Севильялық Исидор

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
 Басқа мағыналар үшін Қасиетті Исидор деген бетті қараңыз.
Севильялық Исидор
Сурет
Туған күні

560 жыл

Туған жері

Картахена, Испания

Қайтыс болған күні

4 сәуір 636 жыл

Қайтыс болған жері

Севилья, Испания

Азаматтығы

Вестготтық патшалығы

Ұлты

вестгот

Қызметі

жазушы, музыкант, философ, музыка теоретигі, католик діни қызметкері, тарихшы, әмбебап адам, католик епископы

Севильялық Исидор (лат. Isidorus Hispalensis, исп. San Isidoro de Sevilla; шамамен 560, Картахена, Испания4 сәуір 636, Севилья, Испания) — Вестготтық Испаниядағы Севилья архиепископы, соңғы латын шіркеуінің әкесі және ортағасырлық энциклопедизмнің негізін салушы. Мосараб литургиясының құрастырушысы. 1598 жылы оны католик шіркеуі канонизациялады. 1998 жылдан бастап Севильялық Исидор интернеттің патроны болып саналады.

Севильялық Исидор шамамен 560 жылы Жаңа Карфагенде (қазір Испанияның Картахена қаласында) тақуа христиандар Севериан мен Теодораның асыл отбасында дүниеге келген. Оның Леандр және Фульгенциус атты екі ағасы және Флорентин атты әпкесі болды. Олардың барлығы кейіннен канонизацияланды. Әкесі мен анасынан ерте айырылып, ата-аналық қызметті үлкен ағасы Леандр (епископ) атқарды, үлкен ағасының соңынан ол вестгот патшасы Реккаредтің діни қызметкері болды және оны ариандық бидғаттан католиктік сенімге айналдыра алды. Православие концепциясы 8 ғасырда иконоклазизм кезеңінде пайда болды. Ол мемлекет пен шіркеудің бірлігін бекіткен, сондай-ақ еврейлерге қатысты діни төзімділік саясатын бекіткен төртінші Толедо кеңесін басқарды.

Интернеттің қамқоршысы

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
10 ғасырдағы қолжазбадан Сарагосалық Браулио мен Севильялық Исидор епископтарының бейнесі

Ол орта ғасырлар тарихына елеулі әсер еткен бірінші энциклопедист болып саналады: әлемнің көптеген елдерінде 4 сәуір Интернет желілерінің мерекесі ретінде тойланады, Севилья әулие Исидор күні. 1998 жылы Интернет күнін Римдық Папасы Иоанн Павел II бекітті. Интернеттің патроны ресми түрде бекітілді.

Исидордың ең үлкен жұмысы «Этимология» — бұл негізінен ежелгі дәуірден алынған қазіргі заманғы білім энциклопедиясы. Өз кітабының 20 тарауында Исидор грамматика, риторика, математика, медицина, тарих, құқық, космология, теология, агрономия, зоология және басқа да білім салаларына қатысты ақпаратты ұсынды. Кітап орта ғасырларда өте танымал болды: оның мыңнан астам қолжазба данасы біздің заманымызға дейін сақталған. Сонымен қатар, Исидор Севильялық табиғат тарихы, грамматика, теология және тарих бойынша көптеген еңбектердің авторы. Оның «Канондар кітабы» ежелгі және орта ғасырлардың басында бүкіл христиан әлемінде өткізілген кеңестердің жарлықтарын қамтитын шіркеу тарихы үшін өте маңызды. Ол екі жылнама жазды, онда ол әлемнің жаратылу тарихын қысқаша түсіндірді. Оның тарихи шығармаларының ішіндегі ең құндысы «Готтардың, вандалдар мен свевтердің тарихы» болып табылады.

Этимологиялар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Этимологияның алғашқы баспа басылымы (1472)

Этимологиялар (лат. Etymologiarum) немесе Бастаулар (лат. Origines) Исидордың негізгі энциклопедиялық шығармасы. Ол жиырма томнан тұрады.

Басқа жұмыстар

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Opera omnia, 1797 ж.
  • Заттардың табиғаты туралы (лат. De natura rerum)
  • Айырмашылықтар (лат. Differentiarum)
  • Даңқты күйеулер туралы (лат. De viris illustribus), кейінірек Илдефонсо жалғастырды
  • Киелі жазбалардағы сандар туралы кітап (лат. Liber numenorum qui in sanctis scripturis occurunt)
  • Готтардың, Вандалдардың және Суевилердің патшаларының шығу тегі туралы (лат. De origine Gothorum et regno Sueborum et Vandalorum)
  • Ескі өсиет бойынша сұрақтар (лат. De Veteri et Novo Testamento quastiones)
  • Сөйлемдер (лат. Sententiarum libri tres)
  • Севильялық Исидор. Готтардың тарихы [Wayback машинасында мұрағатталған]. (Ағылшын тілінен аудармасы: Железнов С.).  (орыс.)
  • Севильялық Исидор Вандалдарының тарихы [Wayback машинасында мұрағатталған]. (Неміс тілінен аударма: Титмар).  (орыс.)
  • Севильялық Исидор. Свевтердің тарихы [Wayback машинасында мұрағатталған]. (Неміс тілінен аударма: Титмар).  (орыс.)
  • Севильялық Исидор. Заттардың табиғаты туралы Алғы сөз [Wayback машинасында мұрағатталған] Мәтін [Wayback машинасында 2011 жылғы 16 мамырда мұрағатталған]  (орыс.)
  • Исидор Севилья. Этимологиялар [Wayback машинасында мұрағатталған] (латын)
  • Готтардың, вандалдар мен свевтердің этимологиясы мен тарихының латын тіліндегі мәтіндері [Wayback машинасында мұрағатталған]
  • 2006 жылы Этимологияның бірінші ағылшын тіліндегі аудармасын жариялады (шолу [Wayback Machine сайтында 2016 жылдың 5 маусымында мұрағатталған]).

Әдебиеттер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  • Ісидор Севільський // Енциклопедичний словник класичних мов / Л. Л. Звонська, Н. В. Корольова, О. В. Лазер-Паньків та ін.; за ред. Л. Л. Звонської. — 2-ге вид. випр. і допов. — К.: ВПЦ «Київський університет», 2017. — С. 223. — ISBN 978-966-439-921-7.

Сілтемелер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]