Gryzów

Gryzów

przysiółek wsi
Fragment zabudowy Gryzowa w kierunku Mokrosęka (2014)
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	radomski
Gmina	Jedlińsk
Sołectwo	Mokrosęk
Część miejscowości	Mokrosęk
Strefa numeracyjna	48
Kod pocztowy	26-660[2]
Tablice rejestracyjne	WRA
SIMC	0624999[3]
Położenie na mapie gminy Jedlińsk Gryzów
Położenie na mapie Polski Gryzów
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Gryzów
Położenie na mapie powiatu radomskiego Gryzów
51°31′41″N 21°03′44″E/51,528056 21,062222[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Gryzów – przysiółek wsi Mokrosęk w Polsce, położony w województwie mazowieckim, w powiecie radomskim, w gminie Jedlińsk^[4][3]. Według rady gminy Jedlińsk (2014) Gryzów jest miejscowością wchodzącą w skład sołectwa Mokrosęk^[5]. Dawniej miejscowość podstawowa o statusie kolonii^[6].

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Świętych Apostołów Piotra i Andrzeja w Jedlińsku^[7].

Gryzów położony jest w obrębie Wzniesień Południowomazowieckich na Równinie Radomskiej. W jego rejonie znajduje się dopływ rzeki Tymianki^[8].

Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wodę gospodarstw domowych w Gryzowie jest wodociąg grupowy „Jedlińsk” zasilany z ujęcia Jedlińsk o wydajności 85 m³/h (awaryjna studnia o wydajności 72 m³/h)^[9].

Według Sebastiana Piątkowskiego nazwa Gryzów może „wiązać się zarówno z nazwą osobową Gryz, jak i «gryzlem», czyli gruboziarnistym piaskiem lub też grubo zmieloną mąką jęczmienną”^[10].

Miejscowość została wydzielona z majątku Gutów w 1871 r, kiedy jego właścicielami zostali Joanna i Julian Kowalewscy. Pierwotnie nazywała się Nowin vel Gryzowa^[11].

Została opisana później w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego” z 1881 roku:

W latach 1975–1998 przysiółek administracyjnie należał do województwa radomskiego.

W latach 1933–1954 kolonia Gryzów należała do jednostki pomocniczej gmin – gromady Mokrosęk (w jej skład wchodziły również wieś Mokrosęk, kolonia Mokrosęk i kolonia Gutów-Norty) w gminie Błotnica^[12], a w latach 1954–1961 wchodziła w skład nowo utworzonej gromady Ludwików^[13]. 31 grudnia 1961 gromadę tę zniesiono, a obszar Urbanowa włączono do gromady Jedlińsk^[14]. 1 stycznia 1973 miejscowość przyłączono do reaktywowanej gminy Jedlińsk^[15] (początkowo w granicach województwa kieleckiego, w latach 1975–1998 w województwie radomskim, zaś od 1999 w powiecie radomskim województwa mazowieckiego).

Mieszkańcy Gryzowa wybierają radnych do sejmiku województwa w okręgu nr 4^[16], z kolei posłów na Sejm – z okręgu wyborczego nr 17^[17]. W gminie Jedlińsk jako część sołectwa Mokrosęk miejscowość przynależy do obwodu głosowania nr 2 z siedzibą w Publicznej Szkole Podstawowej w Ludwikowie^[18].

• S. Piątkowski: Jedlińsk: monografia historyczna miejscowości i jej okolic. Warszawa: Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, 2012. ISBN 83-7789-069-0.