Huldreich Zwingli
ZE
|
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
Zwingli Huldreich, riformatô religiôzo svìsero (1484-1531), dîto ascì Huldrych Zwingli.
Vìtta
[modìfica | modìfica wikitèsto]O l'à acétòu a rifórma do Lutêro ma inte 'n mòddo asæ despægio (cóntra o “realìsmo di sacraménti” do Lutêro o l'à sostegnûo a prezénsa spiritoâle, no materiâle, do Crìsto inte leocarestîa). Prìmma de diventâ predicatô into dòmmo de Zurîgo (1519). o Zwingli o l'êa stæto pàreco a Glâros (1506-1516) dónde fra l’âtro o l'à coltivòu con intenscitæ i stùddi umanìstichi.
Cómme capelàn (1522-1523) inta catedrâle de Zurîgo, o l'à riformòu a Gêxa da çitæ con l’arénbo do Senâto ch’o n’à pigiòu (1523) a direçión, e coscì són stæte rótte e relaçioìn con Rómma. L'é stæto creòu 'n regìmme teocràtico rigorôzo, ch'o l'à fæto de rifórme radicâli, màscime inta devoçión e into cùlto. O Zwingli o l'à persegoitòu con duéssa i anabatìsti.
Da Zurîgo a rifórma a s’é spantegâ pe tùtta-a Svìsera (Bèrna, Bazilêa, Costànsa, Bièl) e inta Germània meridionâle. Inte l’ànno 1515 o l’à conosciûo, a Bazilêa, l'Eràsmo da Ròterdam, e a lê o s’é inspiròu pe bén bén de eleménti da sò riflesción. A-o Zwingli a l’é dovûa a fondaçión (1523) da prìmma gêxa evangélica riformâ d’Eoröpa. Inte l’ànno 1524 l'é nasciûo o conflìtto tra-o Lutêro e o Zwingli, che scìnn-a alôa o l'êa restòu ascôzo.
O no êsise mìsso d'acòrdio co-o Lutêro (colòquio de Mâbórgo, 1529) o l’à fæto falî ascì o progètto de 'na gròssa lîga polìtica cóntra i Asbùrgo, chò-u Zwingli o l’avéiva preparòu co-o Féipo d'Àssia.
Inte l'ànno 1531 s'é arivæ a-a goæra fra i cantoìn catòlichi e quélli protestànti e inta batàggia de Kapèl (dond’àn goagnòu i cantoìn catòlichi ) o Zwingli o gh'é mòrto.
Dòppo, da manimàn cò-u calvinìsmo o s'afermâva, e dotrìnn-e do Zwingli àn pèrso bén bén do sò scignificâto e àn finîo pe restâ confinæ inti cantoìn da Svìsera tedésca dond’êan nasciûe.
Opere
[modìfica | modìfica wikitèsto]E sò òpere ciù inportànti són: A ciaréssa e çertéssa da paròlla de Dîo (1522) e Commentarius de vera et falsa religione (1525).
Colegaménti esterni
[modìfica | modìfica wikitèsto]Wikimedia Commons a contêgne di files in sce Huldreich Zwingli
- La-Riforma in Svizzera [1]
| Contròllo de outoritæ | VIAF (EN) 71399367 · ISNI (EN) 0000 0001 2138 657X · SBN (IT) CFIV086604 · LCCN (EN) n79121329 · GND (DE) 118637533 · BNF (FR) cb119297669 (data) · BNE (ES) XX1166132 (data) · ULAN (EN) 500262229 · NLA (EN) 35628394 · BAV (EN, IT) 495/14633 · CERL (EN) cnp01302883 · NDL (EN, JA) 00621691 · WorldCat Identities (EN) n79-121329 |
|---|