Futùn

Quell articul chì l'è dumà un sbozz. Se violter sii bun de metegh dent un queicoss de pü, preocüpeves minga e provegh. Insì de vegh un'idea de tücc i olter sbozz, vardii chì.

Quella vus chi la gh'ha minga di funt u hin trop poch. Per piesé, giunta di funt a la vus. Insì de vegh un'idea de tücc i olter vus senza font, vardii chì.

Un futun l'è vüna dii partisej elementar del mudell standard e el so nom l'è stada un'idea del Gilbert Lewis in del 1926. El futun l'è respunsabil dii fenomen eletrumagnetich e l'è el traspurtadur de la radiasiun eletrumagnetica de tücch i lunghess d'unda (ragg gamma, ragg X, lüs ultraviuleta, lüs visibil, lüs infrarüsa, micru-und e und radiu.
A diferensa de alter partisei elementar, cume i eletrun o i quark, la "masa a ripos" del futun l'e 0, e per quest motif el se möf in del vöj a la velucità de la lüs. Cume tücch i "quant", el futun el gh'ha i prupietà de l'unda e de la partisela (dualism unda-partisela).