Swammdeerter
| Swammdeerter | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 (Xestospongia testudinaria) | ||||||
| Systematik | ||||||
| ||||||
| Wetenschoplich Naam | ||||||
| Porifera | ||||||
| Grant, 1836 |
De Swammdeerter (Porifera, vun lat.: porus ‚Pore‘ un ferre ‚dregen‘) sünd Deerter, de en Stamm mank de Veelzellers (Metazoa) billen doot. Se dröövt nich dör'nanner kregen weern mit de Swämme, de nich to de Deerter rekent weert, man en egen Riek blangen de Deerter un de Planten billt. To'n Unnerscheed weert de Porifera vundeswegen hier Swammdeerter nömmt, gegen de Fungi over, de man bloß Swämme heet. Swammdeerter leevt alltohopen in’t Water un kaamt in all Saltwater-Seen up’e Eer vor. Bloß man en poor Aarden leevt in’t Söötwater. Dat gifft mehr, as 7.500 Aarden. Se weert vun en poor Millimeter bit hen to dree Meter hooch. Wie se utseht, dat hangt af vun ehr Freten un de Umwelt, wo se in leven doot. Anners, as de Geweevdeerter (Eumetazoa) hefft Swämme keen Organe. Se sitt up’n Grund fast, sunnerlich up harten Grund, man se könnt ok up Planten oder up Schillen vun Mollusken sitten. De meisten Swammdeerter kriegt ehr Freten dör Utfiltern ut’n Water.
Wichtige Swammdeerter ut de fossile Tied sünd de Stromatoporen. Se hefft in dat Paläozoikum, sunnerlich in’t Devon un Mesozoikum mit den Grund leggt for allerhand Riffs. De Twieg vun de Spezielle Zoologie, de sik mit Swammdeerter befaten deit, warrt Spongiologie nömmt.
Wie de Swammdeerter upboot sünd
[ännern | Bornkood ännern]Ofschoonst Swammdeerter ut allerhand Zellen mit je sunnerliche Upgaven tohopensett sünd, hefft se keen Muskel-, Nerven- un Sinnzellen. Dat Lief vun en Swammdeert kann in dree Grundtypen vun Zellen updeelt weern, dat sünd:
Pinacocyten
[ännern | Bornkood ännern]De Pinacocyten formt de Deckschicht (Pinacoderm) vun de Swammdeerter. In düsse Deckschicht liggt de Ostien, dat sünd lüttje Poren, de Water upnehmen könnt. Dat Water warrt denn over en Kanalsystem bit in den hollen Ruum (Gastralruum, ok Spongocoel) in de Midden vun dat Swammdeert spöölt.
Choanocyten
[ännern | Bornkood ännern]Bi de Choanozyten hannelt sik dat um Kragenpietschenzellen. Se slaht mit en Pietschen un kriegt so en Waterstroom in Gang. Dor filtert se denn, sunnerlich over den Mikrovilli-Kragen, lüttje Partikels to’n Freten rut. Kragenpietschenzellen verdaut dat Freten sülms un geevt dor de annern Zellen wat vun af. Wenn se vullfreten sünd, wannelt se sik in eenfache Nehrzellen um, wannert in de Middelschicht in un versorgt dor de annern Zellen. Se sitt binnen in de Deerter um holle Kamern (Pietschenkamern) umto.
Amoebocyten
[ännern | Bornkood ännern]Amoebocyten (Amöboidzellen) sünd Zellen, de mit ehre lüttjen Schienföte (amöboid) in dat Lief vun de Swammdeerter rumwannert. Dor verdeelt se u. a. de Nehrstoffe, de se vun de Choanocyten kregen hefft oder de se vun de Choanocyten upnehmen doot dör Phagozytose.
De Amöboidzellen könnt unnerscheedliche Upgaven heben: Dat gifft:
- Amöbocyten, de dat Freten verdeelt un verdaut.
- Archaeocyten, de all annern Zellen boen doot,
- Skleroblasten, de dat Skelett tostanne bringt un
- Geslechtszellen.
De Amöboidzellen sünd inlagert in en Gel, dat is en Grundsubstanz ohn Zellen. In düt Gel billt de Sklerolasten „Swammnadeln“ ut, dat sünd Skelettelemente.
De Amöboidzellen, tohopen mit dat Gel, de Skelettelemente un de Pinacocyten weert tohopenfaat as „Dermalager“ (Derma = Huut). De Choanocyten weert all tohopenfaat as „Gastrallager“ (Gaster = de Maag).
