecilus cupreus matthiesseni (Lutshnik, 1930).
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 9[5] do 14 mm[6], ubarwionym czarno z grzbietową stroną metalicznie miedzistą (najczęściej), purpurową, zieloną, niebieską, fioletową lub czarną, niekiedy dwubarwną, a ponadto z członami pierwszym i drugim czułków pomarańczowymi[6][1]; zdarzają się też formy o rdzawoczerwonych lub żółtobrązowych udach[6][5], a nawet całych odnóżach[5]. Wierzch ciała jest ogólnie bardziej matowy niż u P. cursorius[6]. Człony czułków od pierwszego do trzeciego zaopatrzone są w ostre kile[6][7]. Głowa ma gęsto i dość mocno punktowane ciemię[6][5]. Przedplecze jest najszersze przed środkiem długości i ma brzegi boczne przed mniej lub bardziej prostymi kątami tylnymi proste[5], krawędź tylną węższą niż podstawa pokryw[6], a rowki boczne głębokie i wyraźnie od środka ku tyłowi rozszerzone[5][6][7]. Punktowanie podstawy przedplecza jest bardziej rozległe, zwłaszcza pośrodkowo, niż w przypadku drogonia zmiennobarwnego[7][6], natomiast na przedzie przedplecza brak punktowania[7]. Pokrywy mają kąty barkowe z niewyraźnym ząbkiem[5], rzędy wyraźnie wgłębione[5][6], ale płytsze niż u P. cursorius, skąpo punktowane, a międzyrzędy płaskie[6]. Występuje para chetoporów (punktów szczecinkowych) przytarczkowych. W międzyrzędzie trzecim występuje od dwóch do sześciu (zwykle trzy, a rzadko na jednej z pokryw tylko jeden) chetoporów[6], z których przedni leży za ⅓, a zwykle za ½ długości[5], i z których niektóre położone są blisko drugiego rzędu. Poza tym pojedyncze chetopory dyskalne znajdować się mogą w międzyrzędach pierwszym i piątym. Skrzydła tylnej pary są w pełni wykształcone[6]. Odnóża cechują się stopami porośniętymi szczecinkami zazwyczaj brązowymi, nieodbiegającymi odcieniem od pazurków, obecnymi także na spodzie ostatniego członu[5]. Odnóża tylnej pary mają na wewnętrznych krawędziach goleni szereg od ośmiu do dziesięciu jasnych, delikatnych, długich, włosowatych szczecinek[7][5][6].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]
Owad rozmieszczony od nizin po góry[6], eurytopowy[6], ale wykazujący większą preferencję do stanowisk wilgotniejszych (higrofilię) niż pokrewny drogoń zmiennobarwny[5]. Najchętniej wybiera tereny otwarte[6], ale znajdywany jest także na tych zacienionych drzewostanem[8]. Zasiedla skraje lasów, przesieki, polany, łąki, stepy, pobrzeża wód, ugory i pola uprawne[8][6][1]. Postacie dorosłe aktywne są od wczesnej wiosny do późnej jesieni i stanowią stadium zimujące. Są semizoofagami, polującymi na drobne bezkręgowce, zwłaszcza larwy i ślimaki, ale uzupełniającymi dietę roślinami[1].
Gatunek palearktyczny. Podgatunek nominatywny znany jest w Europie z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji oraz europejskich części Rosji i Turcji, a w Azji z anatolijskiej części Turcji, Syrii, Gruzji, Armenii, Azerbejdżanu, syberyjskiej części Rosji, Kazachstanu, Turkmenistanu, Uzbekistanu, Kirgistanu, Tadżykistanu, Iranu i Chin[9][4]. P. c. dinniki podawany jest z Ukrainy i południowoeuropejskiej części Rosji[10][4]. P. c. erythropus występuje na południu europejskiej części Rosji, w Gruzji, Armenii, Azerbejdżanie i Iranie[11][4]. P. c. matthiesseni notowany jest z Uzbekistanu, Kirgistanu i Tadżykistanu[12][4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Poecilus cupreus – Drogoń połyskliwy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-02-20].
- ↑ C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 10. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1758, s. 416. (łac.).
- ↑ Wolfgang Lorenz, Poecilus (Poecilus) cupreus (Linnaeus, 1758), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20].
- ↑ a b c d e Y. Bousquet, Pterostichini, [w:] Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume I. Archostemata - Myxophaga - Adephaga, Stenstrup, Denmark: Apollo Books, 2003, s. 479-485, ISBN 87-88757-73-0.
- ↑ a b c d e f g h i j k l Von Arved Lompe: Gattung: Poecilus Bonnelli 1810. [w:] Käfer Europas [on-line]. 2021. [dostęp 2024-02-20].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Karel Hůrka: Carabidae of the Czech and Slovak Republics. Zlin: Kabourek, 1996, s. 36-44, 248-256.
- ↑ a b c d e Jürgen Trautner, Kartin Geigenmüller: Tiger Beetles, Ground Beetles. Ilustrated Key to the Cicindellidae and Carabidae of Europe. Josef Margraf, 1987, s. 40-47, 61-69, 254-259.
- ↑ a b Bolesław Burakowski, Maciej Mroczkowski, Janina Stefańska, Chrząszcze – Coleoptera. Biegaczowate – Carabidae, część 2, „Katalog Fauny Polski”, 3, 13, Warszawa: Instytut Zoologiczny Polskiej Akademii Nauk, 1974.
- ↑ Wolfgang Lorenz, Poecilus cupreus cupreus (Linnaeus, 1758), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20].
- ↑ Wolfgang Lorenz, Poecilus cupreus dinniki (Lutshnik, 1912), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20].
- ↑ Wolfgang Lorenz, Poecilus cupreus erythropus Dejean, 1828, O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20].
- ↑ Wolfgang Lorenz, Poecilus cupreus matthiesseni (Lutshnik, 1930), O. Bánki i inni red. [online], Catalogue of Life Checklist, 29 lipca 2021 [dostęp 2024-02-20].