Latiens Amerika

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Latiens Amerika (Spaons: América Latina of Latinoamérica, Portugees: América Latina, Frans: Amérique latine) is dat deil vaan de Amerika's boe me Spaons, Portugees of Frans sprik. De naom sleit op de femilie vaan de Roemaanse taole, boe 't Spaons en Portugees bij hure, en die vaan 't Latien koume. Allewel tot ouch Frans 'ne Roemaansen taol is, weure Franstaolege len in Amerika neet noedzakelek bij Latiens Amerika gerekend. 't Gebeed umvat Mexico, de Dominicaanse Rippubliek, Cuba, Puerto Rico, Midde-Amerika (boete de Nederlandstaolege Antille en 't Ingelstaoleg Belize) en Zuid-Amerika (boete 't Ingelstaoleg Guyana en 't Nederlandstaoleg Suriname). De cultuur is gooddeils Iberisch, meh is ouch sterk gevörmp door Indiaonse en zwart-Afrikaonse eleminte. Latiens Amerika is ein vaan de groete cultuurzones op de wereld. Meziek, keuke en literatuur vaan Latiens Amerika höbbe hunnen invlood op aander culture gehad.

De einsegste neet-Roemaonse taole in die officeel statusse genete in de Amerika's zien twie Germaonse taole, naomelek Ingels en Nederlands. Daomèt weure ouch bepaolde creooltaole mètgerekend, wie 't Jamaicaons-Ingels.

Latiens-Amerika is 20.111.457 km2 groet, 't goof dao nao sjatting in 2018 642.216.682 Latiens-Amerikane, die ouch Latino's (mannelek) en Latina's (vrouwelek) geneump weure. In 't Amerikaans-Ingels is d'n term Latinx gebrukelek um 'n genderneutraol bewoording te höbbe veur dees bevolking. De groetse stad is São Paulo te Braziel. In häör metropolitisch oppervlaak hojsde dao de 2017 zoe'n 23.455.256 lui, wat bekans veer persent vaan 't gaans continent is en mie es èlf persent vaan Braziel.