Francis Ford Coppola

Francis Ford Coppola
	; (2019) Irudi gehiago
; Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian	; ; ← Jeanne Moreau - Isabelle Adjani →
; Epaimahaiko presidentea Cannesko Zinemaldian
Bizitza
Jaiotza	Detroit, 1939ko apirilaren 7a (85 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Bizilekua	Napa harana
Talde etnikoa	Italo-estatubatuarra
Lehen hizkuntza	ingelesa
Familia
Aita	Carmine Coppola
Ama	Italia Coppola
Ezkontidea(k)	Eleanor Coppola (1963 - 2024)
Seme-alabak	ikusi Sofia Coppola; Roman Coppola; Gian-Carlo Coppola;
Haurrideak	ikusi Talia Shire; August Coppola;
Hezkuntza
Heziketa	Hofstra Unibertsitatea ; John L. Miller Great Neck North High School (en) ; Jamaica High School (en) ; Kaliforniako Unibertsitatea Los Angelesen ; UCLAren antzerki, filme eta telebista eskola ; New Yorkeko Akademia Militarra
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	gidoilaria, zinema ekoizlea, film-zuzendaria, idazlea, film-muntatzailea, ekoizle exekutiboa, musikagilea, mahastizaina, aktorea, errealizadorea, produktorea, zinema aktorea eta enpresaburua
Altuera	182 zentimetro
Lan nabarmenak	ikusi The Godfather (en) ; Kaleko Legea; Apocalypse Now; The Conversation; Megalopolis (filma); Bram Stoker's Dracula; The Rain People; The Outsiders; Apocalypse Now Redux (en) ; Peggy Sue Got Married; The Cotton Club; The Rainmaker (1997ko filma); Finian's Rainbow (en) ; New York Stories; Gardens of Stone (en) ; Youth Without Youth (en) ; Dementia 13 (en) ; Distant Vision (en) ; Supernova (2000ko filma); Tonight for Sure (en) ; Captain EO (en) ; Tucker: The Man and His Dream (en) ; Tetro (en) ; Jack; One from the Heart (en) ; Twixt (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Writers Guild of America Award (1971) : Patton; Donostia Saria (Zinemaldia) (2002) ; Directors Guild of America Award ; Arteetako Asturiasko Printzesa saria (2015) ; Praemium Imperiale (2013) ; Zuzendari onenaren Oscar Saria (1974) : The Godfather, Part II; Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria (1970) : Patton; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria (1972) : The Godfather; Egokitutako gidoi onenaren Oscar Saria (1974) : The Godfather, Part II; Film onenaren Oscar Saria (1974) : The Godfather, Part II; California Hall of Fame (2014) ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; Lumière Award, Lyon Festival of cinema (2019) ; Writers Guild of America Award (1973) : The Godfather; Writers Guild of America Award (1975) : The Godfather, Part II; National Board of Review Award for Best Film ; BAFTA Award for Best Direction ; Inkpot Award (1992) ; Ohorezko Legioko ofiziala (2007ko abuztuaren 9a) ; Mary Pickford Award ; Order of the Star of Italy ; Order of Merit of the Principality of Liechtenstein ; Asturiasko Printzea Sariak ; Urrezko Maskorra (1969) ; Urrezko Globo Sariak (1973) ; Urrezko Palma (1974) ; Golden Lion for Lifetime Achievement (1992) ; Urrezko Arranoa (2005) ; Irving G. Thalberg Memorial Award (2011) ;
Kidetza	Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia; Writers Guild of America, West (en)
Genero artistikoa	krimenezko filma; film dramatikoa; beldurrezko zinema; misteriozko zinema; gerra-filma; thrillerra; gangster filma; fantasiazko filma; psychological horror film (en) ; psychological thriller film (en) ; ekintza-filma; crime thriller film (en) ; war drama (en) ; crime drama film (en) ; epic film (en) ; historical drama film (en) ; zinema historikoa; gothic horror film (en) ; gothic film (en) ; abenturazko filma; body horror film (en) ; film erromantikoa; Slasherra; supernatural horror film (en)
Sinesmenak eta ideologia
Alderdi politikoa	Ameriketako Estatu Batuetako Alderdi Demokrata

Francis Ford Coppola (Detroit, Michigan, 1939ko apirilaren 7) estatubatuetar zinema zuzendari, ekoizle eta gidoigilea da. Berak eginak dira Ameriketako Estatu Batuetako zinemagintzak eman izan dituen film mitiko eta handienetako batzuk, hala nola, The Godfather, The Godfather, Part II eta Apocalypse Now. Sei Oscar irabazi ditu, eta 2015ean Arteen Asturiasko Printzesa saria jaso zuen^[1].

Sofia Coppola eta Roman Coppola zinemagileen aita eta Nicolas Cage aktorearen osaba da.

Bizitza

Kaliforniako unibertsitatean ikasi zuen, eta hasieran gidoiak idatzi zituen. 1962, urtean zuzendu zuen bere lehenengo filma: Tonight for sure!. 1969an, George Lucas adiskidearekin batera, American Zoetrope izeneko estudioak fundatu zituen. Lucasen THX 1138 (1971) lehendabiziko filmak porrotara eraman zituen estudioak, baina The Godfather (1972) lanaren arrakasta itzela zela-eta, Hollywood konkistatzeko ametsa berpiztu zitzaion Coppolari. The Godfather eta The Godfather, Part II (1974) filmeetan Siziliatik Estatu Batuetara emigratu eta mafiaburu bihurtzen den lagun baten eta bere ondorengoen bizitzak kontatzen dira.

George Lucasek Apocalypse Now proiektuaren lehen ardura bazuen ere, Star Wars-en truke aldatu zuen. Hori zela eta, Coppolak hartu behar izan zuen proiektua bere gain. Filmaketa, Filipinetako oihanean egindakoa, oso zaila izan zen. Coppolak, bere sakeletik sekulako diru pila jarri eta sosik gabe zegoenenez, hiru aldiz mehatxatu zuen bere buruaz beste egingo zuela^[2]. Filma 1979an eman zen lehen aldiz, eta arrakasta gaitza bildu zuen. «Nire filma ez da Vietnameko Gerrari buruzkoa. Vietnam da» esan zuen Coppolak, pelikula onenaren Cannesko Urrezko palmondoa jaso zuenean^[3].

One from the Heart (1982) porrot sonatua izan zen, eta horren ondorioz saldu egin behar izan zituen bere estudioak, eta hutsetik hasi berriro. Ondoren, amerikar gazteriaren egonezina azaldu zuen Rumble Fish-en (1983), eta Cotton club (1984) musikal bikaina egin zuen. 1990eko hamarkadan aipagarriak dira, The Godfather, Part III (1990), Corleone familiaren bilakaera eta gorabeherei buruzko hirugarren filma, eta Bram Stoker's Dracula (1992).

Azken urteetan ekoizteari ekin dio gero eta maizago, batez ere Sofia Coppola alabaren filmak.

Zuzendutako filmen aktoreak, ekoizlea eta izenburuak

Taula honetan ikus daitezke filmaren bi aktore, enpresa ekoizlea eta beste izenburuak beste hizkuntza batera itzuli bada (gaztelania, frantsesa, euskara, katalana edo galiziera):

Urtea	Filma	Antzezleak	Ekoizlea	Hizkuntzak
1962	Battle Beyond the Sun	Aleksandr Shvorin, Aleksandra Popova	--
1962	The Bellboy and the Playgirls	June Wilkinson, Karin Dor	--
1962	Tonight for Sure	--	--	frantsesez: L'Ouest sauvage et nu
1963	The Terror	Boris Karloff, Jack Nicholson	The Filmgroup	gaztelaniaz: El terror frantsesez: L'Halluciné katalanez: El terror
1963	Dementia 13	William Campbell, Luana Anders	--
1966	You're a Big Boy Now	Elizabeth Hartman, Peter Kastner	--	frantsesez: Big Boy katalanez: Ara ja ets tot un home
1968	Finian's Rainbow	Fred Astaire, Petula Clark	Warner Bros.-Seven Arts	gaztelaniaz: El valle del arco iris frantsesez: La Vallée du bonheur katalanez: La vall de l'arc iris
1969	The Rain People	James Caan, Robert Duvall	American Zoetrope	gaztelaniaz: Llueve sobre mi corazón frantsesez: Les Gens de la pluie katalanez: Gent de pluja
1972	The Godfather	Marlon Brando, Al Pacino	Paramount Pictures	gaztelaniaz: El padrino frantsesez: Le Parrain katalanez: El Padrí galizieraz: O padriño
1974	The Godfather Part II	Al Pacino, Robert Duvall	Paramount Pictures	frantsesez: Le Parrain 2 katalanez: El Padrí II galizieraz: O padriño (II parte)
1974	The Conversation	Harrison Ford, Gene Hackman	Paramount Pictures	gaztelaniaz: La conversación frantsesez: Conversation secrète katalanez: La conversa galizieraz: A conversación
1977	The Godfather Saga	Marlon Brando, Al Pacino	--	frantsesez: Le Parrain
1979	Apocalypse Now	Marlon Brando, Robert Duvall	American Zoetrope
1982	One from the Heart	Frederic Forrest, Teri Garr	Columbia Pictures	frantsesez: Coup de cœur katalanez: Història d'amor
1983	The Outsiders	C. Thomas Howell, Matt Dillon	American Zoetrope	frantsesez: Outsiders katalanez: Rebels
1983	Rumble Fish	Matt Dillon, Mickey Rourke	American Zoetrope	gaztelaniaz: La ley de la calle frantsesez: Rusty James
1984	The Cotton Club	Richard Gere, Gregory Hines	American Zoetrope	gaztelaniaz: Cotton Club frantsesez: Cotton Club galizieraz: Cotton Club
1986	Peggy Sue Got Married	Kathleen Turner, Nicolas Cage	TriStar Pictures	frantsesez: Peggy Sue s'est mariée katalanez: Peggy Sue es va casar galizieraz: Peggy Sue casou
1986	Captain EO	Michael Jackson, Anjelica Huston	Walt Disney Pictures	frantsesez: Captain Eo
1987	Gardens of Stone	James Caan, Anjelica Huston	American Zoetrope	frantsesez: Jardins de pierre katalanez: Jardins de pedra
1988	Tucker: The Man and His Dream	Jeff Bridges, Joan Allen	Paramount Pictures	gaztelaniaz: Tucker: un hombre y su sueño frantsesez: Tucker katalanez: Tucker: l'home i el seu somni
1989	New York Stories	Larry David, Mae Questel	Touchstone Pictures	gaztelaniaz: Historias de Nueva York katalanez: Històries de Nova York
1990	The Godfather Part III	Al Pacino, Andy Garcia	Paramount Pictures	frantsesez: Le Parrain 3 katalanez: El Padrí III
1992	The Godfather Trilogy: 1901-1980	Marlon Brando, Al Pacino	Paramount Pictures
1992	Bram Stoker's Dracula	Gary Oldman, Winona Ryder	American Zoetrope	gaztelaniaz: Drácula de Bram Stoker frantsesez: Dracula katalanez: Dràcula de Bram Stoker galizieraz: Drácula de Bram Stoke
1996	Jack	Robin Williams, Diane Lane	American Zoetrope
1997	The Rainmaker	Matt Damon, Claire Danes	American Zoetrope	frantsesez: L'Idéaliste
2000	Supernova	James Spader, Angela Bassett	--	katalanez: Supernova: La fi de l'univers
2001	Apocalypse Now Redux	Martin Sheen, Marlon Brando	American Zoetrope
2007	Youth Without Youth	Tim Roth, Alexandra Maria Lara	American Zoetrope	frantsesez: L'Homme sans âge
2009	Tetro	Vincent Gallo, Maribel Verdú	American Zoetrope
2011	Twixt	Val Kilmer, Bruce Dern	American Zoetrope
2015	Distant Vision	--	--
2024	Megalopolis	Adam Driver, Forest Whitaker	American Zoetrope	katalanez: Megalopolis (pel·lícula)

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2016/12/10 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

↑ Francis Ford Coppola zinemagilea, Arteen Asturiasko Printzesa saria. eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2015-12-10).
↑ Izagirre, Gaizka. “The Revenant” eta infernu bilakatu ziren beste 8 errodaje. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) (Noiz kontsultatua: 2015-12-10).
↑ Urteurren apokaliptikoa. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) (Noiz kontsultatua: 2015-12-10).

Wikimedia Commonsen badira fitxategi gehiago, gai hau dutenak: Francis Ford Coppola

Datuak: Q56094
Multimedia: Francis Ford Coppola / Q56094

[1] Francis Ford Coppola zinemagilea, Arteen Asturiasko Printzesa saria. eitb.eus (Noiz kontsultatua: 2015-12-10).

[2] Izagirre, Gaizka. “The Revenant” eta infernu bilakatu ziren beste 8 errodaje. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) (Noiz kontsultatua: 2015-12-10).

[3] Urteurren apokaliptikoa. argia.eus, Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 Unported (CC BY-SA 3.0) (Noiz kontsultatua: 2015-12-10).

[1]

[2]

[3]

i e a Zuzendari onenaren Oscar Saria
1927–1950	Frank Borzage (1927/28) Lewis Milestone (1927/28) Frank Lloyd (1928/29) Lewis Milestone (1929/30) Norman Taurog (1930/31) Frank Borzage (1931/32) Frank Lloyd (1932/33) Frank Capra (1934) John Ford (1935) Frank Capra (1936) Leo McCarey (1937) Frank Capra (1938) Victor Fleming (1939) John Ford (1940) John Ford (1941) William Wyler (1942) Michael Curtiz (1943) Leo McCarey (1944) Billy Wilder (1945) William Wyler (1946) Elia Kazan (1947) John Huston (1948) Joseph L. Mankiewicz (1949) Joseph L. Mankiewicz (1950)
1951–1975	George Stevens (1951) John Ford (1952) Fred Zinnemann (1953) Elia Kazan (1954) Delbert Mann (1955) George Stevens (1956) David Lean (1957) Vincente Minnelli (1958) William Wyler (1959) Billy Wilder (1960) Jerome Robbins eta Robert Wise (1961) David Lean (1962) Tony Richardson (1963) George Cukor (1964) Robert Wise (1965) Fred Zinnemann (1966) Mike Nichols (1967) Carol Reed (1968) John Schlesinger (1969) Franklin J. Schaffner (1970) William Friedkin (1971) Bob Fosse (1972) George Roy Hill (1973) Francis Ford Coppola (1974) Miloš Forman (1975)
1976–2000	John G. Avildsen (1976) Woody Allen (1977) Michael Cimino (1978) Robert Benton (1979) Robert Redford (1980) Warren Beatty (1981) Richard Attenborough (1982) James L. Brooks (1983) Miloš Forman (1984) Sydney Pollack (1985) Oliver Stone (1986) Bernardo Bertolucci (1987) Barry Levinson (1988) Oliver Stone (1989) Kevin Costner (1990) Jonathan Demme (1991) Clint Eastwood (1992) Steven Spielberg (1993) Robert Zemeckis (1994) Mel Gibson (1995) Anthony Minghella (1996) James Cameron (1997) Steven Spielberg (1998) Sam Mendes (1999) Steven Soderbergh (2000)
2001–egun	Ron Howard (2001) Roman Polański (2002) Peter Jackson (2003) Clint Eastwood (2004) Ang Lee (2005) Martin Scorsese (2006) Joel Coen eta Ethan Coen (2007) Danny Boyle (2008) Kathryn Bigelow (2009) Tom Hooper (2010) Michel Hazanavicius (2011) Ang Lee (2012) Alfonso Cuarón (2013) Alejandro G. Iñárritu (2014) Alejandro G. Iñárritu (2015) Damien Chazelle (2016) Guillermo del Toro (2017) Alfonso Cuarón (2018) Bong Joon-ho (2019) Chloé Zhao (2020/21) Jane Campion (2021) Daniel Kwan eta Daniel Scheinert (2022)

i e a Jatorrizko gidoi onenaren Oscar Saria
1940–1975	Preston Sturges (1940) Herman J. Mankiewicz eta Orson Welles (1941) Michael Kanin eta Ring Lardner Jr. (1942) Norman Krasna (1943) Lamar Trotti (1944) Richard Schweizer (1945) Muriel Box eta Sydney Box (1946) Sidney Sheldon (1947) Ez zuten eman (1948) Robert Pirosh (1949) Charles Brackett, D. M. Marshman Jr. eta Billy Wilder (1950) Alan Jay Lerner (1951) T. E. B. Clarke (1952) Charles Brackett, Richard L. Breen eta Walter Reisch (1953) Budd Schulberg (1954) Sonya Levien eta William Ludwig (1955) Albert Lamorisse (1956) George Wells (1957) Nathan E. Douglas eta Harold Jacob Smith (1958) Clarence Greene, Maurice Richlin, Russell Rouse eta Stanley Shapiro (1959) I. A. L. Diamond eta Billy Wilder (1960) William Inge (1961) Ennio de Concini, Pietro Germi eta Alfredo Giannetti (1962) James Webb (1963) Peter Stone eta Frank Tarloff (1964) Frederic Raphael (1965) Claude Lelouch eta Pierre Uytterhoeven (1966) William Rose (1967) Mel Brooks (1968) William Goldman (1969) Francis Ford Coppola eta Edmund H. North (1970) Paddy Chayefsky (1971) Jeremy Larner (1972) David S. Ward (1973) Robert Towne (1974) Frank Pierson (1975)
1976–2000	Paddy Chayefsky (1976) Woody Allen eta Marshall Brickman (1977) Robert C. Jones, Waldo Salt eta Nancy Dowd (1978) Steve Tesich (1979) Bo Goldman (1980) Colin Welland (1981) John Briley (1982) Horton Foote (1983) Robert Benton (1984) William Kelley, Pamela Wallace eta Earl W. Wallace (1985) Woody Allen (1986) John Patrick Shanley (1987) Ronald Bass eta Barry Morrow (1988) Tom Schulman (1989) Bruce Joel Rubin (1990) Callie Khouri (1991) Neil Jordan (1992) Jane Campion (1993) Quentin Tarantino eta Roger Avary (1994) Christopher McQuarrie (1995) Joel Coen eta Ethan Coen (1996) Ben Affleck eta Matt Damon (1997) Marc Norman eta Tom Stoppard (1998) Alan Ball (1999) Cameron Crowe (2000)
2001–gaur	Julian Fellowes (2001) Pedro Almodóvar (2002) Sofia Coppola (2003) Pierre Bismuth, Michel Gondry eta Charlie Kaufman (2004) Paul Haggis eta Bobby Moresco (2005) Michael Arndt (2006) Diablo Cody (2007) Dustin Lance Black (2008) Mark Boal (2009) David Seidler (2010) Woody Allen (2011) Quentin Tarantino (2012) Spike Jonze (2013) Alejandro G. Iñárritu, Nicolás Giacobone, Alexander Dinelaris Jr. eta Armando Bo (2014) Tom McCarthy eta Josh Singer (2015) Kenneth Lonergan (2016) Jordan Peele (2017) Nick Vallelonga, Brian Currie eta Peter Farrelly (2018) Bong Joon-ho eta Han Jin-won (2019) Emerald Fennell (2020/21) Kenneth Branagh (2021) Daniel Kwan eta Daniel Scheinert (2022)