Дуала (халық)

Дуала
дивала, дуэла
Дуала әскери каноэсі. 1884 жыл.
Бүкіл халықтың саны
110 000
Ең көп таралған аймақтар
Камерун
Тілдері
дуала тілі
Діні
дәстүрлі нанымдар, католицизм

Дуала (дивала, дуэла) — Камерунда, Гвинея шығанағы жағалауында тұратын халық. Мбоко, баквари, понго, вури, т.б. топтарға бөлінеді.^[1] Халық саны 1994 жылы 110 мың адам болды.^[2]

Дуала тілі Камерунның батысында және елдің портты қалаларында ең көп таралған, диалектілері - понго, вули (оли, ули, ури, вури), бодиман және мунго (мунгу). Олар ағылшын және француз тілдерін де пайдаланады.^[3]

Дәстүрлі нанымдарды ұстанады, кейбіреуі католиктер.^[4]

Этногенетикалық аңыздар Дуаланы шығыстан және Камерунның оңтүстік-батысындағы таулы аймақтардан қоныс аударуымен байланыстырады. Отаршылдық кезеңінде савалар еуропалықтардың Төменгі Гвинеяның ішкі аймақтарымен (құлдар, піл сүйегі, кола жаңғағы, бұрыш) саудасында делдалдық рөл атқарды, бұл дуалалар арасындағы христиандық пен сауаттылықтың жоғары деңгейін түсіндіреді. 18-19 ғасырларда оларда Бонанжо, Бонаку, Бонабела және Бонабери (Бон ұрпақтары) басшыларын біріктіретін дуаланың ерте саяси құрылымына ие болды.^[5]

Негізгі кәсіптері – қолмен атқарылатын егіншілік (құмай, жүгері, жержаңғақ, маниок, ямс, бұршақ дақылдары, көкөністер, какао, банан, майлы пальма және кола), теңізден балық аулау, Өнеркәсіптік кәсіпорындарында жұмыс жасайды, саудамен айналысады. Қолөнерден (ағаш ою, металл бұйымдарын жасау, геометриялық ою-өрнектермен безендірілген керамика) дамыған.^[6]

Қоғамдық ұйымның негізін құрайтын ауыл қауымдарын әртүрлі дәрежедегі ақсақалдар басқарады. Неке вирилокалды. Полигиния (көп әйел алушылық) жиі кездеседі.

Елді мекендері шашыраңқы орналасқан. Үйлері туыстығына қарай топтастырылған. Тұрғын үйлері төртбұрышты, қабырғалары шыбықтардан және қамыстан тоқылған, жапырақ пен шөптен жасалған төрт баурайлы биік төбесі бар.

Тамағы негізінен өсімдік тектес тағамдар (жарма, бәліш, көкөніс, банан, жеміс), балық тағамдары да кең таралған.^[6]

Африка халықтары Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сейшелдіктер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде