Uluslararası Matematik Olimpiyatı
Uluslararası Matematik Olimpiyatı (IMO), lise öğrencilerinin yarıştığı matematik olimpiyatıdır. Uluslararası Bilim Olimpiyatları'nın en eski dalıdır.[1] İlk olarak 1959'da Romanya'da düzenlenen olimpiyat, o günden beri Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi nedeniyle sadece 1980 yılında yapılmamıştır. Dünya nüfusunun %90'ından fazlasını oluşturan 100'den fazla ülkenin katıldığı olimpiyatlarda, ülkeler altı öğrenci, bir takım lideri, bir yardımcı lider ve gözlemcilerden oluşan bir takım gönderir.[2]
Liste
[değiştir | kaynağı değiştir]1959'dan beri her yıl düzenlenen olimpiyatlar sadece 1980 yılında düzenlenmemiştir. 1980'de Moğolistan'da yapılması planlanmış ancak Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi nedeniyle iptal edilmiştir.[3] Olimpiyatlar başlangıçta Varşova Paktı'na katılan Doğu Bloku ülkeleri için düzenlendiği için[4] ev sahipliği yapan şehirler de Doğu Avrupa'da yer alan şehirler arasından seçilirken sonrasında diğer ülkelere yayılmıştır.[5]
1969'da 14, 1989'da 50 ülkenin katıldığı olimpiyatlara 2009'da 104, 2019'da ise 112 ülke katılmıştır.[6] Takım üyelerinin aldığı puanlara göre en yüksek puana ulaşıp en başarılı ülke olmayı başaran 10 ülke vardır. 20 kez en başarılı ülke olan Çin, 16 kez en başarılı ülke olan Rusya (öncesinde SSCB) ve 8 kez en başarılı ülke olan ABD olimpiyatlardaki en başarılı üç ülkedir.
Olimpiyatlarda hile yaparken yakalanan tek ülke olan Kuzey Kore, 1991'den 2010'a kadar olimpiyatlardan diskalifiye edilmiştir.[7]
Liste
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehir | Yıl | Tarih | En başarılı ülke[8] | Kaynak | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Brașov ve Bükreş | 1959 | 21-31 Temmuz | Romanya | [9] |
2 | Sinaia | 1960 | 18-26 Temmuz | Çekoslovakya | [9] |
3 | Veszprém | 1961 | 6-16 Temmuz | Macaristan | [9] |
4 | České Budějovice | 1962 | 7-15 Temmuz | Macaristan | [9] |
5 | Varşova ve Wrocław | 1963 | 5-13 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
6 | Moskova | 1964 | 30 Haziran-10 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
7 | Doğu Berlin | 1965 | 3-13 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
8 | Sofya | 1966 | 1-14 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
9 | Çetine | 1967 | 2-13 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
10 | Moskova | 1968 | 5-18 Temmuz | Doğu Almanya | [9] |
11 | Bükreş | 1969 | 5-20 Temmuz | Macaristan | [9] |
12 | Keszthely | 1970 | 8-22 Temmuz | Macaristan | [9] |
13 | Žilina | 1971 | 10-21 Temmuz | Macaristan | [9] |
14 | Toruń | 1972 | 5-17 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
15 | Moskova | 1973 | 5-16 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
16 | Erfurt ve Doğu Berlin | 1974 | 4-17 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
17 | Burgaz ve Sofya | 1975 | 3-16 Temmuz | Macaristan | [9] |
18 | Lienz | 1976 | 7-21 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
19 | Belgrad | 1977 | 1-13 Temmuz | ABD | [9] |
20 | Bükreş | 1978 | 3-10 Temmuz | Romanya | [9] |
21 | Londra | 1979 | 30 Haziran-9 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
1980 olimpiyatlarının Moğolistan'da yapılması planlanmıştı ancak iptal edildi ve Avrupa'da gayriresmî iki müsabaka düzenlendi.[3] | |||||
22 | Washington, DC | 1981 | 8-20 Temmuz | ABD | [9] |
23 | Budapeşte | 1982 | 5-14 Temmuz | Batı Almanya | [9] |
24 | Paris | 1983 | 1-12 Temmuz | Batı Almanya | [9] |
25 | Prag | 1984 | 29 Haziran-10 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
26 | Joutsa | 1985 | 29 Haziran-11 Temmuz | Romanya | [9] |
27 | Varşova | 1986 | 4-15 Temmuz | Sovyetler Birliği ABD |
[9] |
28 | Havana | 1987 | 5-16 Temmuz | Romanya | [9] |
29 | Sydney ve Canberra | 1988 | 9-21 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
30 | Braunschweig | 1989 | 13-24 Temmuz | Çin | [9] |
31 | Pekin | 1990 | 8-19 Temmuz | Çin | [9] |
32 | Sigtuna | 1991 | 12-23 Temmuz | Sovyetler Birliği | [9] |
33 | Moskova | 1992 | 10-21 Temmuz | Çin | [9] |
34 | İstanbul | 1993 | 13-24 Temmuz | Çin | [9] |
35 | Hong Kong | 1994 | 8-20 Temmuz | ABD | [9] |
36 | Toronto | 1995 | 13-25 Temmuz | Çin | [10] |
37 | Mumbai | 1996 | 5-17 Temmuz | Romanya | [11] |
38 | Mar del Plata | 1997 | 18-31 Temmuz | Çin | [12] |
39 | Taipei | 1998 | 10-21 Temmuz | İran | [13] |
40 | Bükreş | 1999 | 10-22 Temmuz | Çin Rusya |
[14] |
41 | Daejeon | 2000 | 13-25 Temmuz | Çin | [15] |
42 | Washington, DC | 2001 | 1-14 Temmuz | Çin | [16] |
43 | Glasgow | 2002 | 19-30 Temmuz | Çin | [17] |
44 | Tokyo | 2003 | 7-19 Temmuz | Bulgaristan | [18] |
45 | Atina | 2004 | 6-18 Temmuz | Çin | [19] |
46 | Mérida | 2005 | 8-19 Temmuz | Çin | [20] |
47 | Ljubljana | 2006 | 6-18 Temmuz | Çin | [21] |
48 | Hanoi | 2007 | 19-31 Temmuz | Rusya | [22] |
49 | Madrid | 2008 | 10-22 Temmuz | Çin | [23] |
50 | Bremen | 2009 | 10-22 Temmuz | Çin | [24] |
51 | Astana | 2010 | 2-14 Temmuz | Çin | [25] |
52 | Amsterdam | 2011 | 12-24 Temmuz | Çin | [26] |
53 | Mar del Plata | 2012 | 4-16 Temmuz | Güney Kore | [27] |
54 | Santa Marta | 2013 | 18-28 Temmuz | Çin | [28] |
55 | Cape Town | 2014 | 3-13 Temmuz | Çin | [29] |
56 | Chiang Mai | 2015 | 4-16 Temmuz | ABD | [30] |
57 | Hong Kong | 2016 | 6-16 Temmuz | ABD | [31] |
58 | Rio de Janeiro | 2017 | 12-23 Temmuz | Güney Kore | [32] |
59 | Kaloşvar | 2018 | 3-14 Temmuz | ABD | [33] |
60 | Bath | 2019 | 11-22 Temmuz | Çin ABD |
[34] |
61 | Sankt-Peterburg | 2020 | 8-18 Temmuz | [35][36] | |
62 | Washington, DC | 2021 | 7-16 Temmuz | [37] | |
63 | Oslo | 2022 | 6-16 Temmuz | [38][39] | |
64 | Chiba | 2023 | 2-13 Temmuz | [40] |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "International Mathematics Olympiad (IMO)". 1 Şubat 2008. 25 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2008.
- ^ "The International Mathematical Olympiad 2001 Presented by the Akamai Foundation Opens Today in Washington, D.C." 12 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2008.
- ^ a b 1980'deki gayriresmî müsabakalar Finlandiya ve Lüksemburg'da düzenlendi. "UK IMO register". IMO register. 16 Ekim 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2011.
- ^ "More IMO Facts". 20 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2008.
- ^ "Singapore International Mathematical Olympiad (SIMO) Home Page". Singapore Mathematical Society. 27 Mart 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2008.
- ^ "Timeline". International Mathematical Olympiad. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
- ^ "International Mathematical Olympiad: Democratic People's Republic of Korea". 12 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2010.
- ^ "Ranking of countries". International Mathematical Olympiad. 11 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2011.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai "Historical Record of US Teams". Mathematical Association of America. 28 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2011.
- ^ "IMO 1995" (İngilizce). Canadian Mathematical Society. 29 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 1996" (İngilizce). Canadian Mathematical Society. 23 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 1997" (İspanyolca). Argentina. 5 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 1998". Republic of China. 5 Aralık 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2008.
- ^ "IMO 1999". Canadian Mathematical Society. 23 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 2000". Wolfram. 1 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 2001". Canadian Mathematical Society. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ Andreescu, Titu (2004). USA & International Mathematical Olympiads 2002. Mathematical Association of America. ISBN 978-0-88385-815-8.
- ^ "IMO 2003". Japan. 6 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 2004". Greece. 27 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "IMO 2005". Mexico. 11 Temmuz 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2008.
- ^ "IMO 2006". Slovenia. 28 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 2007". Vietnam. 12 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 2008". Spain. 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "IMO 2009" (Almanca). Germany. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2008.
- ^ "51st IMO 2010". IMO. 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ "52nd IMO 2011". IMO. 13 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ "53rd IMO 2012". IMO. 24 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2011.
- ^ "54th International Mathematical Olympiad". Universidad Antonio Nariño. 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2012.
- ^ "55th IMO 2014". IMO. 14 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "56th IMO 2015". IMO. 14 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "57th IMO 2016". IMO. 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "58th IMO 2017". IMO. 13 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "59th IMO 2018". IMO. 29 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "60th IMO 2019". IMO. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "61st IMO 2020". IMO. 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "61st IMO 2020". IMO 2020. 17 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2020.
- ^ "62nd IMO 2021" (İngilizce). IMO. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "63rd IMO 2022". IMO. 2 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "63rd IMO 2020". Department of Mathematics, University of Os. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.
- ^ "64rd IMO 2023" (İngilizce). IMO. 9 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2020.