Taus d’interès

En economia, es lo montant versat dins una unitat de temps per cada unitat de capital investir. Se pòt tanben dire qu'es l'interès d'una unitat de moneda dins una unitat de temps o lo rendiment de l'unitat de capital dins l'unitat de temps.^[1]

La Crisi financièra de 2008 e la Granda Recesion menèt los tauses d'interès dins fòrça zònas del mond a de nivèls prèp de zèro e quitament a d'interèsses negatius. En Euròpa l’euribor, lo taus d'interès del mercat interbancari de l'èuro, davalèt cap a zèro e atenguèt un interès negatiu pendent 2016 (lo 20 d'octòbre de 2016 foguèt de -0,073% a un an, de 0,313% a tres meses e de -0,385 a una setmana). La Federal funds rate demorèt en de chifras prèp a zèro e sota 1% dempuèi 2008.^[2]

Istoricament lo pagament d'interèsses èra considerat illicit o injust e pecaminiós. Mas aqueste ponch de vista cambièt fins a èsser considerat abitual e quitament vertuós ara.

Dins la tradicion Crestiana lo pagament d'interèsses per un deute èra pecat que lo colpable es lo creditor (a qui se lo deu) e pas lo debitor (aquel que deu). Lo copable es lo banquièr que prèsta amb interès e usura, non pas aqueste que de biais desesperat demanda lo prèst. Lo ric auriá ja cobèrt los sieus besonhs, lo rèste de son argent es pas mai lo sieu e es el que ten l'obligacion (deute) de lo tornar. La tradicion judeocristiana rebat clar las mesuras biblicas al subjècte de l'interès e de la caducidad dels deutes. Lo capitalisme, d’aqueste punt de vista, es pura idolatria e d’aquò deurián se preocupar los responsables eclesiastics e non pas de la laïcitat (que ten de raices crestianas), l’idolatria del capitalisme es l'explicacion mai rasonabla de la crisi del cristianisme dins lo mond ric.^[3][4]

A l'Edat mejana europèa persistís la tradicion judeocristiana e lo pagament d'interès es considat per las doctrinas catolicas inaceptable dins aquesta epòca ont lo pagament d'interèsses èra considerat coma proprietat divina de biais que far pagar per l'emplec temporal d'un objècte o argent èra considerat coma comerciar amb la proprietat de Dieu, fasent que son acamp èra proïbit sota pèna d’excomunicacion. Mai tard, Tomàs d’Aquin sosteniá que pagar l’interès es un acamp doble: per la causa e per l'emplec de la causa. En consequéncia, far pagar d’interès èra vist coma pecat d’usura.

Aquesta situacion comencèt a cambiar pendent la Renaissença. Los prèsts acabèron d'èsser principalament destinat per la consomacion e comencèron (amb lo movement de l’argent) a jogar un ròtle important dins la prosperitat de las vilas e regions. Fàcia a aqueste fach, l'escòla de Salamanca prepausa una nòva vision de l'interès: se aqueste que recep lo prèst o fa per son avantatge, aqueste que l’autreja a drech a una partida d'aqueste benefici donat que en mai de prene un risc pèrd tanben l'oportunitat de beneficiar dels avantatge d’aqueste argent se l’aviá utilizat d’un autre biais, es lo nomenat còst d'oportunitat.

Amb aquestas nòvas proposicions comença a se pausar las basas per una percepcion de l’argent coma merça, que, coma quina autra que siá, poden èsser crompada, venduda o arrendada. Una importanta contribucion a aquesta vision ven de Martín de Azpilcueta, un dels mai important membre d'aquesta escòla. Segon el, un individu preferís recebre un ben dins lo present puslèu que de lo recebre dins lo futur. Aquesta "preferéncia" implica una diferéncia de valor, atal, l'interès representa un pagament pel temps qu'un individu es privat d'aqueste ben.

Los primièrs estudis formals de l'interès s’encontran dins las òbras de Mirabeau, Jeremy Bentham e Adam Smith amb la naissença de las teorias economicas classicas. Per eles, l’argent es subjècte a la lei de l'ofèrta e demanda modifican, per o dire atal, lo prètz de l’argent. Mai tard, Karl Marx aprigondís las consequéncias d'aquesta transformacion de l’argent en merça, que descriu coma l'aparicion del capital financièr.

Aquestes estudis permetèron, pel primièr còp, la Banca Centrala de França un ensajar de contraròtle del taus d'interès mejans l'ofèrta de l’argent (quantitat d’argent en circulacion) avant 1847.

Al començament del sègle XX, Irving Fisher incorpòra a l'estudi del fenomèn diferents d'elements que lo tòcan (tal coma l'inflacion) introdusissent la diferéncia entre lo taus d'interès nominal e lo real. Fisher utiliza l'idèa de l'escòla de Salamanca e afirma que la valor a una dimension en mai de quantitativa tanben temporala. Per aqueste autor, lo taus d'interès mesura la foncion entre lo prètz futur d'un ben al respècte del prètz actual en tèrme de bens sacrificats ara per fin d'obténer lo dich ben dins lo futur.

Ara la concepcion del taus d'interès dins los estudis coma dins la practica de las institucions financièras es fòrtament influenciada per las visions de John Maynard Keynes e Milton Friedman.

Dempuèi lo punt de vista de la politica monetària de l'Estat, un taus d'interès naut incita a l'estalvi e un taus d'interès bas incita a la consomacion. D’aquí ven l'intervencion estatala sus diferents tipes d'interès per encoratjar l'estalvi o lo desvolopament, segon los objectius macroeconomics desirats.

Los tauses d’intés « reals » pel public son determinats per:

• Lo taus d'interès fixat per la banca centrala de cada país per de prèsts (de l'Estat) a las autras bancas o pels prèsts entre las bancas (lo taus interbancari). Aqueste taus correspond a la politica macroeconomica del país (es generalament fixat amb per objectiu de promòure la carissença economica e l'estabilitat financièra).
• La situacion dels mercats borsièrs d'un país determinat. Se los prèses de las accions pujan, la demanda d’argent (per crompar de talas accions) aumenta, seguisson, lo taus d'interès.
• La relacion a l'"investiment similar" que la banca auriá realizat amb l'Estat d'aver pas prestat aqueste argent a un particular. Per exemple, los tauses fixes d'ipotecaris son referenciats sus de bons del Tresaur a 30 ans.

La macroeconomia s'interèssa a l'influéncia dels tipes d'interès dins d’autras variablas de l'economia, coma:

• La produccion e lo caumatge.
• La moneda e l'inflacion o la deflacion.

Lo taus d'interès, exprimit en percentatges, representa un balanç entre lo risc e lo ganh possible (oportunitat) de l'utilizacion d'una soma d’argent dins un luòc e temps donats. Dins aqueste sens, lo taus d'interès es lo prètz de l’argent, que deu èsser pagat/percegut per lo malevar/lo cedir dins una situacion determinada. Se los tauses d'interès èran los mèsmes pels depauses en obligation de l'Estat, los comptes bancaris de long tèrme e los investiment dins un nòu tipe d'industria, degun fariá d’investiment en d'accions o realizariá de depauses dins una banca. Alara qu’una industria o una banca pòdon far falhida, non pas un país. D’un autre costat, lo risc de l'investiment dins una entrepresa determinada es màger qu’aqueste fa dins una banca. Donc lo taus d'interès serà mendre per la obligacions de l'Estat que per los depauses de long tèrme dins una banca privada, que serà mendre que los possibles interèsses ganhats dins un investiment industrial.

Lo mercat financièr, sus que se negòcian de valors coma obligacion, accions, contractes a tèrme, etc., se negocia segon l'ofèrta e la demanda, establissent per cada classa d'actius un tipe d'interès que depend de factors coma:

• Las previsions al subjècte del taus d'inflacion e, s'aquò ne vira, de la deflacion.
• Lo risc associat al tipe d'actiu: los investidors exigisson un tipe d'interès màger coma contrapartida per assumir de riscs màger.
• La preferéncia per la liquidat: tant mens liquid serà l'actiu, una màger compensacion exigiràn los inversors. Alara, los inversors exigisson de retribucions màgers pels investiments de long tèrme.

Dins lo contèxte de la banca s’utiliza de tauses d'interès diferents:

• Taus d'interès actiu: Es lo percentatge que las institucions bancàrias, segon las condicions de mercat e disposicions de la banca centrala, utilizan per facturar los diferents tipes de servicis de credit a lors clients. Son dichas activas que son de fons en favor de la banca.
• Taus d'interès passiu: Es lo percentatge que paga una institucion bancària en favor de qui es depausat d’argent mejança que siá instrument existissent per çò far.
• Taus d'interès preferencial: Es un percentatge inferior a la "normala" del general (que pòt èsser quitament inferior al còst de financiament establit segon las politicas del Govèrn) que paga los prèsts destinats a d'activitats especificas que se vòl promòure lo Govèrn o una institucion financièra.

Los tipes d'interès se modulan segon lo taus d'inflacion. Lo tipe d'interès real es la rendabilitat nominal o lo taus d'interès nominal d'un actiu actualizant la pèrda de valor de l’argent a causa de l'inflacion. Sa valor aproximativa pòt s'obténer en levant lo taus d'inflacion del taus d'interès nominal. En consequéncia lo taus d'interès nominal, que correspond mai sovent al montant de l’interès suls credits, inclusiriá lo taus d'interès real e lo taus d'inflacion. Quand lo taus d'interès nominal es egal al taus d'inflacion, lo prestaire obten fa pas benefici nimai de pèrda, e la valor tornada dins lo futur es la mèsma a la valor de l’argent dins lo present. Lo prestaire fa de ganhs quand lo tipe d'interès es naut e l'inflacion fòrça bassa o inexistenta.

Un taus d'inflacion superior al taus d'interès nominal implica un taus d'interès real negatiu e, en consequéncia, una renda negativa pel prestaire o investisseire.^[5]

Los concèptes de taus d'interès fixe e de taus d’intrès variable s'utilizan dins multiplas operacions financièras, economicas e ipotecarias -coma la crompa imobilària-.^[6]

L'aplicacion de l’interès fixe supausa que l'interès se calcula en aplicant un taus unic o estable (un mèsme percentatge sul capital) pendent tota la durada del prèst o del depaus.

Dins l'aplicacion de l’interès variable lo taus d'interès (lo percentatge sul capital aplicat) cambia amb lo temps. Lo taus d'interès variable que s'aplica per cada periòde de temps compren de dos tipes de taus e es lo resultat de la soma d'ambedós: un taus d'interès de referéncia (p.ex; Euribor) e un percentatge o marge diferencial.^[7]

Un taus d'interès es positiu quand es superior a zèro (0) e es negatiu quand es inferior a zèro (0).

Abitualament l'interès es positiu mas pòt tanben èsser negatiu. Quand l'economia estanha los tauses d'interès davalan per reviscolar l'economia —politica monetària anticiclica— mas quand la baissa demora positius las bancas centralas pòdon baissar los tauses sota zèro per que los depauses —l'estalvi— en mai d’ofrir una renda provòque pas de pèrdas e estimule lo movement de l’argent —dins l’investiment—.

Dempuèi de fins del sègle XX e lo començament del sègle XXI, unas economias an agut o an de taus d'interès negatiu (Union Europèa, Suècia, Soïssa e Japon entre d'autres païses).

Existisson una multitud de modèls matematics que tractan d'explicar e modelar l'estructura (o corba) temporala dels tipes d'interès.

• 1898 - Knut Wicksell, La taxa d'interès e lo nivèl dels prèses, Knut Wicksell, Madrid, Aosta, 2000, ISBN 84-88203-07-1
• 1977 - Carrizo, J., La Taxa d'Interès. Tresena Epòca, Vol. 21, Pas. 1-2-3-4, Revista d'Economia e Estatistica, (1977-1978), pp. 81-118.

• Interès
• Banca centrala
• Macroeconomía
• Politica monetària
• Taus d'interès real
• Inflacion
• Deflacion

1. ↑ La tasa de interés y el nivel de los precios (1898), Knut Wicksell, Madrid : Aosta, 2000, ISBN 84-88203-07-1
2. ↑ ^2,0 et ^2,1 Federal Funds Data Historical Search, Federal Funds Data Historical. Federal Reserve Bank of New York Error de citacion : Etiqueta <ref> no vàlida; el nom «Federal_Reserve» està definit diverses vegades amb contingut diferent.
3. ↑ El dinero es el único dios y el capitalismo su profeta, José Ignacio González Faus, Facultad de Teología. Barcelona, Iglesia Viva Nº 249, enero-marzo 2012, pp.109-115, ISSN. 0210-1114
4. ↑ Véase en este sentido la crítica de Walter Benjamin en su texto Capitalismo como religión
5. ↑
6. ↑ Tipo de interés fijo y tipo de interés variable, en Banco de España
7. ↑ Préstamo hipotecario - Interés variable + interés fijo, en Banco de España