Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Przejdź do zawartości

Boraks rodzimy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Boraks rodzimy
Ilustracja
Kryształy boraksu
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

Na2[B4O5(OH)4] x 8 H2O

Twardość w skali Mohsa

2-2,5

Przełam

muszlowy

Łupliwość

wyraźna

Pokrój kryształu

tabliczkowy, słupkowy

Układ krystalograficzny

jednoskośny

Gęstość

1,72 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

biała, żółtawa, szara, niekiedy niebieskawa lub zielonkawa, może być bezbarwny

Rysa

Biała

Połysk

szklisty, czasami tłusty

Boraks naturalny

Boraks rodzimy (tinkal)minerał z gromady boranów, zbudowany głównie z uwodnionego boranu sodu.

Najczęściej tworzy skupienia ziemiste, zbite i naskorupienia. Kryształy mają pokrój tabliczkowy, słupkowy – czasami widać wyraźne pionowe prążkowanie. Jest kruchy, przezroczysty, charakteryzuje się słodkawo-cierpkim smakiem, jest rozpuszczalny w wodzie. Na powietrzu mętnieje, traci wodę i przechodzi stopniowo w tynkalkonit [Na2(B4O5(OH) 4 x 3 H2O)], który otacza go coraz to grubszą warstwą i niszczy kryształy.

Występowanie

[edytuj | edytuj kod]

Występuje wyłącznie w skałach osadowych. Krystalizuje z wód słonych jezior boranowych jako produkt ich odparowania. Tworzy się w klimacie pustynnym (gorącym i suchym). Współwystępuje z halitem, natronem = sodą rodzimą, uleksytem.

Miejsca występowania: Stany Zjednoczone (Boron, Searles Lake, Clear Lake w Kalifornii, także Dolina Śmierci), Tybet (okolice Lhasy, rejon jezior Lob-nor i Nam Co), Kaszmir, Włochy (w fumarolach w Larderello), Chile (na pustyni Atacama), Kazachstan, Iran.

Zastosowanie

[edytuj | edytuj kod]
  • w kolekcjonerstwie
  • w ceramice (szkliwo borowo-węglanowe)
  • w farbiarstwie (zaprawa)
  • w garbarstwie
  • w kosmetyce
  • w lecznictwie (np. przeciw kandydozie)
  • jako surowiec do otrzymywania innych związków boru
  • w przemyśle szklarskim
  • jako topnik do lutowania, spawania i kucia metali (zwłaszcza żelaza i stali)
  • ze względu na dużą zawartość boru i łatwość otrzymania jest używany jako składnik osłon przeciwko promieniowaniu neutronowemu (bor ma duży przekrój czynny na pochłanianie neutronów)
  • w analizie chemicznej stosuje się go do otrzymywania pereł boranowych, zbudowanych z metaboranu sodowego (NaBO2), które umożliwiają szybkie wykrywanie niektórych kationów metali.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Minerały i kamienie szlachetne – podręczny leksykon przyrodniczy. Warszawa: Horyzont – Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002. ISBN 83-7311-317-7.
  • Walter Schumann: Minerały świata z systemem szybkiego oznaczania. Warszawa: Alma-Press, 2003. ISBN 83-7020-313-2.
  • Jaroslav Bauer: Przewodnik Skały i minerały. Warszawa: Multico, 1997. ISBN 978-83-7073-050-5. OCLC 69557360.