Tebasko gaztelua

Tebasko gaztelua
UNESCOren gizateriaren ondarea Kultura ondasuna
Aragoiko bidea
Tebasko gazteluaren irudia Irudi gehiago
Kokapena
Herrialdea	Euskal Herria
Probintzia	Nafarroa Garaia
Udalerria	Tebas-Muru Artederreta
Koordenatuak	42°41′48″N 1°38′16″W / 42.6968°N 1.6379°W / 42.6968; -1.6379
Arkitektura
Gizateriaren ondarea
Erreferentzia	669-346
Eskualdea[I]	Europa eta Ipar Amerika
Izen-ematea	bilkura)
BIC	RI-51-0009116
346
↑ UNESCOk egindako sailkapenaren arabera

Tebasko gaztelua, baita ere Tibalt II.a Nafarroakoaren gaztelua, Nafarroako Tebas-Muru Artederreta udalerrian dauden antzinako gotiko estiloko gaztelu baten hondakinak dira. Tebasko herrigunea eta harrobiaren artean dago, AP-15 autobidearen alboan. 1995an gazteluaren aztarnak Nafarroako Kultura Ondasuna bezala izendatua izan zen. Sarrera libre du.

Ziurrenik XIII. mendean Tibalt II.a Nafarroakoaren aginduz eraikia izan zen, 1253-1270 artean Nafarroako Erresumako errege izana.

Eraikina hainbat Nafarroako errege-erreginen egoitza izan zen, bai Tibalt II.a berarena, nahiz Henrike I.a Nafarroakoa eta Karlos II.a Nafarroakoarena ere, gainera jauregia errege-erreginen egoitza izateaz gain, errege artxiboa eta ogasunaren egoitza, nahiz koroaren espetxea eta preso edo zigortuen exekuzio leku ere izan zenn.

1378an Gaztelako Erresumarekin izandako gerran zehar gaztelua suntsitua izan zen eta XV. mendearen erdirarte abandonatua egon zen, garai hartan Beaumont familiari dohaintzan emana izan ondoren, Joan Beaumontekoak berreraiki eta XIX. menderarte familia hori eta haien ondorengoak izan ziren Alba Etxeko senideen jabetzan egon zen.

Nahiz eta gordetzen den Erdi Aroko dokumentazio guztia gaztelu bezala deskribatu, berez eraikuntza asmo erresidentzial batez eraiki zen. Horregatik, apaingarri asko zituen eta, bestetik, defentsarako elementu gutxi. Garaiko Nafarroako eraikin aberatsena izango litzateke. Gazteluak oinplano laukizuzen erakusten du, erdiko patio baten inguruan bi solairuekin. Eskema hau XIII. mendeko Frantzia iparreldeko gustukoa zen eta handik ekarri zituzten artesauak eta materialak.^[1] Lurrean koloretako lauzak zituen: gorriak, berdeak eta krema-kolorekoak. Teilatuan, bestetik, margotutako teilak zituen: berdeak, horiak eta marroiak. Barruko gelak handiak ziren, tximinia eta leiho handiez hornituta. Leihoetan trazeria gotiko estilokoa zen.^[2]

Harresiak harlanduez eginak zeuden.

Gaur egun bakarrik hormabularren zatiak, hagaburu batzuk eta sotoak non upel bobeda ikusten diren gordetzen dira.

1949ko apirilaren 22aren dekretu batek eta Espainiako Ondare Historikoaren lege 16/1985 zenbakikoak babes orokorra eman zioten. 1995an gazteluaren aztarnak Nafarroako Kultura Ondasuna bezala izendatua izan zen.^[2]

• Castillos de España (III. liburuki). Egile batzuk. Everest, S.A. Leon, 1997. 1.864-1.865 or.

• (Gaztelaniaz):Julio Asunción ikerlariaren komentarioa.
• (Gaztelaniaz):Gazteluaren argazki-bilduma.
• (Gaztelaniaz):Bideo dokumentala Youtuben.
• (Gaztelaniaz):Oscar Guindanoren testua eta argazkiak.

• Nafarroako kultura ondasunak

Euskarazko Wikipedian bada atari bat, gai hau duena: Nafarroa