Нзима (халық)

Нзима
аплони, зимба, гура, нзема, амрахиа, аполлониа, аманахиа, асоко, ава, амрехиа
Бүкіл халықтың саны
328 700
Ең көп таралған аймақтар
Гана	262 000
Кот-д’Ивуар	66 700
Тілдері
нзима тілі
Діні
христиандық, дәстүрлі нанымдар

Нзима (өз атауы — нзима, балама атаулары — аплони, зимба, гура, нзема, амрахиа, аполлониа, аманахиа, асоко, ава, амрехиа)^[1] — Акан халқы, шамамен 328 700 адам, оның 262 000-ы Гананың оңтүстік-батысында және 66 700-і Кот-д’Ивуардың оңтүстік-шығысында тұрады.^[2]

Ква Нигер-Кордофан отбасына жататын нзима тілінде сөйлейді.^[3] Жазуы XIX ғасырдан бастап латын әліпбиіне негізделген.

Негізгі бөлігі христиандар, негізінен католиктер мен протестанттар, айтарлықтай бөлігі дәстүрлі нанымдарды ұстанады.^[4]

Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (банан, таро, ямс, жержаңғақ, жүгері, мақта, пальма, қазір олар негізінен какао өсірумен айналысады) және балық аулау. Дәстүрлі қолөнер түрлерінен тоқымашылық, керамика, ұсталық, алтын және басқа металдарды өңдеу, тоқу, ағаш ою, қайық және балық аулау құралдары жасау дамыған.^[5]

Негізгі дәстүрлі әлеуметтік институттар: ауылдық және көп отбасылық қауымдастықтар, матрилиндік рулар, асафо әскери ұйымының бөлімшелері. Неке қонысы вирилокалды, полигиния, әмеңгерлік, сорорат, сатып алынған неке қолданылады.

Олар ағаштан және саздан жасалған, төбесі пальма жапырақтарынан немесе шатырдан жасалған және сопақша келген террассалары бар төртбұрышты үйлерде тұрады.

Киімдері еуропалық үлгіде, мерекелік киім ретінде дәстүрлі киім кенте қолданылады.

Негізгі тағамдары - балық және өсімдік тектес тағамдар (әртүрлі жарма, бұқтырылған тағамдар, қайнатылған, қуырылған және пісірілген түйнектер және ащы дәмдеуіштер мен пальма майы қосылған көкөністер).

Халық ауыз әдебиетінің негізгі жанрларына ән, ертегі, мақал-мәтелдер жатады.^[6]

Африка халықтары Бұл {{Әлем халықтары}} үлгісінің бір бөлігі Ағаулар • Адангмелер • Акандар • Аквапимдер • Алжирлықтар • Алурлар • Амбунду • Амхаралар • Ангас • Ағылшын-африкалықтар • Ануак • Аргоббалар • Афарлар • Африканерлер • Ачемдер • Ачоли • Ашантилар • Багалар • Багирмилер • Баде • Бакве • Баланте • Бамбаралар • Бамилеке • Бамум • Бангилер • Банда • Банди • Бантулар • Баньяруанда • Барбалар • Бари (Африка) • Баса • Бассари • Басуто • Батеке • Бауле • Беджа • Бемба • Бена • Берберлер • Бете • Биафада • Бидього • Бини • Биралар • Биром • Биса • Боа • Бобо • Бозо • Боки • Болева • Бонго • Бони • Буби • Буллом • Бура • Бурун • Буса • Бушмендер • Ваи • Вала • Венда • Видекум • Волоф • Вуте • Га • Гандалар • Гбайя • Гбари • Гвере • Герелер • Гереро • Гимирра • Гишу • Гого • Гола • Гонга • Гонжа • Грустар • Гуан • Гураге • Гурма • Гусилер • Дагари • Даго • Дагомба • Дамара • Дан • Дасанеч • Джагга • Джанджэро • Джукун • Диалонке • Динка • Диола • Догон • Дуала • Дьюла • Загава • Занде • Зарамо • Зенага • Зұлыстар • Ибибио • Ивбиосакон • Игала • Игбира • Иболар • Иджо • Идома • Ила • Инеме • Ираку • Ирамба • Итсекири • Ишан • Йеен • Йорубалар • Кабилдер • Кабовердтер • Кабие • Каколе • Календжин • Камба • Камбари • Карамоджонг • Каре • Катаб • Кваву • Квени • Кемант • Кикуйю • Кинга • Кисси • Коалиб • Комолар • Конго • Конзо • Конкомба • Коно • Консо • Кордофан халықтары • Коса • Котоко • Кпелле • Креолдар • Кру • Куланго • Кунама • Куранко • Куриа • Кусаси • Кушиттер • Ланго • Ландума • Либериялықтар • Ливиялықтар • Лимба • Лоби • Лози • Лома • Лотуко • Луба • Лундалар • Луо • Лухья • Лучази • Луэна • Маба • Маврикийлер • Маврлар • Мака • Маконде • Макуа • Малагасийлер • Малинке • Мампрустар • Мандара • Манджак • Мандинго • Мано • Марги • Марокколықтар • Маса • Масаи • Матабеле • Мба • Мбете • Мбоши • Мбунда • Менде • Меру • Миджикенда • Моба • Монго • Моси • Мпонгве • Муби • Мумуйе • Мурле • Набдам • Налу • Нанкансе • Нанумба • Нгбанди • Нгонилер • Нгунди • Нзима • Нилоттар • Нубиялықтар • Нупе • Нуэр • Ньоро • Ньямвези • Ньянколе • Ньятуру • Овамбо • Овимбунду • Огонилар • Омето • Оромо • Педи • Пигмейлер • Пуну • Рега • Руанда • Рунди • Саката • Само • Сандаве • Сантомеліктер • Сара • Сахо • Свазилер • Сейшелдіктер • Сенуфо • Сере-мунду • Серер • Сидамо • Сисала • Собо • Сога • Сомалиліктер • Сомба • Сонгай • Сонинке • Суахили • Суба • Судандықтар • Сукума • Сусу • Таита • Талленси • Тем • Темне • Тенда • Тесо • Тетела • Тив • Тиграи • Тигре • Тикар • Торо • Тсаанги • Тсвана • Тсондар • Туарегтер • Тубулар • Тукулер • Тунистіктер • Туркана • Фанг • Фанти • Фернандино • Фипа • Фон • Фульбе • Фур • Ха • Хадза • Хасонке • Хаусалар • Хехе • Чамба • Чанга • Чига • Чокве • Шамбала • Шиллук • Шона • Эве • Экои • Этсако • Эфик • Якё • Яунде