Dúibniam

Dúibniam
Substaint cheimiceach	dúil cheimiceach agus dúile sintéiseacha
Dúibniam sa tábla peiriadach
Siombail cheimiceach	Db agus Unp
Uimhir adamhach	105
Cumraíocht leictreon	[Rn] 5f¹⁴ 6d³ 7s²
Peiriad, Grúpa	peiread 7; grúpa 5
Airíonna fisiceacha
Dlús	kg/m⁻³
Stair
Aimsitheoir	Joint Institute for Nuclear Research (en) agus Saotharlann Náisiúnta Lawrence Berkeley
Fionnachtain	18 Feabhra 1970
Eapainm	Dubna agus Niels Bohr

Is é an dúibniam dúil cheimiceach uimhir a 105. Is í an tsiombail cheimiceach a sheasann dó ná Db, agus ainmníodh an dúil seo as Dubna, an baile mór in aice le Moscó sa Rúis, áit a bhfuil lárionad tábhachtach fisice. Is ansin a gineadh an chéad adamh dúibniam riamh, thiar sa bhliain 1974, ach ní raibh glacadh coitianta leis an éileamh a rinne na fisiceoirí Sóivéadacha, agus bhí ainm na dúile seo ina chnámh spairne ar feadh i bhfad, agus na Meiriceánaigh is na Rúisigh ag úsáid a n-ainmneacha féin uirthi. Sa bhliain 1997 bhaist Aontas Idirnáisiúnta na gCeimiceoirí (IUPAC) dúibniam ar an dúil.

Cosúil leis na dúile trasúránacha eile, is dúil shintéiseach í an dúibniam. Is é sin, níl teacht air sa dúlra, agus ní bheadh súil agat lena mhalairt, ós rud é nach bhfuil ach iseatóip radaighníomhacha ghearrshaolacha aige: má bhí oiread is adamh amháin dúibniam ann nuair a fáisceadh an Domhan as gás-scamall an Ghrianchórais, tháinig meath radaighníomhach ar an adamh sin go gairid ina dhiaidh sin. Mar sin ní féidir meáchan adamhach a shainiú don dúibniam; ina áit sin úsáidtear maisuimhir an iseatóip is cobhsaí, mar atá, Db-268, ina áit. Tá an t-iseatóp sin 28 n-uaire ar leathré, agus is é an cineál meath a thagann air ná eamhnú spontáineach.

Tagairtí