Ulica bł. Czesława we Wrocławiu

ulica Błogosławionego Czesława

Stare Miasto
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Wrocław
Długość	118 m
Przebieg
pl. Oławska ul. Piotra Skargi Przejście Winogronowe --- --- ul. św. Katarzyny ul. Wita Stwosza pl. Dominikański
Położenie na mapie Wrocławia ulica Błogosławionego Czesława
Położenie na mapie Polski ulica Błogosławionego Czesława
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego ulica Błogosławionego Czesława
51°06′31,187″N 17°02′19,116″E/51,108663 17,038643

Ulica Błogosławionego Czesława – ulica położona we Wrocławiu na Starym Mieście^[1][2]. Łączy ulicę Oławską i ulicę Piotra Skargi z ulicą św. Katarzyny oraz ulicą Wita Stwosza i placem Dominikańskim. Ma 118 m długości^[1][3].

W latach 1883/1884–1887/1888 po stronie zachodniej zbudowano pseudobarokowy (styl renesansu włoskiego) gmach Poczty Głównej^{[4][5][6][7][8][9][10]}. Projektantami budynku byli: Julius Hennicki i Hermann von der Hude. Przy ulicy pod numerem 5 stała między innymi kamienica "Pod Niebieską Kulą", w której swoje pracownie prowadzili: szewc J. Tansin i fryzjer M. Klahn^[10].

Podczas działań wojennych w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku rejon pobliskiego placu Dominikańskiego został podpalony i wyburzony przez hitlerowców. W wyniku tego także zabudowa przy ulicy Błogosławionego Czesława uległa w ten sposób zniszczeniu^[4][6][7]. Zniszczenia wojenne spowodowane były także bombardowaniami^[4][11]. Po wojnie ruiny zostały rozebrane, a układ ulic i zaułków zmieniony. W 1956 roku rozebrano pozostałości gmachu poczty. Zachodnia i wschodnia ulicy pierzeja od czasu powojennego odgruzowania tego rejonu do końca XX wieku pozostawała w obu kwartałach niezabudowana^[4]. Tylko na wschodnim krańcu skweru przy fosie miejskiej wzniesiono w początku lat 70. XX wieku według projektu typowego hotel Panorama należący do sieci Orbis^[7].

W latach 2000–2001 zbudowano po stronie wschodniej Galerię Dominikańską przy placu Dominikańskim 3 z Hotelem Mercure Panorama przy placu Dominikańskim 1. Obiekt w 2001 roku został wyróżniony przez Stowarzyszenie Architektów Polskich nagrodą w dziedzinie architektury^[7][12].

Począwszy od 2006 roku po stronie zachodniej, przez 3 lata, trwała budowa kompleksu Justin Center przy ulicy Krawieckiej 1-3, według projektu pracowni ARCH-E Biuro projektowe. Inwestycja obejmowała w kwartał ulic: Krawiecka, Wita Stwosza, Błogosławionego Czesława i Oławska. Budowę zakończono w styczniu 2009 roku. Powstał tu kompleks zabudowy mieszkaniowej, hotelowej, biurowo-usługowej, z lokalami handlowymi i parkingiem^[13].

W 2015 roku zrealizowano inwestycję w ramach budżetu obywatelskiego: WBO 2014 - Rowerowy Wrocław - bezpieczne trasy rowerowe w centrum. W jej ramach w ulicy Błogosławionego Czesława i powiązanych ulicach zbudowano około 1000 m ścieżek i tras rowerowych^[14].

W swojej historii ulica nosiła następujące nazwy:

• Poststrasse, do 1945 r.^[15][10]
• Pocztowa, 1945 r.^[15]
• Błogosławionego Czesława, od 1945 r.^[1][15].

Nazwy Poststrasse i Pocztowa nawiązywały do położonego tu budynku Poczty Głównej, który jednak został po II wojnie rozebrany ze względu na zniszczenia, jakie powstały podczas działań wojennych prowadzony w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 r.^[15]. Współczesna nazwa ulicy została nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z 31.11.1945 r.^[1]. Upamiętnia ona związanego z Wrocławiem Czesława Odrowąża, patrona miasta, pochowanego w kościele św. Wojciecha, w osobnej kaplicy^[16] [17]. Natomiast nazwa przejścia podziemnego dla pieszych pod ulicą – Przejście Winogronowe – nawiązuje do nazwy łączącej niegdyś ulicę Krawiecką z ulicą Oławską uliczki, która nosiła nazwę Zaułku Winogronowego – Weintraubengasse^{[7][4][5][18][19]}.

Do ulicy przypisana jest droga gminna numer 106475D o długości 118 m^[1] klasy lokalnej^[20]. Zajmuje 5914 m² powierzchni terenu^[21]. Jest to droga dwujezdniowa z pasem rozdzielającym. Dla obu kierunków wydzielono ścieżki rowerowe, tylko z jednym łącznikiem drogowym^[22][23].

Wzdłuż całej ulicy przebiega linia tramwajowa w wydzielonym pasie rozdzielającym^{[3][24] [25]}, dwutorowa, z przystankami w obu kierunkach jazdy. W kierunku północnym jest ona kontynuowana w ulicy św. Katarzyny, a w kierunku południowym łączy się z liniami tramwajowymi w ulicy Piotra Skargi, ulicy Oławskiej w kierunku wschodnim i ulicy Oławskiej w kierunku zachodnim, dalej ulicą Kazimierza Wielkiego (Trasa W-Z). Przystanki tramwajowe i autobusowe w tym rejonie noszą nazwę "Galeria Dominikańska"^[3][24] .

W południowym krańcu ulicy znajduje się przejście podziemne dla pieszych – Przejście Winogronowe – z wyjściami na perony tramwajowe, wejściem do Galerii Dominikańskiej oraz lokalem gastronomicznym, handlowym i toaletą publiczną (szalet)^{[3][26][7][27] [28]}.

Ulice i place powiązane z ulicą Błogosławionego Czesława:

• skrzyżowanie, sygnalizacja świetlna^[29]:
  • ulica Oławska, stanowiąca na tym odcinku fragment Trasy W-Z, z dwoma tunelami samochodowymi pod skrzyżowaniem i dwoma tunelami z podziemnymi przejściami dla pieszych, w tym jedno pod ulicą Błogosławionego Czesława^[1][30]; Przejście Winogronowe^[4][5]
  • ulica Piotra Skargi^[31][32]
• skrzyżowanie, sygnalizacja świetlna^[33]:
  • ulica św. Katarzyny^[1][34]
  • ulica Wita Stwosza^[35]
  • plac Dominikański^[36].

Wschodnią pierzeję ulicy stanowi budynek Galerii Dominikańskiej i Hotelu Mercure Panorama^[37]. Zachodnią pierzeję zaś tworzy kompleks zabudowy Justin Center^[13].

Teren ulicy położony jest na wysokości bezwzględnej około 119–120 m n.p.m.^[38] Zachodnia strona ulicy położona jest w obrębie rejonu statystycznego nr 933110, w którym gęstość zaludnienia wynosiła 5609 osób/km² przy 580 osobach zameldowanych, a wschodnia w obrębie rejonu statystycznego nr 933180, w którym gęstość zaludnienia wynosiła 60 osób/km² przy 19 osobach zameldowanych (według stanu na dzień 31.12.2018 r.)^[39].

Panorama Galerii Dominikańskiej, po lewej ulica Błogosławionego Czesława

Obszar, na którym położona jest ulica bł. Czesława, podlega ochronie w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, wpisanego do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r.^[40][41]. Inną formą ochrony tych obszarów jest ustanowienie historycznego centrum miasta, w nieco szerszym obszarowo zakresie niż wyżej wskazany zespół urbanistyczny, jako pomnik historii^[42] [43] . Samo miasto włączyło ten obszar jako cenny i wymagający ochrony do Parku Kulturowego "Stare Miasto", który zakłada ochronę krajobrazu kulturowego oraz uporządkowanie, zachowanie i właściwe kształtowanie krajobrazu kulturowego i historycznego charakteru najstarszej części miasta^[44] .

Przy ulicy nie ma położonych obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Jedynie jej osie widokowe częściowo zamykają następujące zabytki:

obiekt, położenie	powstanie, nr rej.[a]	foto
oś widokowa w kierunku północnym
Fara ośrodka przedlokacyjnego, następnie kościół klasztorny Dominikanów pw. św. Wojciecha, obecnie kościół parafialny pw. św. Wojciecha plac Dominikański 2[45][46][47]	1112 r., lata 1250-1270, 1295-1330, 1711-1718, odbudowa 1946-1948 i lata 1953-1955, 1961-1962[45] (1226 r. – XVIII wiek, 1945 r.[47]) 15 z 28.11.1947 r.; D/1 z 17.02.1960 r.[47] oraz A/239/165 z dnia 15.02.1962 r.[45][46][47]
oś widokowa w kierunku południowym
Budynek szkoły powszechnej (Volksschule), następnie IX Liceum Ogólnokształcącego imienia Juliusza Słowackiego ulica Piotra Skargi 31[45][48]	lata 1891-1893 (projekt Richard Plüddemann, Karl Klimm - 1889 r.) gez, mpzp[45][48]

• Historia Wrocławia
• Architektura Wrocławia

• ZygmuntZ. Antkowiak ZygmuntZ., Ulice i place Wrocławia, Wrocław-Warszawa-Kraków, seria: Biblioteka Wrocławska, tom 11, Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich – Wydawnictwo, 1970, Zam nr A/185/70 (C-9)  (pol.).
• Baza polskich inwestycji, urbanity.pl, 4 lipca 2019 [dostęp 2018-09-20]  (pol.).strona główna serwisu
• Błogosławiony Czesław, prezbiter, Internetowa Liturgia Godzin; Konferencja Episkopatu Polski i Wydawnictwo Pallottinum, 30 czerwca 2014 [dostęp 2019-07-04]  (pol.).
• Gminna Ewidencja Zabytków, Urząd Miejski Wrocławia, 18 kwietnia 2019 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• JanJ. Harasimowicz JanJ. (red.), Encyklopedia Wrocławia, wyd. III poprawione i uzupełnione, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, ISBN 83-7384-561-5, ISBN 978-83-7384-561-9  (pol.).
• M.P. z 1994 r. nr 50, poz. 425 Zarządzenie Prezydenta RP z 8 września 1994 roku, 1994 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• BeataB. Maciejewska BeataB., Breslau, który nie może zaginąć. Miasto na starych pocztówkach [online], wroclaw.wyborcza.pl, 12 maja 2018 [dostęp 2019-07-04]  (pol.).
• Niemiecko-polski słownik nazw ulic, Wratislavia.net, 2012 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Park kulturowy we Wrocławiu, Oficjalny serwis Wrocławia, 2018 [dostęp 2019-06-03]  (pol.).
• Rada Miejska Wrocławia, Uchwała XXXVI/830/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru położonego w rejonie ulicy Biskupiej we Wrocławiu, „uchwały RMWr; Urząd Miejski Wrocławia, Baza Aktów Własnych”, Baza Aktów Własnych; Biuletyn Urzędowy RMW z 2012 r. poz. 414; Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego z 2013 r. poz. 1073. [Data ogłoszenia: 14 lutego 2013 r.], Wrocław, 28 grudnia 2012 [dostęp 2023-10-16]  (pol.).
• Schematy stałe komunikacji zbiorowej, Komunikacja dzienna - schemat ważny od 4 maja 2019 roku, Oficjalny serwis Wrocławia, 4 maja 2019 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• System Informacji Przestrzennej Wrocławia, Wrocław: Dział Systemu Informacji Przestrzennej Biura Rozwoju Wrocławia, 2019 [dostęp 2019-06-06]  (pol.).strona główna serwisu
• Toalety publiczne – gdzie pójść za potrzebą?, Oficjalny portal internetowy Wrocławia, Wrocław, 30 czerwca 2015 [dostęp 2016-06-29]  (pol.).
• Wrocław – zespół historycznego centrum, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 18 kwietnia 2013 [dostęp 2016-11-30]  (pol.).
• Wykaz dróg przebiegających przez miasto Wrocław, „ZDiUM/Infrastruktura/Ulice Wykaz dróg w zarządzie ZDiUM”, Ewa Iwanska, sporządziła ZDJOGA/NOXE/, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 7 maja 2019 [dostęp 2019-05-31]  (pol.).
• Wykaz sygnalizacji świetlnych, „ZDiUM/Infrastruktura/Wykaz sygnalizacji, w tym pracujących całodobowo w trybie kolorowym”, Ewa Iwanska, Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, Wrocław, 5 września 2016 [dostęp 2019-06-11]  (pol.).
• Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, Województwo dolnośląskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 grudnia 2018 [dostęp 2019-01-25]  (pol.).

• Ulica Czesława, bł., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], fotopolska.eu [dostęp 2019-07-03]  (pol.).
• ul. Czesława, bł., [w:] Wrocław, Stare Miasto [online], dolny-slask.org.pl (Wratislaviae Amici), ID 586053 [dostęp 2019-07-03]  (pol.).
• ul. bł. Czesława, wikimapia.org [dostęp 2019-07-03]  (pol.).