Միլ Մի-24

Միլ Մի-24
Տեսակ	հարվածային ուղղաթիռ
Ենթատեսակ	Հարվածային ուղղաթիռ
Օգտագործվում է ինչպես	Հարվածային ուղղաթիռ և transport helicopter?
Շարժիչ	Klimov TV3-117?
Զենք	Yak-B?, Գրյազև-Շիպունով ԳՇ-23, PK?, 2К8 Ֆալանգա, 9K114 Shturm?, Աթագա, S-5?, Ս-8 և Gryazev-Shipunov GSh-30-2?
Ստեղծող	Միխայել Միլ
Արտադրող	Ռոստվերտոլ, Արսենյևսկի «Պրոգրես» ավիացիոն գործարան
Առաջին թռիչք	1969 թվականի սեպտեմբերի 19
Շահագործման սկիզբ	1971 թվական
Կարգավիճակ	արտադրվում է, շահագործվում
Շահագործողներ	Աֆղանստան, Ալժիրի ռազմա-օդային ուժեր[1][2][3][…], Անգոլա[1], Հայաստան[1], Ադրբեջան[1][4] և Բելառուս[1][4]
Միավոր արտադրված	~ 3 500[5][6]
Բազային մոդել	Mil Mi-8?
ՆԱՏՈ-ի կոդ	Hind
Mil Mi-24 Վիքիպահեստում

Միլ Մի-24 (ռուսերեն՝ Миль Ми-24, ՆԱՏՕ-ի անվանմամբ՝ Hind), մեծ հարվածային ուղղաթիռ և երկրորդական փոխադրիչ է որը արտադրվել է Միլ Մոսկվա Ուղղաթիռ Գործարանից և գործածվել է Սովետական ռազմա-օդային նավատորմում, նրա հաջորդողները և երեսուն տարբեր այլ երկրներում։

Սերիական արտադրությունը սկսվել է 1971 թվականին։ Ունի տարբեր մոդիֆիկացիաներ, արտահանվել է աշխարհի տարբեր երկրներ։ Ակտիվորեն օգտագործվել է Աֆղանական պատերազմի, Չեչնիայում մարտական գործողությունների ժամանակ, ինչպես նաև բազմաթիվ տարածաշրջանային հակամարտություններում։ Արտադրվում է «Ռոստվերտոլ» ԲԲԸ-ում։

Մի-24 ուղղաթիռը կառուցված է դասական միապտուտակային սխեմայով հինգթևանի եռծղխնևոր կրող և եռթևանի ղեկային պտուտակներով։

Շասսին երեք հենարանային է, հավաքվող, դիմացի ղեկավարվող հենարանով։

Ֆյուզելաժի դիմային հատվածում տեղակայված է տանդեմային սխեմայով կառուցված անձնակազմի երկտեղանի խցիկը՝ հրաձիգ-օպերատորը գտնվում է առանձին ճակատային խցիկում, նրա ետևում օդաչուն, որի խցիկը հարմար տեսանելիության համար բարձրացված է 0,3 մետր հրաձիգի խցիկից վերև, բորտմեխանիկը կարող է գտնվել օդաչուի ետևում գտնվող սպառազինության բաժնում, ետգցովի նստատեղի վրա։ Անձնակազմը գտնվում է հերմետիզացված խցիկներում, որը համալրված է ջեռուցման և օդափոխման համակարգերով, վարակված օդի և ռադիոակտիվ փոշու ներթափանցումից խուսափելու համար խցիկներում պահպանվում է ոչ մեծ ավելցուկային ճնշում։

Պողպատե սալիկներով զրահապատվում էր անձնակազմի խցիկը, փոխանցման տուփը, շարժիչների յուղի տարաները, ռեդուկտորը և հիդրոբաքը։ Օդաչուի նստարանը զրահապատ է, ետգցովի զրահապատ հենարանով, հրաձիգի նստարանը զրահապատ չէ, խցիկների միջև տեղադրված է զրահապատ միջնապատ, դիմացի ապակիները զրահապատ են, տափակ, համալրված ապակի մաքրիչներով, կողային ապակիները ունեն կլորավուն տեսք, պատրաստված են կայծքարատից, զրահապատ չեն։

Ֆյուզելաժի կենտրոնական բաժինը բաղկացած է բեռնատար խցիկից, որտեղ կարող են տեղավորվել մինչև ութ դեսանտավոր, և ետին կոնաձև հատվածից սարքավորումների տեղակայման համար։

Շարժահաղորդումն ու կրկնորդագրված համակարգը նույնն են, ինչպիսին Մի-8 ուղղաթիռում է։

Կրող պտուտակի լիսեռը թեքված է ոչ միայն առաջ 4,5°-ով, այլ նաև դեպի աջ 2,5°-ով, որպեսզի ապահովի հավասարակշռությունը առաջընթացող ուղղագիծ թռիչքի ժամանակ։ Ուղղաթիռի հիմնական առանձնահատկություններից մեկն է համարվում 6,75 մ² մակերեսով թևը բացասական լայնակիով V — 12°, որն ապահովում է ամբարձիկ ուժի 22-28 տոկոսը, կախված արագությունից և այլ գործոններից^[8]։

• Կրող պտուտակի տրամագիծը՝ 17,3 մ
• Ղեկային պտուտակի տրամագիծը՝ 3,908 մ
• Պտտվող պտուտակների հետ բարձրությունը՝ 5,47 մ
• Ֆյուզելաժի երկարությունը՝ 17,51 մ (17,23 մ Ми-24ВМ մոդելի մոտ)
• Ֆյուզելաժի լայնությունը՝ 1,7 մ
• Ֆյուզելաժի բարձրությունը՝ 3,9 մ
• Թևերի չափը՝ 6,4 մ

• Դատարկ՝ 7580 կգ
• Նորմալ թռիչքային՝ 10 500 կգ
• Առավելագույն թռիչքային՝ 11 500 կգ
• Առավելագույն բեռնամբարձությունը՝ 2400 կգ
• Բեռի զանգվածը արտաքին օդային կախոցի վրա՝ 2400 կգ
• Վառելիքի ներքին պաշար՝ 2100 կգ
• Արտաքին բաքի վառելիքի պաշար՝ մինչև 3000 կգ

• Քանակը, տիպը, ապրանքատեսակը՝ ТВ3-117 տեսակի 2 շարժիչ
• Հզորությունը՝ 2 х 2200 ձիաուժ

• Անձնակազմ՝ 2—3 մարդ
• Ուղևորներ՝ մինչև 8 դեսանտավոր, 2 ծանր վիրավոր պատգարակի վրա և 2 թեթև վիրավոր և բուժծառայող
• Նորմալ արագություն՝ 270 կմ/ժ
• Առավելագույն արագություն հորիզոնական թռիչքի ժամանակ՝ 335 կմ/ժ
• Պրակտիկ թռիչքի հեռավորություն՝ 450 կմ
• Տեղափոխման թռիչքի հեռավորությունը՝ 1000 կմ
• Վառելիքի միջին ծախսը՝ 780 լ/ժամ
• Ստատիկ բարձրությունը՝ 1400 մ
• Դինամիկ բարձրությունը՝ 4950 մ
• Առավելագույն շահագործման ծանրաբեռնվածություն՝−1,3/+3
• Կողաթեքման թույլատրելի անկյուն՝ 50 աստիճան
• Տանգաժի թույլատրելի անկյուն՝ 30 աստիճան

• Ներկառուցված հրաձգա-հրանոթային սպառազինություն՝ կախված մոդիֆիկացիայից
• Կախոցների թիվը՝ 6 (4)
• Կախովի հրաձգա-հրետանային՝ 2 УПК-23-250 կամ 2 ГУВ տեսակի բեռնարկղեր գնդացրերով կամ 2 (4) ГУВ՝ նռնականետերով
• Կառավարվող հրթիռային՝ Штурм-В, Атака-М, Гермес-А
• Ոչ կառավարվող հրթիռային՝ С-5, С-8, С-13, С-24
• «Օդ-օդ»։ Р-60М, Р-63В, «Игла-В», 9М220О «Атака»
• Ռմբային։ ռումբեր և կասետաներ 50-ից մինչև 500 կգ տրամաչափերով

• 1978 թվականին Գ. Կարապետյանը բացարձակ համաշխարհային ռեկորդ է սահմանել ուղղաթիռների արագության համար՝ 368,4 կմ/ժամ^[9]։
• Արագամբարձության ռեկորդ՝ 1975 թվականի օգոստոսի 8-ին՝ 3000 մետր 2 րոպե 34 վայրկյանի ընթացքում, իսկ օգոստոսի 26-ին՝ 6000 մետր 8 րոպե 31 վայրկյանի ընթացքում։

Մի-24 ուղղաթիռը հանդիպում է հետևյալ համակարգչային խաղերում.

• Metal Gear Solid
• HIND — The Russian Combat Helicopter Simulation;
• Operation Flashpoint: Cold War Crisis
• ArmA 2
• Call of Duty: Modern Warfare, Modern Warfare 2, Modern Warfare 3
• Call of Duty: Black Ops, Black Ops II
• Call of Duty: Ghosts
• Grand Theft Auto Online
• S.T.A.L.K.E.R.
• Counter Strike: Condition Zero Deleted Scenes (Миссия Secret War)
• Take On Hellicopters — Hind;
• Battlefield Bad Company;
• Apache: Air Assault;
• DCS World;
• նաև գոյություն ունի Enemy Engaged ուղղաթիռային վարժասարքի համար մոդիֆիկացիայի տեսքով;
• Ace Combat: Assault Horizon
• World in Conflict
• Wargame խաղերի շարքը
• Freedom Fighters
• Saints Row: The Third, որն անվանափոխվել և դարձել է Vulture
• Fair Strike
• Microsoft Flight Simulator X