A Gudiña

A Gudiña

Localización
42°03′39″N 7°08′16″O / 42.060794, -7.137842
Estado	España
Comunidade autónoma	Galicia
Provincia	provincia de Ourense
Capital	A Gudiña
Contén a división administrativa	A Gudiña Barxa Carracedo da Serra O Canizo O Tameirón Parada da Serra Pentes San Lourenzo de Pentes
Poboación
Poboación	1.180 (2023) (6,88 hab./km²)
Xeografía
Parte de	mancomunidade intermunicipal voluntaria Conso-Frieiras
Superficie	171,4 km²
Altitude	974 m
Comparte fronteira con	Riós Viana do Bolo A Mezquita Vilariño de Conso Castrelo do Val Vinhais
Organización política
• Alcalde da Gudiña	Néstor Ogando Blanco (2023–)
Eleccións municipais na Gudiña
Identificador descritivo
Código postal	32540
Fuso horario	UTC+01:00
Código INE	32034

A Gudiña (do antropónimo xermánico Gotina)^[1] é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca de Viana. Segundo o IGE en 2018 tiña 1 308 habitantes (1 625 en 2004, 1 651 en 2003). O xentilicio é «gudiñao/á».^[2]

O concello, de 171,4 km², abrangue 8 parroquias. Limita ao norte con Viana do Bolo, ao sur con Portugal, ao leste coa Mezquita, ao noroeste con Vilariño de Conso, ao oeste con Castrelo do Val e ao suroeste con Riós.

Está comunicada coa estrada N-525, que vai de Ourense cara a Benavente, se ben o tráfico pesado adoita ir pola autovía A-52. A estrada OU-533 une a vila da Gudiña coa da Rúa, pasando por Viana do Bolo. Forma parte da antiga C-533 que ía desde A Gudiña até Lalín.

Pola Gudiña pasa, pola rúa Maior, a Vía da Prata do Camiño de Santiago. Ao carón da igrexa de San Martiño, a vía divídese na variante sur, por Verín, e na variante norte, por Laza, denominada Camiño Antigo ou Verea dos Galegos.^[3]

No concello consérvanse restos megalíticos, con varias mámoas, como as mámoas da Cabeza do Cichón, preto de onde se atopou en 1992 o menhir do Tameirón,^[4] ou a mámoa do Val da Lagoa;^[5] así como os restos de varios poboados castrexos. Durante a romanización de Galicia houbo unha explotación mineira de estaño.

O 15 de maio de 1167, Fernando II doou ao mosteiro de Montederramo mediante un privilexio a herdade da Coelleira.

O 15 de xuño de 1506 pasaron a noite na vila o rei Filipe I de Castela e a súa muller Xoana, que desembarcaran na Coruña e se dirixían preto da Pobra de Seabra para se reuniren o día 20 con Fernando II de Aragón. Dado que os habitantes acudiran a recibilos cando comeron no mesón da Canda, o rei concedeulles en Cédula Real o uso dun escudo coa coroa real, consistente nun brasón dividido en dúas metades cun triángulo no ángulo inferior.

A igrexa de San Martiño, construída entre os séculos XVII e XVIII, presenta dous escudos, moi erosionados, do Conde de Monterrei.^[6]

O edificio do cárcere tiña o escudo da casa de Monterrei.

En 1911 o militar monárquico Henrique Mitchell de Paiva Couceiro lanza desde aquí a primeira incursión monárquica^[7] contra a recentemente nacida república de Portugal atacando Chaves, pero ao ser derrotado regresa, ao ano seguinte e no 1919 segue lanzando incursións armadas contra Portugal ao ter neste lado da raia seca a complicidade discreta do goberno español.

Topónimo derivado do antropónimo xermánico Gotina.^[8]

O concello da Gudiña está irmandado co de Puebla de Zaragoza (México), anteriormente chamado Puebla de los Ángeles^[9], onde faleceu o misioneiro gudiñao Sebastián de Aparicio.

• Puebla de Zaragoza

• O gaiteiro da Gudiña/ e mais o da Martiñá/ andan en pleito co vento/ e non sei quen gañará ^[10].

• 
  Igrexa da Gudiña.
• 
  Estatua do beato Sebastián de Aparicio.
• 
  Entre A Gudiña e Vilariño de Conso.
• 
  Vista da estrada nacional.
• 
  Lardeiro no Tameirón.

Para unha lista completa de todos os lugares do concello da Gudiña vexa: Lugares da Gudiña.

Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  A Gudiña

• Eleccións municipais na Gudiña

• Vicente Feijoo en "O Seminario de Onomástica responde (Real Academia Galega, 25.11.2021)

Este artigo sobre concellos de Galicia é, polo de agora, só un bosquexo. Traballa nel para axudar a contribuír a que a Galipedia mellore e medre.  Existen igualmente outros artigos relacionados con este tema nos que tamén podes contribuír.