Дражен Далипагиќ

Дражен Далипагиќ - Праја (Мостар, 27 ноември 1951) е поранешен југословенски кошаркар и српски тренер. Дипломирал на Вишата педагошка школа во Белград.

Во Партизан пристигнал летото 1971 година, а до 1982 г. одиграл десет сезони во црно-белиот дрес. Во тој период за Партизан одиграл 305 натпревари и постигнал 8.278 поени, со просек од 33,7 поени по натпревар, па и денес, по повеќе од 30 години, останува најдобар стрелец во богатата историја на клубот. Со Партизан освоил две титули во државното првенство и два купа Радивоје Корач. Играл и за Реал, Удине, Венеција (постигнал рекордни 70 поени против Виртус Болоња), Верона, а кариерата ја завршил во дресот на Црвена звезда.

Со кошарка почнал да се занимава на 18 години. За време на отворањето на новата спортска сала во Зворник во 1971 година бил организиран состанок на репрезентациите на републиките Босна и Херцеговина и Србија. На тој меч Далипагиќ настапил за репрезентацијата на Босна и Херцеговина, доминирал во скокот под двата коша и постигнал најмногу поени. Селекторот на југословенската репрезентација Ранко Жеравица, кој тоа лето станал тренер на Партизан, решил да го доведе во својот тим. За Далипагиќ бил заинтересиран и шампионот Југопластика, кој имал географска предност бидејќи бил поблиску до Мостар, па Далипагиќ прв го направил договорот со нив. Тој му поставил услов на Партизан да игра за тој клуб само ако игра прва лига. На крајот на сезоната 1970/71, Партизан испаднал од Првата лига, но бидејќи Втората лига се играла во летната вонсезона, тие успеале да се вратат за следната сезона во 1971/72 година. Функционерот на Партизан, Ѓорѓе Чоловиќ, бил поприемачки, му ветил дека Партизан ќе изгради тим за иднината, а Далипагиќ решил да дојде во Партизан. Прекршувањето на договорот со Југопластика го чинел шестмесечна суспензија од Кошаркарскиот сојуз на БиХ, па Далипагиќ го пропуштил почетокот на сезоната. Првиот официјален натпревар за Партизан го одиграл против Задар и постигнал 6 поени. Пред домашните навивачи дебитирал против загрепска Локомотива и постигнал 21 поен.^[1]

Во Партизан е во сезоната 1972/73. Репрезентативниот дефанзивец Драган Киќановиќ е донесен од Чачачки Борац, кој со Далипагиќ ќе прави тандем во Партизан и во репрезентацијата на Југославија. Жеравица го напуштил Партизан во 1975 година, а како тренер го наследил Борислав Ќорковиќ. Далипагиќ и Партизан ја освоиле својата прва југословенска титула во сезоната 1975/76 до 1982 година. Праја одиграл десет сезони во црно-белиот дрес. Во тој период одиграл 305 натпревари и постигнал 8.278 поени, со просек од 33,7 поени по натпревар, па и денес, по повеќе од 30 години, останува најдобар стрелец во богатата историја на клубот. Со Партизан освоил две титули во државното првенство и два купа Радивоје Корач.

По Партизан заминал во Италија каде играл за Венеција, Удине и Верона. Тој бил трипати најдобар стрелец на италијанското првенство со просеци од 30,8, потоа 36,5 и на крајот 36,3 поени по меч. Тој шутирал тројки со 47,1 отсто. И на 25 јануари 1987 година, играјќи за Венеција против Виртус, тој постигнал неверојатни 70 поени! Играл и за Венеција кога таа била во Втора лига, а таа сезона просекот му бил - 42,9 поени!

Во сезоната 1982/83. го носел дресот на Реал Мадрид, но играл само во Евролигата. На 39-годишна возраст, по наговор на неговиот пријател Мока Славниќ, го облекол дресот на Црвена звезда. Во сезоната 1990/91, иако во четириесеттите, постигнал 321 поен, шутирајќи тројки со 38 проценти.

Тој бил еден од првите играчи од Европа за кој интерес покажал тим од НБА. Бил во кампот на Бостон Селтикс и бил убедливо најдобриот играч. Сепак, Праја се откажал од играњето во најсилната светска лига бидејќи НБА и ФИБА тогаш биле неспоиви. Неговото појавување во НБА тогаш трајно ќе му го ускратело правото да игра за државната репрезентација.

Тој освоил сребрен медал на Олимписките игри во Монтреал во 1976 година, заедно со репрезентацијата на Југославија, и златен медал на следната Олимпијада во Москва во 1980 година. На Светското првенство во 1974 година во Порторико репрезентацијата на СФРЈ во која настапувал била втора, а четири години подоцна на Светското првенство во Манила била прва. Далипагиќ тогаш бил прогласен за најдобар играч на првенството. Истата репрезентација била трета на Светското првенство во Колумбија во 1982 година и втора на Европското првенство во 1981 година.

На отворањето на Олимписките игри во 1984 година во Лос Анџелес го носел знамето на СФРЈ и подоцна освоил бронзен медал.

За репрезентацијата на Југославија одиграл 246 натпревари и постигнал 3.700 поени. Најмногу во историјата. Точно 400 повеќе од вториот најефикасен - Киќановиќ, и 520 повеќе од Крешо Ќосиќ.

Во 1977 година Далипагиќ ја освоил титулата најдобар играч во Европа, а во 1978 г. бил најдобар спортист во Југославија.

На крајот на својата кошаркарска кариера бил тренер, а ги водел италијанската Горица, МЗТ Скопје и белградскиот тим Астра банка.

Во јануари 2005 година во Спрингфилд станал член на Куќата на славните на кошарката. Ова признание од поранешна Југославија го добиле секретарот на ФИБЕ, Борислав Станковиќ, „таткото на југословенската кошарка“ Александар Николиќ, центарот Крешимир Ќосиќ и Дражен Петровиќ.

Претседателот на Србија и Црна Гора, Светозар Маровиќ, го одликувал Далипагиќ со Орден Немања II степен.^[2]

На иницијатива на Педро Фернандес, поранешен тренер на Реал Мадрид, на 1 март 2007 година, во Алкобендас, Шпанија била отворена европската кошаркарска куќа на славните. Меѓу оние кои на 12.септември станале членови на Куќата на славнитесе: Ранко Жеравица, Борисав Станковиќ и Дражен Далипагиќ

Оженет е со економистката Соња Пожег, поранешна тенисерка, а ја имаат ќерката Сања и синот Даворин, кој е кошаркар. Даворин Далипагиќ играл за белградските клубови Партизан, Атлас и Астра банка.

• Во реклама за пиво, Дражен Далипагиќ и Владе Дивац ставиле кикиритки во празна лименка за пиво и откако Дивац изгубил, Далипагиќ му рекол „Малечко, оди земи пиво“. Рекламата му оддава почит на познатиот полуфинален натпревар меѓу Југославија и Советскиот Сојуз на Светското првенство во 1986 година во Шпанија. Откако Советите се вратиле во игра по двете грешки на Дивац, а подоцна победиле по продолжение, Далипагиќ му пришол на тажниот Дивац и му рекол: „Мали, не е важно... следниот пат ќе бидат твои...“^[3]
• Интересен е спортскиот почеток на Праја. Почнал како и сите деца со фудбал во Вележ во родниот Мостар. Играл центар од средниот ред. Таму го добил прекарот што го носи и денес - Праја. Од фудбал преминал во ракомет, а само на осумнаесет години по наговор на постариот брат почнал да се занимава со кошарка во мостарска Локомотива. Само две години подоцна настапил за Партизан (1971), а веќе во 1973 г. бил одликуван со својот прв медал на Европското првенство во Шпанија.

• Видео на YouTube
• Профил на interbasket.net
• Далипагиќ во Куќата на славните
• „Далипагиќ: Србија не успеа кога беше најважна“, Златан Рашидовиќ, Ал Џезира Балканс, 12 октомври 2019 година.