Nothing Special   »   [go: up one dir, main page]

Saltar ao contido

Afonso XIII de España

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Alfonso XIII»)
Modelo:BiografíaAfonso XIII de España

(1916) Editar o valor en Wikidata
Nome orixinal(es) Alfonso Editar o valor en Wikidata
Biografía
Nacemento(es) Alfonso León Fernando María Jaime Isidro Pascual Antonio de Borbón y Austria-Lorena Editar o valor en Wikidata
17 de maio de 1886 Editar o valor en Wikidata
Palacio Real de Madrid, España Editar o valor en Wikidata
Morte28 de febreiro de 1941 Editar o valor en Wikidata (54 anos)
Roma, Italia Editar o valor en Wikidata
Causa da morteangina (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Lugar de sepulturaCripta Real do Mosteiro do Escorial (1980–)
Santa Maria in Monserrato degli Spagnoli (pt) Traducir (1941–1980) Editar o valor en Wikidata
Pretendente ao trono de España
14 de abril de 1931 – 14 de xaneiro de 1941 (Renouncement of the inheritance rights of Alfonso XIII in favor of D. Juan de Borbón (en) Traducir)
Xefe de Estado de España
17 de maio de 1886 – 14 de abril de 1931 (Resignation to the Head of State of Alfonso XIII (en) Traducir)
Monarca de España
17 de maio de 1886 – 14 de abril de 1931 (Segunda República Española, Resignation to the Head of State of Alfonso XIII (en) Traducir)
← Afonso XII de EspañaXoán Carlos I de España → Editar o valor en Wikidata
Datos persoais
ResidenciaPalacio Real de Madrid Editar o valor en Wikidata
RelixiónIgrexa católica Editar o valor en Wikidata
Actividade
Ocupaciónmonarca Editar o valor en Wikidata
Carreira militar
Rama militarExército Británico Editar o valor en Wikidata
Rango militarmarechal de campo (pt) Traducir Editar o valor en Wikidata
Outro
TítuloRei de España
Rei de Navarra
Rei de Galicia
Rei de León
Rei de Aragón
Rei de Castela
Rei de Granada Editar o valor en Wikidata
FamiliaCasa de Borbón-Anjou Editar o valor en Wikidata
CónxuxeVitoria Uxía de Battenberg (1906–1931), separación de feito Editar o valor en Wikidata
ParellaCarmen Ruiz Moragas
Marie Mélanie de Gaufridy de Dortan
Beatrice Noon Editar o valor en Wikidata
FillosMapie de Toulouse-Lautrec
 () Philippe de VilmorinMarie Mélanie de Gaufridy de Dortan
Afonso de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg
Juana Alfonsa Milan y Quinones de Leon
 () Beatrice Noon
Teresa de Borbón y Ruiz
 () Carmen Ruiz Moragas
Roger Marie Vincent Philippe Lévêque de Vilmorin
 () Philippe de VilmorinMarie Mélanie de Gaufridy de Dortan
Xaime de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg
Leandro de Borbón
 () Carmen Ruiz Moragas
Beatriz de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg
Fernando de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg
María Cristina de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg
Xoán de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg
Gonzalo de Borbón e Battenberg
 () Vitoria Uxía de Battenberg Editar o valor en Wikidata
PaisAfonso XII de España Editar o valor en Wikidata  e María Cristina de Habsburgo-Lorena Editar o valor en Wikidata
IrmánsMaría de las Mercedes de Borbón y Habsburgo-Lorena
María Teresa de Borbón Editar o valor en Wikidata
ParentesCarlos IV de España, bisavó
Filipe de Borbón e Grecia, bisneto Editar o valor en Wikidata
Cronoloxía
15 de xaneiro de 1941Renouncement of the inheritance rights of Alfonso XIII in favor of D. Juan de Borbón (en) Traducir
14 de abril de 1931Resignation to the Head of State of Alfonso XIII (en) Traducir
nacemento póstumo Editar o valor en Wikidata
Premios
Sinatura Editar o valor en Wikidata

Editar o valor en Wikidata

Descrito pola fonteGran Enciclopedia Galega Silverio Cañada
Obálky knih,
Dicionario Enciclopédico Brockhaus e Efron Editar o valor en Wikidata
IMDB: nm0454367 Galiciana: 5826 BNE: XX871095 WikiTree: Bourbon-75 Find a Grave: 3969 Editar o valor en Wikidata

Afonso XIII, alcumado «o Africano»,[1] nado en Madrid o 17 de maio de 1886 e finado en Roma o 28 de febreiro de 1941, foi rei de España. Fillo póstumo de Afonso XII e de María Cristina de Habsburgo-Lorena, foi coroado rei no seu nacemento e reinou até 1931. A súa nai exerceu a rexencia da coroa durante a súa infancia.

Afonso XIII por Gumersindo Pardo.

En 1902, ao acadar os 16 anos, foi declarado maior de idade e asumiu as funcións de xefe de Estado. Durante o seu reinado visitou todas as provincias españolas e fixo visitas ao estranxeiro. Na súa visita a Francia foi recibido polo que era presidente da República francesa, Émile Loubet, e durante esa visita foron vítimas dun atentado do cal saíron ilesos.

O 31 de maio de 1906, casou coa princesa británica Vitoria Uxía de Battenberg (1887 - 1969), filla de Henrique de Battenberg e da princesa Beatriz. Vitoria Uxía era sobriña do rei Eduardo VII e neta da raíña Vitoria do Reino Unido. Ela, Alteza Serenísima por nacemento, foi elevada ao rango de Alteza Real un mes antes do seu matrimonio, para evitar que o enlace fose considerado desigual.

Cando Afonso XIII e a raíña Vitoria, logo da súa voda, regresaban ao Palacio Real, foron vítimas dun atentado, mediante unha bomba que se atopaba dentro dun ramo de flores que lanzara o anarquista Mateo Morral, fronte ao número 84 da Calle Mayor de Madrid, do que saíron ilesos. Como consecuencia da explosión morreron ou resultaron feridas varias persoas que contemplaban o paso dos monarcas.

Feitos importantes na súa vida

[editar | editar a fonte]

Durante o seu reinado, España, tras a intervención dos Estados Unidos na guerra colonial, perdeu as súas últimas posesións ultramarinas en Cuba, Porto Rico e Filipinas, durante o coñecido como desastre do 98. Xa no século XX desencadeouse novamente a guerra na zona norte de Marrocos que fora adxudicada a España nas reparticións internacionais. O conflito localizouse fundamentalmente na área máis próxima á cidade de Melilla, en contra dos rifeños de Abd el-Krim.

O atentado na Calle Mayor de Madrid, 1906.

A partir de 1923, durante a Ditadura de Primo de Rivera, este constituíu un goberno ao que denominou directorio, que estivo formado nun primeiro momento exclusivamente por militares (Directorio Militar) e, posteriormente (1925), tivo un carácter civil (Directorio Civil). Durante a ditadura púxose fin á guerra do Rif co desembarco de Alhucemas en 1925, e máis axuda francesa, que permitiu a conquista española definitiva do Rif en 1927. En 1929 celebráronse a Exposición Universal en Barcelona e a Iberoamericana en Sevilla, pero a oposición crecente que xerou o ditador, especialmente estendida entre estudantes, intelectuais e o corpo de Artillaría (opoñíanse á reforma que pretendía o ditador do seu sistema de ascensos) fixeron que Afonso XIII apartase a Miguel Primo de Rivera do goberno o 29 de xaneiro de 1930, nomeando presidente do consello de ministros ao xeneral Dámaso Berenguer coa intención de retornar ao réxime constitucional. Este novo período coñeceuse enseguida como "a dictablanda", por contraste coa ditadura anterior.

Tras a caída do ditador -que faleceu semanas despois-, aumentaron as manifestacións antimonárquicas, acusouse ao rei de apoiar a ditadura de Primo de Rivera e de ter responsabilidades no desastre de Annual. Ese ano os partidos republicanos uníronse fronte a monarquía coa firma do Pacto de San Sebastián. Houbo pronunciamentos militares republicanos que foron frustrados polo goberno na base aérea de Cuatro Vientos (Madrid) e en Jaca (este último encabezado polos capitáns Fermín Galán e Ángel García Hernández, que foron fusilados tras un consello de guerra). En febreiro de 1931 o almirante Juan Bautista Aznar foi designado presidente do consello por Afonso XIII. O seu goberno convocou eleccións municipais o 12 de abril de 1931. Ao coñecerse nas eleccións mencionadas a vitoria nas cidades das candidaturas republicanas, Aznar pronunciou, o día 13, diante da prensa, unha frase histórica: "Que queren vostedes que lles diga dun país que se deita monárquico e se ergue republicano!" (aínda que a frase exacta fora pronunciada por José María Pemán seis meses antes nunha conferencia no Cinema Europa de Cuatro Caminos en Madrid e dicía: "España non pode deitarse un día sendo monárquica e erguerse republicana ao día seguinte").[2]

O 14 de abril proclamouse a Segunda República Española e o rei abandonou o país ese mesmo día, renunciando á Xefatura do Estado, pero sen unha abdicación formal. Viaxou a Cartaxena e partiu para Marsella nun buque da Armada Española para trasladarse dende alí a París.

Durante o exilio residiu en diversos lugares, aínda que os últimos anos da súa vida os pasou en Roma. Tras a morte de Alfonso Carlos de Borbón, duque de San Jaime, pretendente carlista, en 1936, recibiu os posibles dereitos do carlismo e do lexitimismo francés. O 15 de xaneiro de 1941 renunciou á xefatura da Casa Real en favor do seu fillo Juan. Faleceu o 28 de febreiro de 1941 no Gran Hotel de Roma a causa dunha anxina de peito. Estivo enterrado na igrexa española de Montserrat da capital italiana até que, en 1980, o seu neto o rei Xoán Carlos I ordenou o traslado dos seus restos ao Panteón Real do Mosteiro do Escorial.

Descendencia

[editar | editar a fonte]

A parella tivo sete fillos:

  • Alfonso (Alfonso Pío Cristino Eduardo, 1907 - 1938), príncipe de Asturias, naceu hemofílico e renunciou aos seus dereitos á coroa en 1933 para contraer matrimonio cunha plebea. Conde de Covadonga dende entón.
  • Jaime (Jaime Leopoldo Isabelino Enrique, 1908 - 1975), xordomudo como consecuencia dunha operación na infancia, renunciou, tamén, ao seu dereito de ser rei. Duque de Segovia e Duque de Madrid, pretendente ao trono de Francia dende 1941 a 1975, coñecido como Duque de Anjou.
  • Beatriz (Beatriz Isabel Federica Alfonsa Eugenia, 1909 - 2002), converteuse na princesa de Civitella-Cesi polo seu matrimonio con Alexandro Torlonia.
  • Fernando (1910), naceu morto.
  • Cristina (María Cristina Teresa Alejandra, 1911 - 1996).
  • Juan (Juan Carlos Teresa Silvestre Alfonso), Conde de Barcelona, pretendente do trono de España dende 1941 ata 1975.
  • Gonzalo (Gonzalo Manuel María Bernardo, 1914 - 1934), tamén naceu hemofílico.

Afonso tamén tivo tres fillos fóra do matrimonio, Roger Leveque de Vilmorin (1905 - 1980), coa aristócrata francesa Mélanie de Gaufridy de Dortan; Leandro Alfonso Ruiz Moragas (1929 - 2016) recoñecido pola xustiza española o 21 de maio de 2003 como Leandro Alfonso de Borbón Ruiz, fillo do rei, e a súa irmá Ana María Teresa Ruiz Moragas. A nai de ámbolos dous irmáns foi a actriz española Carmen Ruiz Moragas.

  1. Haro Tecglen, Eduardo (6 de xuño de 2002). "Alfonso XIII". elpais.com (en castelán). Consultado o 5 de agosto de 2023. 
  2. Álvarez Chillida (1997), p. 36

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]
  • Álvarez Chillida, Gonzalo (1997). José María Pemán, pensamiento y trayectoria de un monárquico. (1897-1941) (en castelán). Cádiz: Servicio de Publicaciones de la Universidad de Cádiz. ISBN 8477863059. 

Outros artigos

[editar | editar a fonte]


Predecesor:
Afonso XII
 
Rei de España
 
1886 - 1931
Sucesor:
Ningún
(Niceto Alcalá Zamora,
Presidente da IIª República)