Garnizon Toruń

Zobacz multimedia związane z tematem: Garnizon Toruń

Garnizon Toruń – garnizon w Polsce z siedzibą komendy garnizonu w Toruniu.

Na przestrzeni lat Toruń był dużym i ważnym garnizonem wojskowym. Do dziś zachowały się liczne pomniki świadczące o znaczącej pozycji militarnej miasta, m.in. prawie w całości zachowane fortyfikacje Twierdzy Toruń pochodzące z końca XIX wieku^{[potrzebny przypis]}. W Toruniu powstała pierwsza po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku Oficerska Szkoła Marynarki Wojennej^[1].

Garnizon toruński swoim zasięgiem obejmuje kilka powiatów we wschodnio-południowej części województwa kujawsko-pomorskiego (m.in. toruński, aleksandrowski, włocławski, lipnowski) i należy do jednego z największych w tym regionie. Największe miasta na terenie tego garnizonu to Toruń oraz Włocławek. Komenda garnizonu mieści się przy ulicy Sobieskiego (CSAiU) w Toruniu^{[potrzebny przypis]}.

• 1 Baza Materiałowo-Techniczna – jednostka logistyki stacjonarnej, jedyna o takim charakterze w Siłach Zbrojnych RP^[2]
• 12 Wojskowy Oddział Gospodarczy im. gen. dyw. Karola Otto Kniaziewicza^[3]
• 6 Samodzielny Oddział Geograficzny im. płk dypl. inż. Tadeusza Zieleniewskiego^[4]
• Wojskowa Komenda Transportu^{[potrzebny przypis]}
• 35 Centrum Szkolenia Wojsk Obrony Terytorialnej^{[potrzebny przypis]}
• 8 Kujawsko-Pomorska Brygada Wojsk Obrony Terytorialnej^{[potrzebny przypis]}
  • 81 batalion lekkiej piechoty Toruń^{[potrzebny przypis]}
• Archiwum wojskowe (podlegające Wojskowemu Biuru Historycznemu)^[5]
• Wojskowe Centrum Rekrutacji^[6]
• Orkiestra wojskowa^[7]
• Wojskowa Specjalistyczna Przychodnia Lekarska – Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej^[8]
• Muzeum Artylerii w Toruniu (oddział Muzeum Wojsk Lądowych w Bydgoszczy)^[9]
• Muzeum Fortyfikacji Pancernej Twierdzy Toruń^[10]
• parafia garnizonowa św. Katarzyny^[11]
• Wojskowa Straż Pożarna^{[potrzebny przypis]}
• Związek Strzelecki „Strzelec” (JS 1909)^{[potrzebny przypis]}

• Wojskowe Centrum Rekrutacji^[12]
• Wojskowa Pracownia Psychologiczna^{[potrzebny przypis]}

• 22 Wojskowy Szpital Uzdrowiskowo–Rehabilitacyjny SP ZOZ^[13]

W Toruniu znajduje się czynny poligon wojskowy. Zlokalizowany on jest w lewobrzeżnej części miasta oraz na terenie południowym powiatu toruńskiego. Ma prawie 16 km długości i 13 km szerokości^[14]. Powstał on w zaborze pruskim^[15]. Obecnie jest on używany głównie przez żołnierzy Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbrojenia, Wyższą Szkołę Oficerską Wojsk Lądowych oraz wojska NATO^[14][15].

• 12 pułk piechoty (Księstwo Warszawskie)
• 17 pułk piechoty (Księstwo Warszawskie)

• 35 Dywizja Cesarstwa Niemieckiego
• Brygada Landsturmu Griepenkerl
• Brygada Landsturmu Normann
• Korpus Landsturmu Thorn

• Dowództwo Okręgu Korpusu Nr VIII (1921–1939)
• Dowództwo 4 Dywizji Piechoty (1921–1939)
• Dowództwo Brygady Kawalerii „Toruń” (1929–1934 → przeniesione do Bydgoszczy)
• Dowództwo Pomorskiej Brygady Obrony Narodowej (1937–1939) → Dowództwo Chełmińskiej Brygady ON (1939)
• 63 Toruński pułk piechoty
• 2 Grupa Łączności (1929–1933)
• kadra 8 batalionu telegraficznego
• kompania telegraficzna 4 Dywizji Piechoty (1932–1937) → kompania łączności 4 Dywizji Piechoty (1937–1939)
• Toruńska eskadra wywiadowcza
• 4 pułk lotniczy (1924–1939)
• 8 dywizjon żandarmerii (1921–1939)
• 8 pułk saperów (1921–1929) → 8 batalion saperów (1929–1939)

• Obóz Szkolny Artylerii → Centrum Wyszkolenia Artylerii (1927–1939)
• 8 Grupa Artylerii (1929–1939)
• 8 pułk artylerii ciężkiej (1921–1939)
• pułk manewrowy artylerii (1927–1931) → 31 pułk artylerii lekkiej (1932–1939)
• 8 dywizjon artylerii przeciwlotniczej (1926–1939)
• dywizjon pomiarów artylerii (1927–1932) → 1 dywizjon pomiarów artylerii (1932–1939)
• 2 dywizjon pomiarów artylerii (1938–1939 → przeniesiony do garnizonu Rembertów)

Obsada personalna komendy miasta w marcu 1939^[16][a]:

• komendant miasta – ppłk piech. Karol Matzenauer
• adiutant – kpt. art. Romański Bolesław Marcin
• kierownik referatu mobilizacyjnego – kpt. adm. (piech.) Filar Paweł (*)
• kierownik referatu OPL
• kierownik referatu bezpieczeństwa i dyscypliny – kpt. adm. (piech.) Pysz Jan
• kierownik referatu administracyjno-kwaterunkowego – kpt. adm. (piech.) Filar Paweł (*)

• 13 Brygada Artylerii Ciężkiej^{[potrzebny przypis]}
• 44 dywizjon rakiet taktycznych^{[potrzebny przypis]}
• 5 Dywizja Artylerii^{[potrzebny przypis]}
• 6 zapasowy pułk piechoty^{[potrzebny przypis]}
• 71 pułk artylerii ciężkiej^{[potrzebny przypis]}
• 9 dywizjon artyleryjskiego rozpoznania pomiarowego^{[potrzebny przypis]}

• Garnizony Armii Radzieckiej na terytorium Polski

• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.