Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Open Knowledge
Contents

Defining Open in Open Data, Open Content and Open Knowledge

Açık Tanım

Sürüm 1.1

Terminoloji

Bilgi terimi aşağıdakileri kapsayacak şekilde ele alınmaktadır:

  1. Müzik, film, kitaplar gibi içerikler
  2. Bilimsel, tarihi, coğrafi ve benzeri olsun her türlü veri
  3. Devlete ilişkin ya da diğer idari malumat

Bariz merkeziliğine rağmen yazılımlar dışarıda bırakılmıştır çünkü halihazırda önceki çalışmalarda yeterince ele alınmaktadır.

Çalışma terimi transfer edilmekte olan öğe ya da bilgi parçasını tanımlamak için kullanılacaktır.

Paket terimi çalışmalardan oluşan bir derlemeyi tanımlamak çin ayrıca kullanılabliir. Elbette böyle bir paket bizatihi bir çalışma olarak da nitelendirilebilir.

Lisans terimi çalışmanın altında sunulduğu hukuki lisansa ilişkindir. Herhangi bir lisansın olmadığı durumda bu; çalışma sonucu olarak ortaya çıkmış varsayılan hukuki durumlar olarak yorumlanmalıdır. (Ör. telif hakkı)

Tanım

Bir çalışma eğer dağıtım yöntemi aşağıdakileri karşılıyorsa açıktır:

1. Erişim

Çalışma bir bütün olarak ve makul bir yeniden üretim maliyetini aşmayacak şekilde, tercihen Internet üzerinden ücretsiz olarak indirilebilir bir şekilde sunulmalıdır. Çalışma ayrıca uygun ve değiştirilebilir bir biçimde sunulmalıdır.

Yorum: Bu “sosyal” açıklık olarak özetlenebilir - çalışmayı elde etmeye izin vermek değil çalışmayı elde etmektir. “Bir bütün olarak” dolaylı yollarla erişimin sınırlandırılmasını örneğin bir seferde bir veritabanına erişimi sadece birkaç öğeyle sınırlandırarak önler.

2. Yeniden dağıtım

Lisans hiç bir tarafı çalışmayı ister kendi başına ya da pekçok farklı kaynak kullanılarak yapılam bir paketin parçası olarak satmak ya da başkasına vermeyi kısıtlamaz. Lisans bir imtiyaz ücreti ya da bu tür satış ya da dağıtıma ilişkin diğer ücretleri gerektirmez.

3. Yeniden kullanım

Lisans değişiklik ya da türev çalışmalar yapılmasına ve bunları orjinal çalışmanın koşulları altında dağıtılmasına izin vermelidir.

Yorum: Bu madde “viral” ya da benzerleri paylaşılabilir türü orjinaliyle aynı koşullar altında yapılan değişikliklerin yeniden dağıtımını gerektiren lisansların kullanımını engellemez.

4. Teknolojik Sınırlamaların Yokluğu

Çalışma yukarıda faaliyetlerin yerine getirilmesine yönelik teknolojik engeller olmayacak bir şekilde sunulmalıdır. Bu, çalışmanın açık bir veri formatında, yani spesifikasyonlarının halka açık ve ücretsiz olduğu ve kullanımının parasal ya da başka türlü herhangi bir şekilde sınırlandırılmadığı bir formatta sağlanabilir.

5. Atıf

Lisans yeniden dağıtımı ve yeniden kullanımı içalışmaya katkı koyanların ve çalışmanın müelliflerinin atıflarını bir koşul olarak gerektirebilir. Eğer böyle bir koşul varsa bu koşul çok zorlayıcı olmamalıdır. Örneğin eğer atıf gerekli ise atıf gerekenlerin bir listesi çalışmaya eşlik etmelidir.

6. Dürüstlük

Lisans çalışmanın değiştirilmiş biçiminin dağıtılması durumunda sonuçta ortaya çıkan çalışmanın orjinalinden farklı bir isim ya da sürüm numarası taşımasını gerektirebilir.

7. Kişiler veya Gruplara Ayrımcılık Yapılmaması

Lisans herhangi bir kişi ya da gruba karşı ayrımcılık yapmamalıdır.

Yorum: Süreçten maksimum faydayı elde etmek için açık bilgiye katkı koyma konusunda kişilerin ve grupların maksimum çeşitliliği eşit olarak makbul olmalıdır. Bu nedenle herhangi bir açık-bilgi lisansının herhangi birini süreç dışında bırakmasını yasaklıyoruz.

*Yorum: Bu OSD’nin 5. maddesinden doğrudan alınmıştır.

8. İştigal Alanlarına Karşı Ayrımcılık Yapmamak

Lisans hiç kimseyi çalışanın belli bir iştigal alanında kullanmasını sınırlamamalıdır. Örneğin kullanım bir iş alanı ya da bir genetik araştırmaya sınırlandırılamaz.

Yorum: Bu maddenin asıl niyeti açık materyalin ticari olarak kullanılmasını engelleyen lisans tuzaklarını engellemektir. Biz ticari kullanıcılan da topluluğumuza katılmasını ve dışlanmış hissetmemelerini istiyoruz.

*Yorum: Bu OSD’nin 6. maddesinden doğrudan alınmıştır.

9. Lisansın dağıtımı

Çalışma ile ilgili haklar çalışmanın yeniden dağıtıldığı herkes için onların ilave lisans oluşturmalarına gerek kalmaksızın geçerlidir.

Yorum: Bu madde paylaşıma kapalı olma anlaşması gibi dolaylı yollarla bilginin kapatılmasını yasaklama niyetini taşır.

*Yorum: Bu OSD’nin 7. maddesinden doğrudan alınmıştır.

10. Lisans bir Pakete Özel Olmamalıdır

Çalışma ile ilgili haklar belli bir paketin bir parçasına dayalı olmamalıdır. Eğer çalışma böyle bir paketten çıkarıldıysa ve çalışmanın lisansı çerçevesinde kullanılıyor ya da dağıtılıyor ise çalışmanın yeniden dağıtıldığı tüm taraflar orjinal paketle ilişkili olanlarla aynı hakları taşırlar.*

*Yorum: Bu OSD’nin 8. maddesinden doğrudan alınmıştır.

11. Lisans Diğer Çalışmaların Dağıtımını Sınırlamamalıdır

Lisans, lisanslı çalışma ile birlikte dağıtılan diğer çalışmaların üzerinde bir sınırlama yaratamaz. Örneğin lisans aynı ortamda dağıtılan diğer çalışmaların açık olmasında ısrar etmemelidir.*

*Yorum: Açık bilginin dağıtıcıları kendi tercihlerini yapma hakkına sahiptir. “Benzerleri paylaşılabilir” lisansları uyumludur çünkü bu koşullar ancak tümü tek bir çalışmadan ibaretse geçerlidir.

*Yorum: Bu OSD’nin 9. maddesinden doğrudan alınmıştır.