Bałtowie

Bałtowie – indoeuropejska grupa ludnościowa, zamieszkująca obszar Europy Środkowej, głównie południowo-wschodnie wybrzeża Morza Bałtyckiego i posługująca się językami bałtyckimi^[2].

W wyniku badań archeologicznych i językoznawczych określono, że Bałtowie przybyli z dorzecza górnego Dniepru i obszaru na południe od środkowej Dźwiny. Prawdopodobnie od Scytów przejęli umiejętność wytopu żelaza z rud błotnych.

Z kultur archeologicznych z dużym prawdopodobieństwem z ludami bałtyckimi identyfikuje się kulturę zachodniobałtyjską, czasem też kulturę ceramiki sztrychowanej.

W źródłach starożytnych i wczesnośredniowiecznych Bałtowie występują jako Estowie (Estiowie). Najstarszy zachowany zapis historyczny pochodzi z I wieku z Germanii Tacyta:

Zwracając się więc w prawo, spotykamy na wybrzeżu Morza Swewskiego (Morze Bałtyckie) oblane nim gminy Estów, którzy mają zwyczaje i strój Swewów, lecz język zbliżony bardziej do brytańskiego

W okresie od II do IV wieku dzięki rozwojowi handlu z Cesarstwem Rzymskim nastąpił rozkwit cywilizacji Bałtów. Upadek Rzymu i przejęcie handlu morskiego przez wikingów przyniosły kryzys i znaczną utratę znaczenia plemion Bałtów. Próby odzyskania pozycji, między innymi poprzez wysłanie grupy kupców z bogatymi darami bursztynowymi do Teodoryka Wielkiego, króla Ostrogotów, zakończyły się niepowodzeniem. W X wieku podjęta została pierwsza próba chrystianizacji Bałtów – nieudana misja świętego Wojciecha. W XIII wieku i później dalsze próby narzucenia chrześcijaństwa prowadzili m.in. Duńczycy, zakony kawalerów mieczowych i krzyżacki. Z plemion bałtyckich samodzielność etniczną i kulturową zachowali jedynie Litwini oraz Łotysze.

 Osobny artykuł: Krucjaty północne.

• Litwini
• Łotysze
• Żmudzini
• Łatgalowie

Dawne plemiona bałtyckie:

• Jaćwingowie
• Galindowie
• Kurowie
• Prusowie
• Zelowie
• Zemgalowie

Zobacz hasła Bałt i Bałtyjka w Wikisłowniku

• kraje bałtyckie
• mitologia bałtyjska
• rodzimowierstwo bałtyjskie

• Praca zbiorowa: Wielka Historia Świata. Cywilizacje Europy. Anglia – Słowianie... T. 13. Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 113–117. ISBN 83-7425-368-1.

• Marija Gimbutas: The Balts. Thames & Hudson, 1963. [dostęp 2016-06-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-04-27)]. (ang.).