Ciclo do Ulster

O Ciclo do Ulster (en irlandés an Rúraíocht), coñecido anteriormente como Ciclo da rama vermella, é un gran conxunto de escritos en prosa e verso centrados nos heroes tradicionais dos Ulaid, os poboadores do leste da provincia irlandesa moderna do Ulster, que toma o seu nome deles. Este é un de catro grandes ciclos da mitoloxía irlandesa, xuntamente co Ciclo mitolóxico, o Ciclo feniano e o Ciclo histórico.

O ciclo explica a historia do reino de Conchobar mac Nessa, rei do Ulster disque contemporáneo con Xesús Cristo. O seu mandato estendíase desde Emain Macha (a actual Navan Fort preto de Armagh), e era un forte rival da raíña Medb e o rei Ailill de Connacht e do seu aliado, Fergus mac Róich, anterior rei do Ulster. O heroe principal do ciclo é o sobriño de Conchobar, Cúchulainn.

A sociedade descrita nos contos do Ciclo do Ulster parece en gran parte á Idade precristiá do Ferro (aínda que vista a través da óptica dos seus redactores cristiáns medievais) e contén numerosos paralelismos coa sociedade celta europea, tal e como a describen os autores clásicos. Os guerreiros loitan desde carros, toman como trofeo as cabezas dos seus rivais, compiten polas preferencias nas festas, déixanse aconsellar por druídas e loitan corpo a corpo nos vaos dos ríos. Aos poetas atribúenselles grandes poderes e privilexios e a riqueza contabilízase polo gando.

O ciclo consiste en aproximadamente oitenta historias, cuxo centro é a de Táin Bó Cúailnge, ou o Roubo de Gando de Cooley, na que Medb, encabezando un exército enorme, invade o Ulster para roubar o Touro Pardo de Cooley, atopándose con Cúchulainn como única oposición.

Personaxes

Principais

Conchobar mac Nessa (tamén Conor mac Nessa), rei do Ulster.
Cúchulainn, heroe do Ulster.
Deirdre, heroína tráxica.
Medb, raíña de Connacht e inimiga de Conchobar.
Ailill mac Máta, rei de Connacht.
Fergus mac Róich, anterior rei do Ulster, que se exilia en Connacht.
Mórrígan, deusa da guerra e da morte.
Lugh, deus do sol.

Importantes

Amairgin mac Echit, poeta e guerreiro.
Athirne, poeta e alborotador.
Blaí Briugu, hostaleiro e vítima de asasinato.
Briccriu, alborotador.
Cathbad, druída principal da corte de Conchobar.
Celtchar, guerreiro do Ulster.
Cet mac Mágach, guerreiro de Connacht.
Cethern mac Fintain, guerreiro do Ulster.
Conall Cernach, heroe do Ulster.

Connla, fillo de Cúchulainn.
Cormac Cond Longas, príncipe do Ulster exiliado con Fergus.
Cú Roí, rei Monstro con poderes supernaturais.
Culann, ferreiro.
Dáire mac Fiachna, gandeiro.
Deichtine, irmá de Conchobar e nai de Cúchulainn.
Donn Cuailnge, touro semental.
Dubthach Dóeltenga, exiliado cínico do Ulster.
Emer, Esposa de Cúchulainn.

Finnbhennach, touro semental.
Fráech, heroe de Connacht.
Lóegaire Búadach, desventurado case heroe do Ulster.
Lugaid mac Con Roí, fillo de Cú Roí que busca vinganza.
Macha, deusa ofendida.
Naoise, guerreiro do Ulster, cazador, cantante e amante de Deirdre.
Nera, nobre de Connacht.
Ness, princesa do Ulster, nai de Conchobar.
Scáthach, guerreira que adestra a Cúchulainn en Escocia.

Secundarios

Textos

Compert Conchobuir^[1].
Scéla Conchobuir mac Nessa^[2].
Ferchuitred Medba ou Cath Bóinde^[3].
Compert Con Culainn^[4].
Tochmarc Emire^[5].
Aided Óenfir Aífe ^[6].
Aided Derbforgaill: A morte de Derbforgaill.
Aided Guill maic Carbada ocus Aided Gairb Glinne Rige: As mortes de Goll mac Carbada e Garb de Glenn Rige.
Scéla Muicce Maic Dathó^[7].
Fled Bricrenn^[8].
Longes mac nDuíl Dermait: O exilio dos fillos de Dóel Dermait.
Longes Mac nUisnech^[9].
Aislinge Óenguso^[10].
Táin Bó Fráich^[11].
Tochmarc Treblainne: O cortexo de Treblann.
Táin Bó Regamain^[12].
Táin Bó Dartada^[13].
Táin Bó Flidaise^[14].
Tochmarc Ferbe: O cortexo de Ferb^[15].
Echtra Nerae^[16].
Táin Bó Regamna^[17].
Noínden Ulad^[18].

De Chophur in Da Muccida: A discusión dos dous coidadores de porcos.
Táin Bó Cuailnge: O asalto ao gando de Cooley^[19].
Aided Con Roí^[20].
Mesca Ulad^[21].
Tochmarc Luaine ocus Aided Athirni: O cortexo de Luaine e a morte de Athirne.
Togail Bruidne Da Derga^[22].
Aided Cheltchair maic Uthechair^[23].
Serglige Con Culainn ocus Óenét Emire^[24].
Cath Étair: A batalla de Howth.
Cath Ruis na Ríg: A batalla de Ros na Rig.
Aided Con Culainn^[25].
Aided Ceit maic Mágach^[26].
Aided Lóegairi Búadaig^[27].
Aided Conchobuir^[28].
Bruiden Da Chocae: O hostal de Da Choca.
Cath Airtig: A batalla de Airtech.
Aided Fergusa maic Róig^[29].
Goire Conaill Chernaig ocus Aided Ailella ocus Conaill Chernaig: A adoración de Conall Cernach, e as mortes de Ailill e Conall Cernach.
Aided Meidbe^[30].
Siaburcharpat Con Culainn^[31].
De Faillsigud Tána Bó Cuailnge: O redescubremento do gando de Cooley.

Notas

Véxase tamén

Bibliografía

Thomas Kinsella (1969), The Táin, Oxford University Press.
Jeffrey Gantz (1981), Early Irish Myths and Sagas, Penguin.
Tom Peete Cross & Clark Harris Slover (1936), Ancient Irish Tales, Barnes & Noble.
John T Koch & John Carey (2000), The Celtic Heroic Age, Celtic Studies Publications.
Kuno Meyer (1906), The Death-Tales of the Ulster Heroes, Dublin Institute for Advances Studies.
A H Leahy, Heroic Romances of Ireland (1905-1906), [1].

Ligazóns externas

Mitos atemporais: o Ciclo de Ulster Arquivado 27 de febreiro de 2022 en Wayback Machine..
Contos on-line do Ciclo de Ulster en CELT.

[1] O nacemento de Conchobar

[2] Historias do fillo de Conchobar en Ness

[3] Os homes de Medb, ou a batalla do Boyne

[4] O nacemento de Cú Chulainn

[5] O cortexo de Emer

[6] A morte do único fillo de Aífe

[7] A historia do porco de Mac Dathó

[8] A festa de Bricriu

[9] O exilio dos fillos de Usnech

[10] O soño de Óengus

[11] O asalto ao gando de Fráech

[12] O asalto ao gando de Regamon

[13] O asalto ao gando de Dartaid

[14] Conducindo o gando de Flidais

[15] Versión de Leinster; Versión de Egerton

[16] As aventuras de Nera

[17] O asalto ao gando de Regamna

[18] A debilidade dos homes do Ulster

[19] 1; 2

[20] A morte de Cú Roí

[21] A intoxicación dos Ulaid

[22] A destrución do Hostal de Da Derga

[23] A morte de Celtchar mac Uthechair

[24] A devastadora enfermidade de Cú Chulainn e o único episodio de celos de Emer

[25] A morte de Cú Chulainn

[26] A morte de Cet mac Mágach

[27] A morte de Lóegaire Búadach

[28] A morte de Conchobar

[29] A morte de Fergus mac Róich

[30] A violenta morte de Medb

[31] O carro fantasma de Cú Chulainn

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

v c e Mitoloxía irlandesa · Ciclo do Ulster
Ulster	Conchobar mac Nessa Amergin mac Eccit Athirne Blaí Briugu Bricriu Cathbad Celtchar Cethern mac Fintain Conall Cernach Cruinniuc Cú Chulainn Cúscraid Deichtine Deirdre Fedelm Fedlimid Findchóem Furbaide Láeg Leabharcham Lóegaire Búadach Mugain Neas Naoise Sencha Súaltam
Exiliados do Ulster	Cormac Cond Longas Dubthach Dóeltenga Fergus mac Róich
Connacht	Medb Ailill Finn Ailill mac Máta Bélchú Cet mac Mágach Etarcomol Ferdiad Findabair Flidais Fráech Mac Cécht Nera
Munster	Cú Roí Conganchnes mac Dedad Lugaid mac Con Roí
Outros	Achall Aífe Bláthnat Conaire Mór Cairbre Nia Fer Connla Dáire mac Fiachna Emer Éogan mac Durthacht Erc mac Cairpri Fedelm Fir Fálgae Forgall Monach Garb mac Stairn Lugaid Riab nDerg Mesgegra Nechtan Scéne Scáthach Uathach
Figuras supernaturais	Aengus Bébinn Boann Dáire Étaín Fand Flidais Lí Ban Lugh Macha Manannán mac Lir Midir Morrígan Nemain
Criaturas	Donn Cuailnge e Finnbhennach Liath Macha e Dub Sainglend
Armas	Caladbolg Fragarach Gáe Bulg Lúin of Celtchar
Lugares	Brú na Bóinne Cruachan Cuailghe Dealga Dún Flidhais Eamhain Mhacha Magh Meall Teamhair
Textos	Aided Óenfhir Aífe Compert Con Culainn Fled Bricrenn The Tale of Mac Da Thó's Pig Mesca Ulad Scéla Conchobair Serglige Con Culainn Táin Bó Cúailnge Táin Bó Flidhais Tochmarc Emire Tochmarc Étaíne Togail Bruidne Dá Derga