Ceviche

Ceviche (nomen Hispanicum) est ferculum typicum^? per litorales civitatum Latinoamericanarum occidentalium regiones, videlicet Aequatoriam, Columbiam, Tsiliam, et super omnes Peruviam. De cibo marino crudo e suco limoniorum vel lumiarum cum cepis capsicisque marinato conficitur.

Orthographiam fixam non habet: ceviche, cebiche, seviche reperiuntur atque linguá Quechua siwichi. Origo vocabuli nescitur,^[1] quamquam verba Arabicum sikbāj, Hispanicum escabeche, Anglicum caveach sicut proavi suggeruntur. Hae omnia sunt modi piscium condiendorum vel marinandorum, sed omnibus his casibus necesse est pisces praecoquere. Praetenditur populos Peruviae ante adventum Hispanorum pisces crudos comedisse, sed in hac re auctores illius aevi inter se dissentiunt. Franciscus de Xerez, qui cum Francisco Pizardo ad Peruviam anno 1530 venerat, "gens" ait "sordida est, quae carnes crudas piscesque crudos comedit, maizium tam coctum quam crudum".^[2] Sed Garcias Lasus de la Vega, auctor Hispanicus Incarum proles, nihil de piscibus crudis scripsit. Fructus citrorum, cuius sucus hodie in condituram recipitur, non ante saeculum XVI in Peruvia proveniebant, ubi recentius aromatica lumiarum varietas Sutil orta est, quae in ceviche adhiberi solet.

Ceviche ipso verbo non ante annum 1820 relatum est. Eo fere anno milites Peruviani cantilenam quasi-nationalem "La chicha" cantitare coeperunt (ab Iosepho de la Torre Ugarte scriptam, musico Iosepho Bernardo Alcedo), his lineis comprehensis:

Venga el sebiche, la guatia en seguida, que también convida y excita a beber:

Todo indio sostenga con el poto en mano que a todo tirano hay que aborrecer

("Veniat sebiche, insequente guatia quae roborat et ad bibendum incitat: Indus omnis, hirneam cichae sustinens, toto tyranno odium voveat!")^[3] Multo recentius vates Arthurus Corcuera^(es) de origine ceviche, ferculum iam nationale receptum, stilo mythopoëtico narravit:

No se debió a la osadía de los navegantes el ceviche ...

fueron los pescadores con limón y anzuelo ...

los inventores de su exquisitez.

Así la pituca corvina de alta mar,

la mudez del lenguado,

el mentiroso bonito,

el pejerrey de plebeya corona,

se contorsionan, brincan,

zapatean

palpitan en mis manos

antes de convertirse en bocado de dioses

("Ceviche non audaciae nautarum gratia habemus: piscatores, limoniis hamisque muniti, perfectionem eius primi invenerunt. Ita tiro corvina pelagica, mutitas paralichthyos, amia mentitrix, odontesthes coronam plebeiam gerens, se contorquent, saltitant, pulsant, manibus meis palpitant dum se in morsum divinum convertant").^[4]

Generalia

• Tim Carman, "Is there a correct spelling for “seviche” at all?" in Washington Post Blogs (19 Iulii 2012)
• Kurt Michael Friese et al., Chasing Chiles: Hot Spots Along the Pepper Trail (White River Junction Viridimontis: Chelsea Green, 2011) cap. 3
• Douglas Rodriguez, The Great Ceviche Book. Ten Speed Press, 2010. ISBN 1-58008-107-X
• Barbara Santich, "On Escabeche (and Ceviche)" in Petits propos culinaires no. 20 (1985) pp. 17-21

• "Ceviche, Seviche or Cebiche History" apud What's Cooking America
• "La fascinante historia del Cebiche"
• "Ceviche: Historia, Arte y Tradición" apud Arturo Bullard travel photography
• De historia cebiche apud Historia Cocina
• "Recuerdos de Atlántida. Perú, un pueblo que no le teme al pescado^{[nexus deficit]}" (15 Septembris 2006)
• "The Varieties of Peruvian Ceviche" (17 Maii 2018) apud SUMAQ
• Jaime Ariansen Céspedes, "El cebiche^{[nexus deficit]}" et "Historia del cebiche 1^{[nexus deficit]} 2^{[nexus deficit]} 3^{[nexus deficit]} 4^{[nexus deficit]} 5^{[nexus deficit]}"
• Eloy Jáuregui, "Estudio sobre el climax del cebiche"
• Alex Marante, "El ceviche, esta es su historia y varias recetas"
• Mijail Palacios, "Chef Gustavo Montestruque: El cebiche lo comes todos los días y no te aburre^{[nexus deficit]}" (4 Aprilis 2019) apud Peru21