Մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադաների ցանկ
Առաջին մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադան (ՄՄՕ) տեղի է ունեցել 1959 թվականին Ռումինիայում։ Միջազգային առարկայական օլիմպիադաներից ամենահինն է։ Անցկացվել է ամեն տարի՝ բացառությամբ 1980 թվականի։ Այդ տարի մրցույթը սկզբանե պետք է անցկացվեր Մոնղոլիայում, սակայն չեղյալ է համարվել Խորհրդային Միության Աֆղանստան ներխուժման պատճառով[1]։ Քանի որ օլիմպիադան ի սկզբանե հիմնվել է վարշավյան դաշինքին մասնակցող արևելաեվրոպական երկրների համար՝ սոցիալիստական ճամբարի ազդեցության ներքո[2], առաջին ՄՄՕ-ներին մասնակցել են միայն արևելյան եվրոպայի երկրները։ Աստիճանաբար մասնակիցների քանակը ավելացել է[3]։ Աղբյուրները նախնական հյուրընկալ քաղաքների և ամսաթվերի մասին տարբերվում են[4]։
Առաջին ՄՄՕ տեղ է ունեցել Ռումինիայում 1959 թվականին։ Մասնակցել են յոթ երկիր՝ Բուլղարիա, Չեխոսլովակիա, Արևելյան Գերմանիա, Հունգարիա, Լեհաստան, Ռումինիա և ԽՍՀՄ[5]։ Մասնակից երկրների քանակը այնուհետև աճել է. 1969 թվականին 14 երկիր, 1989-ին՝ 50, 2009-ին՝ 104[6]:
Հյուսիսային Կորեան միակ երկիրն է, որը խարդախություն է արել, արդյունքում որակազրկվել է 32-րդ և 51-րդ ՄՄՕ-ներին՝ համապատասխանաբար 1991 և 2010 թվականներին[7]։ 2011 թվականի հունվարին Google-ը միջազգային առարկայական օլիմպիադաների 2011–2015 թվականների ծախսերը հոգալու համար հատկացրեց €1,000,000 (եվրո)[8]։
Օլիմպիադաներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]#[9] | Վայր | Տարի | Ամսաթիվ[9] | Հաղթող երկիր[10] | Ծան |
---|---|---|---|---|---|
1 | Բրաշով և Բուխարեստ | 1959 | հունիսի 23 – հուլիսի 31 | Ռումինիա | [11] |
2 | Սինայա | 1960 | հուլիսի 18 – հուլիսի 25 | Չեխոսլովակիա | [11] |
3 | Վեսպրեմ | 1961 | հուլիսի 6 – հուլիսի 16 | Հունգարիա | [11] |
4 | Չեսկե-Բուդեեվիցե | 1962 | հուլիսի 7 – հունիսի 15 | Հունգարիա | [11] |
5 | Վարշավա և Վրոցլավ | 1963 | հուլիսի 5 – հունիսի 13 | ԽՍՀՄ | [11] |
6 | Մոսկվա | 1964 | հունիսի 30 – հուլիսի 10 | ԽՍՀՄ | [11] |
7 | Բեռլին | 1965 | հունիսի 13 – հուլիսի 13 | ԽՍՀՄ | [11] |
8 | Սոֆիա | 1966 | հուլիսի 3 – հուլիսի 13 | ԽՍՀՄ | [11] |
9 | Ցետինե | 1967 | հուլիսի 7 – հուլիսի 13 | ԽՍՀՄ | [11] |
10 | Մոսկվա | 1968 | հուլիսի 5 – հուլիսի 18 | Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետություն | [11] |
11 | Բուխարեստ | 1969 | հուլիսի 5 – հուլիսի 20 | Հունգարիա | [11] |
12 | Կեստխեյ | 1970 | հուլիսի 8 – հուլիսի 22 | Հունգարիա | [11] |
13 | Ժիլինա | 1971 | հուլիսի 10 – հուլիսի 21 | Հունգարիա | [11] |
14 | Տորուն | 1972 | հուլիսի 5 – հուլիսի 17 | ԽՍՀՄ | [11] |
15 | Մոսկվա | 1973 | հուլիսի 5 – հուլիսի 16 | ԽՍՀՄ | [11] |
16 | Էրֆուրտ և Բեռլին | 1974 | հուլիսի 4 – հուլիսի 17 | ԽՍՀՄ | [11] |
17 | Բուրգաս և Սոֆիա | 1975 | հուլիսի 3 – հուլիսի 16 | Հունգարիա | [11] |
18 | Լինց | 1976 | հուլիսի 2 – հուլիսի 21 | ԽՍՀՄ | [11] |
19 | Բելգրադ | 1977 | հուլիսի 1 – հուլիսի 13 | ԱՄՆ | [11] |
20 | Բուխարեստ | 1978 | հուլիսի 3 – հուլիսի 10 | Ռումինիա | [11] |
21 | Լոնդոն | 1979 | հունիսի 30 – հուլիսի 9 | ԽՍՀՄ | [11] |
1980 թվականի Մաթեմատիկայի միջազգային օլիմպիադան պետք է անցկացվեր Մոնղոլիայում։ Այն չեղյալ է համարվել, փոխարենը եվրոպայում անցկացվել են երկու ոչ պաշտոնական միջոցառումներ՝ Ֆինլանդիայում և Լյուքսեմբուրգում[1] | |||||
22 | Վաշինգտոն | 1981 | հուլիսի 8 – հուլիսի 20 | ԱՄՆ | [11] |
23 | Բուդապեշտ | 1982 | հուլիսի 5 – հուլիսի 14 | Արևմտյան Գերմանիա | [11] |
24 | Փարիզ | 1983 | հուլիսի 3 – հուլիսի 12 | Արևմտյան Գերմանիա | [11] |
25 | Պրահա | 1984 | հունիսի 29 – հուլիսի 10 | ԽՍՀՄ | [11] |
26 | Յոուտսա | 1985 | հունիսի 29 – հուլիսի 11 | Ռումինիա | [11] |
27 | Վարշավա | 1986 | հուլիսի 4 – հուլիսի 15 | ԽՍՀՄ ԱՄՆ |
[11] |
28 | Հավանա | 1987 | հուլիսի 5 – հուլիսի 16 | Ռումինիա | [11] |
29 | Սիդնեյ և Կանբերա | 1988 | հուլիսի 9 – հուլիսի 21 | ԽՍՀՄ | [11] |
30 | Բրաունշվեյգ | 1989 | հուլիսի 13 – հուլիսի 24 | Չինաստան | [11] |
31 | Պեկին | 1990 | հուլիսի 8 – հուլիսի 19 | Չինաստան | [11] |
32 | Սիգտունա | 1991 | հուլիսի 12 – հուլիսի 23 | ԽՍՀՄ | [11][Ն 1] |
33 | Մոսկվա | 1992 | հուլիսի 10 – հուլիսի 21 | Չինաստան | [11] |
34 | Ստամբուլ | 1993 | հուլիսի 13 – հուլիսի 24 | Չինաստան | [11] |
35 | Հոնկոնգ[Ն 2] | 1994 | հուլիսի 8 – հուլիսի 20 | ԱՄՆ | [11] |
36 | Տորոնտո | 1995 | հուլիսի 13 – հուլիսի 25 | Չինաստան | [12] |
37 | Մամբայ | 1996 | հուլիսի 5 – հուլիսի 17 | Ռումինիա | [13] |
38 | Մառ դել Պլատա | 1997 | հուլիսի 18 – հուլիսի 31 | Չինաստան | [14] |
39 | Թայբեյ | 1998 | հուլիսի 10 – հուլիսի 21 | Իրան | [15] |
40 | Բուխարեստ | 1999 | հուլիսի 10 – հուլիսի 22 | Չինաստան Ռուսաստան |
[16] |
41 | Տեջոն | 2000 | հուլիսի 13 – հուլիսի 25 | Չինաստան | [17] |
42 | Վաշինգտոն | 2001 | հուլիսի 1 – հուլիսի 14 | Չինաստան | [18] |
43 | Գլազգո | 2002 | հուլիսի 19 – հուլիսի 30 | Չինաստան | [19] |
44 | Տոկիո | 2003 | հուլիսի 7 – հուլիսի 19 | Բուլղարիա | [20] |
45 | Աթենք | 2004 | հուլիսի 6 – հուլիսի 18 | Չինաստան | [21] |
46 | Մերիդա | 2005 | հուլիսի 8 – հուլիսի 19 | Չինաստան | [22] |
47 | Լյուբլյանա | 2006 | հուլիսի 6 – հուլիսի 18 | Չինաստան | [23] |
48 | Հանոյ | 2007 | հուլիսի 19 – հուլիսի 31 | Ռուսաստան | [24] |
49 | Մադրիդ | 2008 | հուլիսի 10 – հուլիսի 22 | Չինաստան | [25] |
50 | Բրեմեն | 2009 | հուլիսի 10 – հուլիսի 22 | Չինաստան | [26] |
51 | Աստանա | 2010 | հուլիսի 2 – հուլիսի 14 | Չինաստան | [27] |
52 | Ամստերդամ | 2011 | հուլիսի 13 – հուլիսի 24 | Չինաստան | [28] |
53 | Մար դել Պլատա | 2012 | հուլիսի 4 – հուլիսի 16 | Հարավային Կորեա | [29] |
54 | Սանտա-Մարտա | 2013 | հուլիսի 18 – հուլիսի 28 | Չինաստան | [30] |
55 | Քեյփթաուն | 2014 | հուլիսի 3 – հուլիսի 13 | Չինաստան | [31] |
56 | Չիանգ Մայ | 2015 | հուլիսի 4 – հուլիսի 16 | ԱՄՆ | [32] |
57 | Հոնկոնգ | 2016 | հուլիսի 6 – հուլիսի 16 | ԱՄՆ | [33] |
58 | Ռիո դե Ժանեյրո | 2017 | հուլիսի 12 – հուլիսի 23 | Հարավային Կորեա | [34] |
59 | Կլուժ-Նապոկա | 2018 | հուլիսի 3 – հուլիսի 14 | ԱՄՆ | [35] |
60 | Բաթ | 2019 | հուլիսի 11 – հուլիսի 22 | Չինաստան ԱՄՆ |
[36] |
61 | Սանկտ Պետերբուրգ (օնլայն)[Ն 3][Ն 4] | 2020 | սեպտեմբերի 19 – սեպտեմբերի 28 | Չինաստան | [40][41] |
62 | Սանկտ Պետերբուրգ (օնլայն)[Ն 5][Ն 4] | 2021 | հուլիսի 14 – հուլիսի 24 | Չինաստան | [43] |
63 | Օսլո (հիբրիդ) | 2022 | հուլիսի 6 – հուլիսի 16 | Չինաստան | [44] |
64 | Չիբա | 2023 | հուլիսի 2 – հուլիսի 13 | Չինաստան | [45] |
65 | Բաթ[Ն 6] | 2024 | հուլիսի 11 – հուլիսի 22 | ԱՄՆ | [47] |
66 | Քուենսլենդ | 2025 | հուլիսի 10 – հուլիսի 20 | հայտնի չէ | [48] |
67 | Շանհայ | 2026 | հայտնի չէ | հայտնի չէ | [49] |
68 | (հայտնի չէ) | 2027 | հայտնի չէ | հայտնի չէ | [50] |
69 | (հայտնի չէ) | 2028 | հայտնի չէ | հայտնի չէ | [51] |
Նշումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1991 թվականը նշվել է որպես ԽՍՀՄ մասնակցության վերջին տարի։ 1992 թվականից ԽՍՀՄ նախկին անդամները մասնակցել են առանձին[10]
- ↑ Օլիմպիադայի ժամանակ Հոնկոնգը չէր տիրապետում Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությանը։
- ↑ COVID-19 համավարակի պատճառով 2020 թվականի ՄՄՕ-ն հետաձգվել է հուլիսից սեպտեմբեր, որից հետո որոշվել է այն վիրտուալ անցկացնել[37]։
- ↑ 4,0 4,1 Երկու վիրտուալ ՄՄՕ-ների համար բոլոր խնդիրներն ընտրվել են Խնդիրների ընտրության հանձնաժողովի կողմից՝ թիմերի բոլոր ղեկավարներից կազմված ժյուրիի փոխարեն, և խնդիրներն ուղարկվել են թիմի ղեկավարներին՝ քննություններից անմիջապես առաջ թարգմանության համար: Յուրաքանչյուր թիմ հանցնել է ՄՄՕ-ի թեստը ազգային քննական կենտրոնում։ Բոլոր քննությունների սկսվել են 07:30-ից մինչև 12:00 UTC միաջակայքում: ՄՄՕ-ի մասնակից մեկայլ երկրի հանձնակատարը ներկա էր յուրաքանչյուր կենտրոնում՝ վերահսկելու ամբողջ քննությունը, իսկ ՄՄՕ-ի գլխավոր հսկիչը վերահսկում էր բոլոր քննությունները՝ օգտագործելով վեբ-տեսախցիկներ[38][39]։
- ↑ 2021 թվականի ՄՄՕ-ն ի սկզբանե պետք է անցկացվեր Վաշինգտոնում (ԱՄՆ): ԱՄՆ-ը հրաժարվեց օլիմպիադան կազմակերպելուց՝ COVID-19 համաճարակի պատճառով[42][37]։
- ↑ 2024 թվականի ՄՄՕ-ն պետք է անցկացվեր Ուկրաինայում: Երկրի և Ռուսաստանի միջև վերջին հակամարտությունների պատճառով վայրը փոխվել է Բաթի, որտեղ հյուրընկալվել էր 2019 թվականի օլիմպիադան.[46]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 «UK IMO register». IMO register. Արխիվացված օրիգինալից 2001-10-16-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 17-ին.
- ↑ «More IMO Facts». Արխիվացված է օրիգինալից 2001 թ․ օգոստոսի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 5-ին.
- ↑ «Singapore International Mathematical Olympiad (SIMO) Home Page». Singapore Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2008 թ․ փետրվարի 4-ին.
- ↑ «Norwegian Students in International Mathematical Olympiad». Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 5-ին.
- ↑ «1st IMO 1959». International Mathematical Olympiad. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «Timeline». International Mathematical Olympiad. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ «International Mathematical Olympiad: Democratic People's Republic of Korea». Վերցված է 2010 թ․ հուլիսի 17-ին.
- ↑ Google Europe Blog: Giving young mathematicians the chance to shine. Googlepolicyeurope.blogspot.com (2011-01-21). Retrieved on 2013-10-29.
- ↑ 9,0 9,1 «Timeline». International Mathematical Olympiad. Արխիվացված օրիգինալից 2007-10-11-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ 10,0 10,1 «Ranking of countries». International Mathematical Olympiad. Արխիվացված օրիգինալից 2007-10-11-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 20-ին.
- ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 11,14 11,15 11,16 11,17 11,18 11,19 11,20 11,21 11,22 11,23 11,24 11,25 11,26 11,27 11,28 11,29 11,30 11,31 11,32 11,33 11,34 «US teams at the IMO». Mathematical Association of America. Արխիվացված օրիգինալից 2009-11-28-ին. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 19-ին.
- ↑ «IMO 1995». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 29-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 1996». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 1997» (իսպաներեն). Argentina. Արխիվացված օրիգինալից 1998-12-05-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 1998». Republic of China. Արխիվացված է օրիգինալից 1998 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «IMO 1999». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 2000». Wolfram. Արխիվացված օրիգինալից 2001-07-01-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 2001». Canadian Mathematical Society. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ Andreescu, Titu (2004). USA & International Mathematical Olympiads 2002. Mathematical Association of America. ISBN 978-0-88385-815-8.
- ↑ «IMO 2003». Japan. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 2004». Greece. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «IMO 2005». Mexico. Արխիվացված է օրիգինալից 2005 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
- ↑ «IMO 2006». Slovenia. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 2007». Vietnam. Արխիվացված օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 2008». Spain. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «IMO 2009» (գերմաներեն). Germany. Արխիվացված օրիգինալից 2007-09-28-ին. Վերցված է 2008 թ․ մարտի 17-ին.
- ↑ «51st IMO 2010». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2007-12-13-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 22-ին.
- ↑ «52nd IMO 2011». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2007-12-13-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 22-ին.
- ↑ «53rd IMO 2012». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2008-07-24-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 22-ին.
- ↑ «54th International Mathematical Olympiad». Universidad Antonio Nariño. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 21-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 20-ին.
- ↑ «55th IMO 2014». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2011-10-14-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
- ↑ «56th IMO 2015». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2011-10-14-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
- ↑ «57th IMO 2016». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-13-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
- ↑ «58th IMO 2017». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2012-10-13-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
- ↑ «59th IMO 2018». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2014-08-29-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
- ↑ «60th IMO 2019». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2014-10-07-ին. Վերցված է 2016-09-10-ին.
- ↑ 37,0 37,1 «Virtual IMO 2020 – Russia». International Mathematical Olympiad Foundation. 2020-07-11. Արխիվացված օրիգինալից 2023-06-09-ին. Վերցված է 2022-07-16-ին.
- ↑ «IMO 2020 (Virtual) Annual Regulations (June 2020)» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020-06-30-ին.
- ↑ «IMO 2021 (Virtual) Annual Regulations (May 5 2021)» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-07-12-ին.
- ↑ «61st IMO 2020». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2016-09-23-ին. Վերցված է 2020-11-10-ին.
- ↑ «Annual Regulations for IMO 2020» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2020-04-21-ին. Վերցված է 2024-03-15-ին.
- ↑ «Original IMO 2021 site». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-04-22-ին.
- ↑ «62nd IMO 2021». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2016-11-18-ին. Վերցված է 2016-11-17-ին.
- ↑ «63rd IMO 2022». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2017-08-02-ին. Վերցված է 2017-07-25-ին.
- ↑ «64th IMO 2023». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2018-09-09-ին. Վերցված է 2018-09-08-ին.
- ↑ «IMO 2024». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2022-06-08-ին. Վերցված է 2023-07-12-ին.
- ↑ «65th IMO 2024». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2022-07-15-ին. Վերցված է 2022-06-11-ին.
- ↑ «66th IMO 2025». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2020-07-01-ին. Վերցված է 2024-02-24-ին.
- ↑ «67th IMO 2026». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2023-07-12-ին. Վերցված է 2023-06-30-ին.
- ↑ «68th IMO 2027». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2024-01-07-ին. Վերցված է 2024-01-15-ին.
- ↑ «69th IMO 2028». IMO. Արխիվացված օրիգինալից 2024-08-25-ին. Վերցված է 2024-08-31-ին.
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Olson, Steve (2004). Count Down. Houghton Miffln. ISBN 0-618-25141-3.
- Lord, Mary (2001 թ․ հուլիսի 23). «Michael Jordans of math – U.S. Student whizzes stun the cipher world». U.S. News & World Report. 131 (3): 26.