Święto Środka Jesieni

Święto Środka Jesieni
	; Yoshitoshi Tsukioka (1839–1892), Chang’e odlatuje na Księżyc
Dzień	15. dzień ósmego miesiąca (kalendarz chiński)
Państwa	Chiny
Typ święta	kulturowe
Symbole	„ciasteczka księżycowe”
Podobne święta	Chuseok (kor.), Tsukimi (jap.)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Święto Środka Jesieni (chiń. upr. 中秋节; chiń. trad. 中秋節; pinyin Zhōngqiūjié)^[1] – jedno z najważniejszych świąt w tradycyjnym kalendarzu chińskim, obchodzone piętnastego dnia ósmego miesiąca księżycowego. Jest to więc święto ruchome w stosunku do kalendarza gregoriańskiego^[a].

Legendy

Festiwal ma swoje początki w starożytnych ceremoniach cesarskich obchodów kultu księżyca. Władcy czcili bowiem słońce wiosną, a księżyc jesienią. Obrzędy te przejęli następnie arystokraci, elity intelektualne i prości ludzie, co doprowadziło do wykształcenia się tradycji stałego festiwalu w czasie panowania dynastii Tang (618–907)^[2].

Mit o Chang’e

W odległej starożytności na niebie pojawiło się dziesięć słońc. Wypaliły one wszystkie rośliny i zniszczyły uprawy, pozostawiając ludność bez środków do życia. Aby pomóc ludowi i pokonać klęskę, mąż Chang’e, znakomity łucznik Houyi zestrzelił dziewięć słońc i zabił różne potwory. Okazało się jednak, że zestrzelone słońca to byli synowie cesarza Niebios, który zagniewany uczynił ich śmiertelnymi. Bogini Zachodu, Xiwangmu, odniosła się do pary życzliwie i podarowała im dwie boskie pigułki. Chang’e była jednak samolubna i ukradkiem zażyła je obie. Stała się tak lekka, że uniosła się w powietrze. W obawie przed drwinami Nieśmiertelnych w Niebiosach, udała się na Księżyc, stając się jego boginią właśnie w 15. dniu ósmego miesiąca księżycowego. Jej towarzyszem jest zając (lub królik), który w nefrytowym moździerzu rozciera zioła służące do sporządzenia eliksiru nieśmiertelności^[2]^[3].

„Księżycowe ciasteczka”

Obok mitu o Chang'e ze Świętem Środka Jesieni połączona jest legenda o „ciasteczkach księżycowych” (chiń. trad. 月餅, chiń. upr. 月饼, pinyin yuèbǐng). Według tradycji, jej geneza sięga końcowego okresu panowania mongolskiej dynastii Yuan (1280–1368). Chińczycy Han organizując powstanie przeciwko Mongołom piekli i rozprowadzali ciastka z ukrytymi wewnątrz informacjami o wybuchu buntu właśnie w dniu tego święta^[3].

Ciasteczka te są ważnym składnikiem kolacji, podczas której spożywa się także ryż i owoce. Po ukazaniu się Księżyca na niebie, należy się podzielić z nim i duchami przodków.

Galeria

Oferta ciastek, Suzhou, 2021
Ciasteczka księżycowe (yuèbǐng)
Święto w Pekinie na jeziorze Longtan

Uwagi

↑ Święto Środka Jesieni wg kalendarza gregoriańskiego wypada: 2021 – 21 września; 2022 – 10 września; 2023 – 29 września; 2024 – 17 września; 2025 – 6 października.

Przypisy

↑ Marianne Davidson: Chinese Concise Dictionary. New York: HarperCollins Publishers, 2005, s. 426. ISBN 0-06-082200-7.
↑ ^a ^b China Encyclopedia. Beijing: China Intercontinental Press, 2009, s. 439. ISBN 978-7-5085-1385-0.
↑ ^a ^b Edward Kajdański: Chiny: Leksykon. Książka i Wiedza, 2005, s. 262, 263. ISBN 83-05-13407-5.

Bibliografia

Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005, s. 262, 263. ISBN 83-05-13407-5.
Wiesław Olszewski: Chiny. Zarys kultury. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2003. ISBN 83-232-1272-4.

[2] Święto Środka Jesieni wg kalendarza gregoriańskiego wypada: 2021 – 21 września; 2022 – 10 września; 2023 – 29 września; 2024 – 17 września; 2025 – 6 października.

[harper-1] Marianne Davidson: Chinese Concise Dictionary. New York: HarperCollins Publishers, 2005, s. 426. ISBN 0-06-082200-7.

[ency-3] China Encyclopedia. Beijing: China Intercontinental Press, 2009, s. 439. ISBN 978-7-5085-1385-0.

[kaj-4] Edward Kajdański: Chiny: Leksykon. Książka i Wiedza, 2005, s. 262, 263. ISBN 83-05-13407-5.

[1]

[a]

[2]

[3]