Clorito de sodio

Clorito de sodio
Nome IUPAC Clorito de sodio
Outros nomes Sal de sodio do ácido cloroso
Identificadores
Número CAS	7758-19-2, 49658-21-1 (trihidrato)
PubChem	23668197
ChemSpider	22860
UNII	G538EBV4VF, F83TIJ81F8 (trihidrato)
Número CE	231-836-6
Número UN	1496
KEGG	C19523
ChEBI	CHEBI:78667
Número RTECS	VZ4800000
Imaxes 3D Jmol	Image 1
SMILES [Na+].[O-]Cl=O
InChI InChI=1S/ClHO2.Na/c2-1-3;/h(H,2,3);/q;+1/p-1 Key: UKLNMMHNWFDKNT-UHFFFAOYSA-M InChI=1/ClHO2.Na/c2-1-3;/h(H,2,3);/q;+1/p-1 Key: UKLNMMHNWFDKNT-REWHXWOFAT
Propiedades
Fórmula molecular	NaClO2
Masa molecular	90,442 g/mol (anhidro) 144,487 g/mol (trihidrato)
Aspecto	sólido branco
Olor	inodoro
Densidade	2,468 g/cm3, sólido
Punto de fusión	o anhidro descomponse a 180–200 °C o trihidrato descomponse a 38 °C
Solubilidade en auga	75,8 g/100 mL (25 °C) 122 g/100 mL (60 °C)
Solubilidade	lixeiramente soluble en metanol e etanol
Acidez (pKa)	10-11
Estrutura
Estrutura cristalina	monoclínico
Termoquímica
Entalpía estándar de formación ΔfHo298	-307,0 kJ/mol
Perigosidade
Pictogramas GHS
Palabra sinal GHS	Danger (perigo)
Perigo na inxestión	Categoría 3
Perigo na inhalación	Categoría 2
Perigo para a pel	Categoría 1B
NFPA 704	0 2 1
Punto de inflamabilidade	Non inflamable
LD50	350 mg/kg (rata, oral)
Compostos relacionados
Outros anións	Cloruro de sodio Hipoclorito de sodio Clorato de sodio Perclorto de sodio
Outros catións	Clorito de potasio Clorito de bario
Compostos relacionados	Dióxido de cloro Ácido cloroso
Se non se indica outra cousa, os datos están tomados en condicións estándar de 25 °C e 100 kPa.

O clorito de sodio (NaClO₂) é un composto químico usado na fabricación de papel e como desinfectante. En condicións ácidas orixina ácido cloroso e dióxido de cloro. É o compoñente do pseudomedicamento MMS, prohibido en España pola AEMPS.

A principal aplicación do clorito de sodio é a xeración de dióxido de cloro como lixivia para branquear e tratar téxtiles, polpa de celulosa e papel. Tamén se usou para a desinfección de estacións de tratamento de augas municipais despois da súa conversión en dióxido de cloro.^[1]:2 Unha vantaxe desta aplicación, comparada co uso máis común do cloro, é que non se producen trihalometanos (como o cloroformo) a partir de contaminantes orgánicos.^[1]:25,33

O clorito de sodio, NaClO₂, ás veces en combinación con cloruro de cinc, tamén ten aplicacións como compoñente en lavados terapéuticos, limpeza bucal,^[2][3] pastas de dentes e xeles, sprays bucais, como conservante de colirios oculares,^[4] e en solucións de limpeza de lentes de contacto.

Tamén se usa para hixienizar condutos de aire e sistemas HVAC/R (calefacción, ventilación, aire acondicionado e refrixeración) e recintos onde se gardan animais (paredes, chans e outras superficies).

En síntese orgánica, o clorito de sodio úsase frecuentemente como reactivo na oxidación de Pinnick para a oxidación de aldehidos a ácidos carboxílicos. A reacción realízase xeralmente en solución tamponada de fosfato monosódico en presenza dun captador de cloro (normalmente 2-metil-2-buteno).^[5]

En 2005, o cloruro de sodio foi utilizado como axente oxidante para converter alquil furanos nos correspondentes ácidos 4-oxo-2-alquenoicos nunha síntese simple nun só recipiente.^[6]

Mesturar unha solución de clorito de sodio cunha solución de ácido débil de grao alimentario (xeralmente de ácido cítrico), ambos os dous estables, produce clorito de sodio acidificado de curta vida, que ten potentes propiedades descontaminantes. Despois de mesturar o principal ingrediente activo, prodúcese ácido cloroso en equilibrio con anión clorito. A proporción varía co pH, temperatura e outros factores, e vai desde aproximadamente o 5 ao 35% de ácido cloroso cun 65–95% de clorito; solucións máis ácidas dan lugar a unha maior proporción de ácido cloroso. O ácido cloroso descomponse a dióxido de cloro, que, á súa vez, descomponse en anión clorito e finalmente anión cloruro. O clorito de sodio acidificado utilízase en hixienización de superficies duras que están en contacto con alimentos e para o lavado de diversos alimentos como carne vermella, carne de aves, mariscos, frutas e vexetais. Como os compostos de oxo-cloro son inestables cando se preparan axeitadamente, non deberían quedar residuos medibles nos alimentos se estes son tratados correctamente.^[7][8] O clorito de sodio acidificado tamén se usa como solución para o lavado das ubres para o control da mastite en gando vacún produtor de leite.^[9]

O cloruro de sodio, igual que moitos axentes oxidantes, debería ser protexido da contaminación accidental por materiais orgánicos para evitar a formación dunha mestura explosiva. O composto químico é estable en forma pura e non explota cun impacto de percusión, a non ser que estean presentes contaminantes orgánicos, tales como un martelo cheo de graxa que golpea o composto nunha engra.^[10] Tamén fai ignición doadamente se se combina cun axente redutor como azucre en po, xofre ou fósforo vermello.

O clorito de sodio é un forte oxidante e, por tanto, pode causar síntomas clínicos similares aos do clorato de sodio, como son: metahemoglobinemia, hemólise, insuficiencia renal.^[11] Unha dose de 10-15 gramos de clorato de sodio pode ser letal.^[12] A metahemoglobinemia demostrouse en ratas e gatos,^[13] e estudos recentes da Axencia Europea do Medicamento confirmaron que a sintomatoloxía clínica é moi similar á causada polo clorato de sodio en ratas, ratos, coellos e monos Chlorocebus.^[14]

Só se coñece un caso humano na literatura médica de envelenamento por clorito.^[15] Parece confirmar que a toxicidade é igual á do clorato de sodio. Facendo unha analoxía co clorato de sodio, pode esperarse que mesmo pequenas cantidades de só 1 gramo causen náuseas, vómitos e mesmo unha hemólise que pode ser mortal en persoas deficientes en glicosa-6-fosfato deshidroxenase.

A EPA estableceu un nivel de contaminación máximo de 1 miligramo de clorito por litro (1 mg/L) na auga potable.^[16]

O pseudomedicamento MMS (do inglés Miracle Mineral Supplement ou Solution) é unha mestura de clorito de sodio e ácido cítrico, que se promoveu como un produto milagre que o cura todo, e está prohibido pola Axencia Española de Medicamentos e Produtos Sanitarios (AEMPS). As persoas que o venderon foron condenadas, multadas ou disciplinadas de diversas maneiras polas xurisdicións de moitos países. Axencias gobernamentais de vaios países, como a FDA fixeron múltiples advertencias contra o consumo do MMS.^{[17] [18] [19][20] [21][22] [23][24][25]}

O ácido libre ácido cloroso, HClO₂, só é estble a baixas concentracións. Como non pode ser concentrado, non é un produto comercial. Porén, o seu correspondente sal de sodio, o cloruro de sodio, NaClO₂, é estable e bastante barato como para estar dispoñible comercialmente. Os sales correspondentes de metais pesados (Ag⁺, Hg⁺, Tl⁺, Pb²⁺ e tamén de Cu²⁺ e NH₄⁺) descompóñense explosivamente con calor e choques.

O clorito de sodio deriva indirectamente do clorato de sodio, NaClO₃. Primeiro, o clorato de sodio redúcese a dióxido de cloro, normalmente nunha solución ácida forte usando axentes redutores como o sulfito de sodio, dióxido de xofre ou ácido clorhídrico. Este intermediario é despois absorbido nunha solución acuosa de hidróxido de sodio, na que outro axente redutor o converte en clorito de sodio. Incluso o peróxido de hidróxeno pode utilizarse como axente redutor, dando lugar a gas oxíxeno como o seu subproduto en vez doutros sales inorgánicos ou materiais que poderían contaminar o produto desexado.^[26]

• "Chemistry of the Elements", N.N. Greenwood and A. Earnshaw, Pergamon Press, 1984.
• "Kirk-Othmer Concise Encyclopedia of Chemistry", Martin Grayson, Editor, John Wiley & Sons, Inc., 1985

• International Chemical Safety Card 1045