Grad Fahrenheit

Grad Fahrenheit is en physikaalsche Eenheit vun de Temperatur, de na den düütschen Physiker un Utfinner Daniel Gabriel Fahrenheit nöömt is. Se warrt in’t Angloamerikaansche Maatsystem bruukt.

Fahrenheit hett sien Temperaturskala na en Besöök bi den däänschen Astronom Ole Rømer in Kopenhagen utklamüstert. Rømer weer de eerste wesen, de en Thermometer konstrueert hett, dat mit Help vun twee Fixpunkten kalibreert worrn is. Na de Rømer-Skala liggt de Klaampunkt vun’t Water bi 7,5 Grad, de Kaakpunkt bi 60 Grad un de dörsnittliche Temperatur vun’n Lief vun’n Minsch bi 22,5 Grad.

Fahrenheit hett as Nullpunkt för sien Temperaturskala de deepste Temperatur nahm, de in sien Heimatstadt Danzig in den strengen Winter 1708/1709 meten weer. Mit en Mischen ut „Ies, Water un Salmiak oder Seesolt“ (Küllmischen) künn he dorna den Nullpunkt oder den eersten Fixpunkt wedder herstellen (−17,8 °C). Sien Afsicht weer dorbi, ahn negative Temperatur uttokamen, as se bi de Rømer-Skala al in’n Alldag begäng weern.

As tweeten un drüdden Fixpunkt legg he 1714 den Klaampunkt vun rein Water (Iespunkt) bi 32 °F un de „Lieftemperatur vun en gesunnen Minschen“ bi 96 °F fast^[1]. De Nadeel bi disse Skala weer aver, dat sünners de ünnere un de bövere Fixpunkt na hüütige Standards nich nau noog to bestimmen sünd. Dorüm müss en ne’e Definitschoon her.

För de Definitschoon vun en Temperaturskala bruukt een blots twee verschedene, dorför aver mööglichst nipp un nau reproduzeerbore Temperaturen un dorto en Fastleggen vun’t Indeelen vun Skalendeelen twüschen de beiden Temperaturen un en Nullpunkt. As ne’e Fixpunkten sünd dorüm de Klaam- un de Kaakpunkt vun Water nahmen worrn. De ne’e Definitschoon schüll aver ok mööglichst goot to de fröhere Definitschoon passen. Dorüm is för den Klaampunkt vun’t Water de Skalenweert vun 32 °F bibehollen un dat Intervall twüschen de Fixpunkten in 180 Skalendeelen opdeelt worrn. Op disse ne’en Skala liggt de dörsnittliche Normaltemperatur vun’n minschlichen Lief bi 98,6 °F (37 °C), also ’n beten höger as de 96 °F, as Fahrenheit dat oorsprünglich fastleggt harr.

De Fahrenheit-Skala weer in Europa lange Tiet bruukt, bit se denn dör de Celsius-Skala aflöst worrn is. Vundaag is de Fahrenheit-Skala blots noch in de USA un en poor annere engelschspraakige Länner begäng.

Översicht över de Temperaturskalen

Skala	Kelvin	Celsius	Fahrenheit	Rankine	Delisle	Newton	Réaumur	Rømer
Eenheit	Kelvin	Grad Celsius	Grad Fahrenheit	Grad Rankine	Grad Delisle	Grad Newton	Grad Réaumur	Grad Rømer
Eenheitenteken	K	°C	°F	°Ra, °R	°De, °D	°N	°Ré, °Re, °R	°Rø
eerste Betogspunkt F1	T0 = 0 K	${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{S}} }$(H2O) = 0 °C	TSchm(H2O) = 32 °F*	T0 = 0 °Ra	TSchm(H2O) = 150 °De	TSchm(H2O) = 0 °N	TSchm(H2O) = 0 °Ré	TSchm(H2O) = 7,5 °Rø
tweete Betogspunkt F2	Tt(H2O) = 273,16 K	${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{K}} }$(H2O) = 100 °C	TKaak(H2O) = 212 °F*	–	TKaak(H2O) = 0 °De	TKaak(H2O) = 33 °N	TKaak(H2O) = 80 °Ré	TKaak(H2O) = 60 °Rø
Skalenintervall	(F2−F1) / 273,16	(F2−F1) / 100	(F2−F1) / 180*	1 °Ra = 1 °F	(F1−F2) / 150	(F2−F1) / 33	(F2−F1) / 80	(F2−F1) / 52,5
Utfinner	William Thomson („Lord Kelvin“)	Anders Celsius	Daniel Fahrenheit	William Rankine	Joseph-Nicolas Delisle	Isaac Newton	René-Antoine Ferchault de Réaumur	Ole Rømer
Johr vun’t Inföhren	1848	1742	1714	1859	1732	~ 1700	1730	1701
Rebeet, woneem de Skala begäng is	weltwiet (SI-Einheit)	weltwiet	USA, Jamaika	USA	Russland (19.Jhd.)	–	Westeuropa bit 19. Jhd.	–

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beschrievt de Definitschoon as se vundaag gellt. Na de oorsprünglichen Definitschoon dör Fahrenheit weer de Temperatur vun en Küllmischen vun Ies, Water un Salmiak oder Seesolt (−17,8 °C = 0 °F) un de „Lieftemperatur vun’n gesunnen Minschen“ (35,6 °C = 96 °F) as Fixpunkten bruukt mit (F₂−F₁) / 96 Skalendeelen.

Ümreken twüschen Temperaturskalen

na \ vun	Kelvin-Skala (K)	Celsius-Skala (°C)	Réaumur-Skala (°Ré)	Fahrenheit-Skala (°F)
TKelvin	= TK	= ${\displaystyle \vartheta }$ + 273,15	= TRé · 1,25 + 273,15	= (TF + 459,67) ÷ 1,8
${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{Celsius}} }$	= TK − 273,15	= ${\displaystyle \vartheta }$	= TRé · 1,25	= (TF − 32) ÷ 1,8
TRéaumur	= (TK − 273,15) · 0,8	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 0,8	= TRé	= (TF − 32) ÷ 2,25
TFahrenheit	= TK · 1,8 − 459,67	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 1,8 + 32	= TRé · 2,25 + 32	= TF
TRankine	= TK · 1,8	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 1,8 + 491,67	= TRé · 2,25 + 491,67	= TF + 459,67
TRømer	= (TK − 273,15) · 21/40 + 7,5	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 21/40 + 7,5	= TRé · 21/32 + 7,5	= (TF − 32) · 7/24 + 7,5
TDelisle	= (373,15 − TK) · 1,5	= (100 − ${\displaystyle \vartheta }$) · 1,5	= (80 − TRé) · 1,875	= (212 − TF) · 5/6
TNewton	= (TK − 273,15) · 0,33	= ${\displaystyle \vartheta }$ · 0,33	= TRé · 0,4125	= (TF − 32) · 11/60

na \ vun	Rankine-Skala (°Ra)	Rømer-Skala (°Rø)	Delisle-Skala (°De)	Newton-Skala (°N)
TKelvin	= TRa ÷ 1,8	= (TRø − 7,5) · 40/21 + 273,15	= 373,15 − TDe · 2/3	= TN · 100/33 + 273,15
${\displaystyle \mathrm {\vartheta _{Celsius}} }$	= TRa ÷ 1,8 − 273,15	= (TRø − 7,5) · 40/21	= 100 − TDe · 2/3	= TN · 100/33
TRéaumur	= TRa ÷ 2,25 - 218,52	= (TRø − 7,5) · 32/21	= 80 − TDe · 8/15	= TN · 80/33
TFahrenheit	= TRa − 459,67	= (TRø − 7,5) · 24/7 + 32	= 212 − TDe · 1,2	= TN · 60/11 + 32
TRankine	= TRa	= (TRø − 7,5) · 24/7 + 491,67	= 671,67 − TDe · 1,2	= TN · 60/11 + 491,67
TRømer	= (TRa − 491,67) · 7/24 + 7,5	= TRø	= 60 − TDe · 0,35	= TN · 35/22 + 7,5
TDelisle	= (671,67 − TRa) · 5/6	= (60 − TRø) · 20/7	= TDe	= (33 − TN) ÷ 0,22
TNewton	= (TRa − 491,67) · 11/60	= (TRø − 7,5) · 22/35	= 33 − TDe · 0,22	= TN

* De Angaven för de Fahrenheit-Skala beteht sik op de oosprüngliche Definitschoon, de nich nipp un nau mit de hüütige Definitschoon vun de Fahrenheit-Skala övereenstimmt.

1. ↑ Daniel Gabriel Fahrenheit: Experimente und Beobachtungen über das Gefrieren des Wassers im Vacuum. Phil. Transact. London. Vol. XXXIII, 1724, S. 78–84. In: Arthur von Oettingen (Rgv.): Ostwald’s Klassiker der exakten Wissenschaften, Bd. 57. Engelmann, Leipzig 1894.