Birds">
Aves de Popayán y Sus Alrededores, Los Tesoros Del Cauca.
Aves de Popayán y Sus Alrededores, Los Tesoros Del Cauca.
Aves de Popayán y Sus Alrededores, Los Tesoros Del Cauca.
especies para este grupo taxonómico, lo anterior, hace que se posicione como el primer país
con el mayor número de especies alares, esta diversidad está conformada por especies
residentes y migratorias que decoran los paisajes del territorio colombiano, donde algunas
de ellas, están altamente asociadas al entorno urbano, esto indica de cierta manera, que las
aves se han adaptado a este tipo de ecosistemas artificiales, especialmente a ese entorno
ciudadano que día a día va en crecimiento, reemplazando las zonas verdes por cemento,
disminuyendo de manera significativa las áreas naturales, esta expansión urbana, trae
municipios aledaños, los cuales albergan un gran número de especies de aves con un rol
debido a que son los principales agentes dispersores de semillas pertenecientes a diversas
plantas, los colibríes, por ejemplo, tienen la facultad de polinizar plantas ricas en néctar,
transportan en sus plumas y pico el polen que consiguen en flores de diversas especies,
asegurando la permanencia de estas especies vegetales en los ecosistemas. Por otro lado,
golondrinas, vencejos, aves rapaces, entre otros, son por excelencia, controladores
La población caucana, tiene un tesoro que se divisa desde sus ventanas y en el propio
aledaños, se perderá aquel valor ecológico y cultural, ya que este grupo de las aves,
comprende la belleza escénica y paisajística como fuente de felicidad, asombro, armonía,
como un reservorio natural rico en biodiversidad. Es bañada por el río Cauca y varias
microcuencas asociadas a este, así como también, diferentes tipos de ecosistemas que
albergan múltiples hábitats propicios para el soporte de la avifauna. Por lo anterior, surge la
iniciativa de realizar esta segunda edición de la guía de las aves de Popayán, con el fin de
adquirir conocimiento en este campo y entender el maravilloso mundo de las aves que nos
rodea cada día y desde muy temprano, con cantos, colores y diversidad de formas.
La única manera para conservar es por medio del conocimiento. Esta guía presenta más de
470 ilustraciones de 330 especies de aves que podemos encontrar en el departamento del
cauca, asociadas la meseta de Popayán y los municipios vecinos, de igual manera contiene
apodada ciudad blanca, debido a que, en la mayor parte del siglo XX, sus estructuras
arquitectónicas como las casas antiguas, estaban pintadas de blanco, aquellas paredes
blancas eran pintadas con cal, para combatir en ese momento, una epidemia causada por un
cutáneas severas. En los tiempos actuales su centro histórico es adornado con este color, el
cual, hace que sea un atractivo turístico, tanto por su belleza como por su historia.
Es también reconocida especialmente por su tradicional semana santa, una de las fiestas
católicas más importantes que representa cada año lo que fue la pasión y muerte de
internacionales se ven atraídos por esta tradición payanesa, donde los ciudadanos que
participan como cargueros, llevan por largos kilómetros, grandes pesos sobre sus hombros,
figuras religiosas elaboradas con madera, donde es necesario 8 hombres para llevarla por
las calles del centro histórico, son adornadas por la luz de las velas que los acompañantes y
testigos del evento, llevan a su paso. Debido al valor cultural, social e histórico, fue
2009.
La gastronomía de la ciudad es sin duda otro atractivo turístico, sus recetas tradicionales
pipián, representan los platos ancestrales de la región. Cada año se celebra el congreso
nacional gastronómico en Popayán, evento que convoca a los principales entes aficionados
La cultura, su historia y tradición, hacen de Popayán una ciudad especial para Colombia,
sin embargo, no solo son esos los tesoros para considerar en el territorio, el aspecto natural
y biológico de la ciudad, es sin duda una belleza que se debe valorar en el ámbito de la
conservación. La naturaleza y los espacios verdes están en toda la urbe y sus alrededores,
cascadas, ríos, quebradas, zonas boscosas, humedales, entre otras bellezas paisajísticas,
albergan una riqueza especial en fauna y flora, la cual se debe conocer, entender y respetar.
CAUCA BIODIVERSO
Patrimonios declarados por la UNESCO
1. Reserva de La Biosfera
2. Ciudad Gastronómica
3. Semana Santa (Popayán)
4. La Marimba de Chonta
5. Parque Arqueológico de Tierradentro
Llanura pacífica
Cordillera occidental
Valle geográfico del cauca
Meseta de Popayán
3.
6.
2.
1.
Cordillera central
4. 5. Macizo colombiano
Valle geográfico del Patía
Piamonte
Taxón Género
Nombre científico
Nombre común
Rango altitudinal
(metros sobre el nivel
del mar)
Tamaño
Número de especie
por página
Residente o migratoria
Endemismo
Categoría de amenaza
de la especie
Número de página
Dieta Hábitat
LECTURA DE LA GUÍA
Número de especie
según la página
anterior
• Subespecie
• Información de
plumaje
♀ ♂ • Adulto o juvenil
Si la especie
presenta un
dimorfismo sexual
notorio, cada
individuo es
diferenciado con su
respectivo símbolo
en la parte inferior
del mismo
Endemismo de la
Subespecie
Número de página
ICONOGRAFÍA Y ABREVIATURAS
❖ Tipos de hábitat
❖ Dieta
Frugívoro. Insectívoro.
Granívoro. Piscívoro.
Material vegetal.
(Hojas, brotes) Carnívoro.
Nectarívoro. Carroñero.
Invertebrados Omnívoro.
y larvas.
ICONOGRAFÍA Y ABREVIATURAS
❖ Residencia
Residente
Migratoria boreal. Aves presentes en Colombia entre los meses de septiembre y abril, son provenientes de
Norteamérica, estas aves pueden estar de paso (transitar) o permanecer en nuestro país toda la temporada de
invierno.
Migratoria austra l. Aves presentes en Colombia entre los meses de mayo y septiembre, son provenientes del su r
de Suramérica, estas aves pueden estar de paso (transita r) o permanecer en nuestro país toda la temporada de
invierno.
❖ Endemismo
❖ Categoría de amenaza
Libro rojo de las aves de Colombia:
~1~
Familia Tinamidae
Género Nothocercus
1. Nothocercus Julius
Tinamú leonado, ………………………………….
1800 - 3500 m.s.n.m.
38 cm
Familia Tinamidae
Género Crypturellus
2. Crypturellus soui
Tinamú chico, …………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
23 cm
1.
2.
caucae
~2~
Orden Anseriformes
~3~
Spatula discors
Spatula discors
~4~
Familia Anatidae
Género Spatula
1. Spatula discors
Pato careto, ……………………………………….
˂ 3700 m.s.n.m.
35 – 40 cm
Familia Anatidae
Género Spatula
2. Spatula cyanoptera
Pato colorado, …………………………………….
˂ 3700 m.s.n.m.
37 – 47 cm
Familia Anatidae
Género Aythya
3. Aythya affinis
Pato canadiense, ………………………………...
˂ 3000 m.s.n.m.
45 cm
Familia Anatidae
Género Nomonyx
4. Nomonyx dominicus
Pato enmascarado, ……………………………...
˂ 2700 m.s.n.m.
33 cm
~5~
1.
♀ ♂
2.
♀ tropica
♂ tropica
3.
♀ ♂
4.
♀ ♂
~6~
Familia Anatidae
Género Merganetta
1. Merganetta armata
Pato de torrentes, ……………………………….
1000 -3500 m.s.n.m.
40 – 46 cm
Familia Anatidae
Género Cairina
2. Cairina moschata
Pato real, ………………………………………...
˂ 1000 m.s.n.m.
80 cm
~7~
1.
colombiana
colombiana
♀ ♂
2.
~8~
Orden Galliformes
~9~
Penelope perspicax
~ 10 ~
Familia Cracidae
Género Chamaepetes
1. Chamaepetes goudotii
Pava de monte, ………………………………...
800 - 3300 m.s.n.m.
50 – 65 cm
Familia Cracidae
Género Penelope
2. Penelope montagnii
Pava guacharaca, …………………………….
2000 - 3700 m.s.n.m.
50 – 60 cm
Familia Cracidae
Género Penelope
3. Penelope perspicax
Pava caucana, ………………………................
900- 2000 m.s.n.m.
75 - 85 cm
Familia Odontophoridae
Género Colinus
4. Colinus cristatus
Perdiz común, ………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
21 cm
~ 11 ~
1.
goudotii 2.
Montagnii
3.
4.
badius
~ 12 ~
Orden Podicipediformes
~ 13 ~
Familia Podicipedidae
Género Podilymbus
1. Podilymbus podiceps
Zambullidor común, …………………………….
˂ 3500 m.s.n.m.
35 cm
1.
antarcticus
~ 14 ~
Orden Columbiformes
~ 15 ~
Zenaida auriculata
Patagioenas cayennensis
~ 16 ~
Familia Columbidae
Género Columba
Familia Columbidae
Género Patagioenas
2. Patagioenas fasciata
Paloma de collar, ………………………………….
600 – 3500 m.s.n.m.
35cm
Familia Columbidae
Género Patagioenas
3. Patagioenas cayennensis
Paloma colorada, …………………………….......
˂ 2000 m.s.n.m.
34 cm
Familia Columbidae
Género Leptotila
4. Leptotila verreauxi
Caminera rabiblanca, …….……………….……….
˂ 2800 m.s.n.m.
28 cm
~ 17 ~
1.
2.
3.
albilinea
tamboensis
4.
decolor
~ 18 ~
Familia Columbidae
Género Leptotila
1. Leptotila plumbeiceps
Caminera cabeciazul, …………………………….
600 - 2200 m.s.n.m.
27 cm
Familia Columbidae
Género Geotrygon
2. Geotrygon montana
Paloma perdiz - roja, …………………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
24 cm
Familia Columbidae
Género Zenaida
3. Zenaida auriculata
Torcaza naguiblanca, …………………………...
˂ 3500 m.s.n.m.
26 cm
Familia Columbidae
Género Columbina
4. Columbina passerina
Tortilita pechiescamada, ……………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
17 cm
~ 19 ~
1.
plumbeiceps 2.
montana
♀ montana
3. ♂
caucae
caucae
4.
nana
~ 20 ~
Familia Columbidae
Género Columbina
1. Columbina minuta
Tortolita diminuta, ……………………………….
˂ 1200 m.s.n.m.
15 cm
Familia Columbidae
Género Columbina
2. Columbina talpacoti
Abuelita, ……………………………………………
˂ 2500 m.s.n.m.
18 cm
Zenaida auriculata
~ 21 ~
1.
elaeodes
elaeodes
2.
caucae
caucae
~ 22 ~
Orden Cuculiformes
~ 23 ~
Piaya cayana
~ 24 ~
Familia Cuculidae
Género Crotophaga
1. Crotophaga major
Garrapatero mayor, …………………………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
46 cm
Familia Cuculidae
Género Crotophaga
2. Crotophaga ani
Calagüingo, …………………………………………………
˂ 3000 m.s.n.m.
35 cm
Familia Cuculidae
Género Tapera
3. Tapera naevia
Tres pies, ………………………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
28 cm
Familia Cuculidae
Género Piaya
4. Piaya cayana
Illauta, ………………………….......................................
˂ 3000 m.s.n.m.
50 cm
Familia Cuculidae
Género Coccycua
5. Coccycua pumila
Cuclillo rabicorto, ………………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
12 cm
~ 25 ~
2.
1.
3.
4.
nigricrissa 5.
~ 26 ~
Familia Cuculidae
Género Coccyzus
1. Coccyzus melacoryphus
Cuclillo de antifaz, ……………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
27 cm
Familia Cuculidae
Género Coccyzus
2. Coccyzus americanus
Cuclillo migratorio, …………………………..….
˂ 3500 m.s.n.m.
30 cm
Familia Cuculidae
Género Coccyzus
3. Coccyzus erythropthalmus
Cuclillo pirquinero, ……………………………...
˂ 3000 m.s.n.m.
30 cm
Crotophaga ani
~ 27 ~
1.
2.
3.
~ 28 ~
Orden Steatornithiformes
~ 29 ~
Familia Steatornithidae
Género Steatornis
1. Steatornis caripensis
Guácharo, …………………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
48 cm
1.
Steatornis caripensis
Steatornis caripensis
~ 30 ~
Orden Nyctibiiformes
~ 31 ~
Familia Nyctibiidae
Género Nyctibius
1. Nyctibius griseus
Bienparado, ………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
38 cm
1.
panamensis
~ 32 ~
Orden Caprimulgiformes
~ 33 ~
Chordeiles minor
~ 34 ~
Familia Caprimulgidae
Género Chordeiles
1. Chordeiles minor
Chontacabras migratorio, …………………….
˂ 2700 m.s.n.m.
23 cm
Familia Caprimulgidae
Género Systellura
2. Systellura longirostris
Guardacaminos andino, ………………………….
1600 - 3700 m.s.n.m.
24 cm
Familia Caprimulgidae
Género Nyctidromus
3. Nyctidromus albicollis
Guardacaminos, .………………………………….
˂ 2300 m.s.n.m.
27 cm
~ 35 ~
1.
2.
ruficervix
3.
♀
gilvus
gilvus
♂
~ 36 ~
Orden Apodiformes
~ 37 ~
Amazilia tzacatl
Anthracothorax nigricollis
~ 38 ~
Familia Apodidae
Género Cypseloides
1. Cypseloides cherriei
Vencejo cuatro ojos, ………………...……………….……
500 - 2600 m.s.n.m.
14 cm
Familia Apodidae
Género Cypseloides
2. Cypseloides cryptus
Vencejo barbiblanco, ………………………….................
700 - 2400 m.s.n.m.
15 cm
Familia Apodidae
Género Cypseloides
3. Cypseloides niger
Vencejo negro, …………………………………………….
˂ 3200 m.s.n.m.
18 cm
Familia Apodidae
Género Cypseloides
4. Cypseloides lemosi
Vencejo pechiblanco, .…………………..………..............
˂ 1800 m.s.n.m.
14 cm
Familia Apodidae
Género Streptoprocne
5. Streptoprocne rutila
Vencejo cuellirojo, …….……………….…………………...
˂ 3000 m.s.n.m.
13 cm
~ 39 ~
2.
1.
3.
borealis
4.
5.
♀ brunnitorques
♂
brunnitorques
~ 40 ~
Familia Apodidae
Género Streptoprocne
1. Streptoprocne zonaris
Vencejo de collar, ……………………………….……….
˂ 3500 m.s.n.m.
21 cm
Familia Apodidae
Género Panyptila
2. Panyptila cayennensis
Vencejo rabihorcado, ……………………………………
˂ 2000 m.s.n.m.
13 cm
Familia Trochilidae
Género Florisuga
3. Florisuga mellivora
Colibrí Collarejo, ………………………………..….……
˂ 2000 m.s.n.m.
10 cm
Familia Trochilidae
Género Phaethornis
4. Phaethornis syrmatophorus
Ermitaño ventrihabano, .…………………………….…...
1000 – 3000 m.s.n.m.
13 cm
Familia Trochilidae
Género Phaethornis
5. Phaethornis guy
Ermitaño verde, ………………………………………….
600 - 2200 m.s.n.m.
13 cm
~ 41 ~
2.
cayennensis
1.
3.
mellivora
4.
♂
mellivora
syrmatophorus
♀
5.
emiliae
♂
♀
~ 42 ~
Familia Trochilidae
Género Doryfera
1. Doryfera ludovicae
Pico de Lanza, ………………………………….
700 - 3000 m.s.n.m.
10 cm
Familia Trochilidae
Género Colibri
2. Colibri delphinae
Ermitaño ventrihabano, ……………………….
600 - 2600 m.s.n.m.
10 cm
Familia Trochilidae
Género Colibri
3. Colibri cyanotus
Colibrí orejiazul, ……………………………….
600 – 3200 m.s.n.m.
9.3 cm
Familia Trochilidae
Género Colibri
4. Colibri coruscans
Colibrí chillón, ………………………………….
1200 - 3600 m.s.n.m.
13 cm
~ 43 ~
1.
ludovicae
ludovicae
♂
2.
3.
cyanotus
4.
coruscans
~ 44 ~
Familia Trochilidae
Género Anthracothorax
1. Anthracothorax nigricollis
Mango pechinegro, ……………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
10.5 cm
Familia Trochilidae
Género Heliangelus
2. Heliangelus exortis
Heliángelus belicoso, …………………………………….
2000 - 3200 m.s.n.m.
9.5 cm
Familia Trochilidae
Género Adelomyia
3. Adelomyia melanogenys
Ermitaño ventrihabano, ………...…………………………
1000 - 3000 m.s.n.m.
8 cm
Familia Trochilidae
Género Aglaiocercus
4. Aglaiocercus kingii
Silfo coliverde, ………………………...………..................
1600 - 3000 m.s.n.m.
♂ 18 cm ♀10 cm
Familia Trochilidae
Género Lesbia
5. Lesbia nuna
Colibrí colilargo, ……………………………………………
2000 - 3900 m.s.n.m.
♂18 cm ♀12 cm
~ 45 ~
2.
1.
♀ ♀
4. 3.
cervina
emmae
emmae
♂
5.
♀
gouldii
♂
gouldii
~ 46 ~
Familia Trochilidae
Género Metallura
1. Metallura tyrianthina
Metalura colirojo, ……………………..………….
2100 - 3500 m.s.n.m.
8 cm
Familia Trochilidae
Género Haplophaedia
2. Haplophaedia aureliae
Calzadito verdoso, ……………………………...
1500 - 2500 m.s.n.m.
9 cm
Familia Trochilidae
Género Coeligena
3. Coeligena coeligena
Inca bronceado, ………………………..............
1400 - 2600 m.s.n.m.
10 cm
Familia Trochilidae
Género Coeligena
4. Coeligena torquata
Acollarado, …….……………………….…….….
2000 - 3400 m.s.n.m.
11 cm
~ 47 ~
1.
tyrianthina
tyrianthina
♂
2.
caucensis
3.
♂
caucensis
♀
ferruginea
4.
torquata
torquata
~ 48 ~
Familia Trochilidae
Género Coeligena
1. Coeligena lutetiae
Colibri alihabano, ……………………..………….
2600 - 3600 m.s.n.m.
11 cm
Familia Trochilidae
Género Ensifera
2. Ensifera ensifera
picoespada, …………………………………….
2400 – 3500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Trochilidae
Género Ocreatus
3. Ocreatus underwoodii
Cola de raqueta, …………………………….........
1000 - 2700 m.s.n.m.
♂12 cm ♀7 cm
Familia Trochilidae
Género Chaetocercus
4. Chaetocercus mulsant
Zumbador ventriblanco, …….……………….….
1500 - 3300 m.s.n.m.
7 cm
~ 49 ~
1.
lutetiae
lutetiae ♂
♀ 2.
3.
incommodus
♂
incommodus
4.
♂
~ 50 ~ ♀
Familia Trochilidae
Género Heliomaster
1. Heliomaster longirostris
Piquilargo, ………………..……………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
10 cm
Familia Trochilidae
Género Chlorostilbon
2. Chlorostilbon melanorhynchus
Esmeralda occidental, …………………….…….
600 - 2200 m.s.n.m.
7 cm
Familia Trochilidae
Género Amazilia
3. Amazilia tzacatl
Colibrí de cola rufa, .………………….…..……...
˂ 1900 m.s.n.m.
9 cm
Familia Trochilidae
Género Uranomitra
4. Uranomitra franciae
Amazilia andino, …….………………………..….
1000 - 2100 m.s.n.m.
9 cm
~ 51 ~
1.
longirostris
longirostris
♂
2.
3. ♂
fuscicaudata
♀
fuscicaudata
4.
♀
franciae
♂
franciae
♀
~ 52 ~
Familia Trochilidae
Género Saucerottia
1. Saucerottia saucerottei
colibrí coliazul, ………………………………….
˂ 2100 m.s.n.m.
8 cm
Familia Trochilidae
Género Chrysuronia
2. Chrysuronia grayi
Zafiro cabeciazul, ……………………………….
600 - 2200 m.s.n.m.
9 cm
Familia Trochilidae
Género Chalybura
3. Chalybura buffonii
colibrí de buffon, ……………………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
11 cm
Chrysuronia grayi
~ 53 ~
1.
saucerottei
saucerottei
2.
3.
buffonii
buffonii
♀
♂
~ 54 ~
Orden Gruiformes
~ 55 ~
Pardirallus nigricans
Porphyrio martinica
~ 56 ~
Familia Rallidae
Género Aramides
1. Aramides cajaneus
Chilacoa, ………………………………..…………..…….
˂ 2000 m.s.n.m.
35 - 40 cm
Familia Rallidae
Género Porphyrio
2. Porphyrio martinica
Tingua azul, ………………………………..…………….
˂ 3500 m.s.n.m.
33 cm
Familia Rallidae
Género Porzana
3. Porzana carolina
Polluela migratoria, .……………………………….…...
˂ 3500 m.s.n.m.
22 cm
Familia Rallidae
Género Pardirallus
4. Pardirallus nigricans
Rascón Caucano, …….……………………….…….….
500 - 2200 m.s.n.m.
28 cm
Familia Rallidae
Género Laterallus
5. Laterallus albigularis
Polluela, ………………………………………….……...
˂ 2000 m.s.n.m.
15 cm
~ 57 ~
1.
2.
cajaneus
4.
3.
caucae
5.
albigularis
~ 58 ~
Orden Charadriiformes
~ 59 ~
Vanellus chilensis
Vanellus chilensis
~ 60 ~
Familia Charadriidae
Género Pluvialis
1. Pluvialis dominica
Chorlo dorado, ………………..…………….………….
˂ 3500 m.s.n.m.
26 cm
Familia Charadriidae
Género Vanellus
2. Vanellus chilensis
Anguilla, ………………………………………………….
˂ 3500 m.s.n.m.
37 cm
Familia Scolopacidae
Género Bartramia
3. Bartramia longicauda
Correlimos sabanero, .……………………….………...
˂ 3500 m.s.n.m.
30 cm
Familia Scolopacidae
Género Calidris
4. Calidris subruficollis
Correlimos escamado, .…………………….………...
˂ 3000 m.s.n.m.
19 cm
Familia Scolopacidae
Género Calidris
5. Calidris bairdii
Correlimos patinegro, …….…………………….….….
˂ 3500 m.s.n.m.
15 cm
~ 61 ~
1.
Plumaje
reproductivo.
Plumaje No
♂ reproductivo.
2. 3.
cayennensis
4.
5.
~ 62 ~
Familia Scolopacidae
Género Calidris
1. Calidris minutilla
Correlimos diminuto, ………………..………….……….
˂ 3500 m.s.n.m.
14 cm
Familia Scolopacidae
Género Calidris
2. Calidris melanotos
Correlimos pectoral, ………………..………….……….
˂ 3000 m.s.n.m.
21 cm
Familia Scolopacidae
Género Actitis
3. Actitis macularius
Meneaculito, …………………………………………….
˂ 3500 m.s.n.m.
19 cm
Familia Scolopacidae
Género Tringa
4. Tringa solitaria
Andarríos solitario, .……………….…………………...
˂ 3500 m.s.n.m.
19.5 cm
Familia Scolopacidae
Género Tringa
5. Tringa flavipes
Andarríos patiamarillo, …….…………………….….….
˂ 3500 m.s.n.m.
24 cm
~ 63 ~
1.
3.
2.
5.
4.
~ 64 ~
Familia Scolopacidae
Género Tringa
1. Tringa melanoleuca
Andarríos mayor, ………………..…………….…
˂ 3500 m.s.n.m.
32 cm
Familia Scolopacidae
Género Gallinago
2. Gallinago delicata
Caica común, ………………..…………….…….
˂ 3500 m.s.n.m.
27 cm
Familia Laridae
Género Leucophaeus
3. Leucophaeus atricilla
Gaviota reidora, …………………………..…….
˂ 3500 m.s.n.m.
45 cm
Tringa flavipes
~ 65 ~
1.
2.
3.
Plumaje de
invierno.
megalopterus
~ 66 ~
Orden Suliformes
~ 67 ~
Familia Phalacrocoracidae
Género Phalacrocorax
1. Phalacrocorax brasilianus
Cormorán, ………………………………….
˂ 4000 m.s.n.m.
60 - 70 cm
Ejemplar juvenil
1.
Ejemplar juvenil
brasilianus
Ejemplar juvenil
Phalacrocorax brasilianus
~ 68 ~
Orden Pelecaniformes
~ 69 ~
Butorides striata
Ardea alba
~ 70 ~
Familia Ardeidae
Género Nycticorax
1. Nycticorax nycticorax
Guaco, …………..………….………..………….
˂ 3200 m.s.n.m.
65 cm
Familia Ardeidae
Género Butorides
2. Butorides striata
Garcita azulada, ………………..……………….
˂ 3000 m.s.n.m.
45 cm
Familia Ardeidae
Género Ardea
3. Ardea herodias
Garzón migratorio, .……………….…….……...
˂ 2600 m.s.n.m.
100 - 130 cm
Familia Ardeidae
Género Ardea
4. Ardea cocoi
Garzón azul, …….…………………………...….
˂ 1800 m.s.n.m.
95 - 130 cm
~ 71 ~
1.
2.
hoactli
striata
Juvenil
Juvenil
4.
3.
herodias
~ 72 ~
Familia Ardeidae
Género Ardea
1. Ardea alba
Garza real, …………..………………..………….
˂ 3500 m.s.n.m.
85 - 105 cm
Familia Ardeidae
Género Bubulcus
2. Bubulcus ibis
Garcita del ganado, ………….……..………….
˂ 3500 m.s.n.m.
55 cm
Familia Ardeidae
Género Egretta
3. Egretta thula
Garza patiamarilla, .……………….…….……...
˂ 3000 m.s.n.m.
60 cm
Familia Ardeidae
Género Egretta
4. Egretta caerulea
Garza azul, …….……………………………..….
˂ 3000 m.s.n.m.
60 cm
~ 73 ~
2.
1.
Plumaje
reproductivo.
egretta
ibis
ibis
ibis Plumaje No
reproductivo.
3. 4.
thula
~ 74 ~
Familia Threskiornithidae
Género Phimosus
1. Phimosus infuscatus
Coquito …………..………………..…………….
,
˂ 3000 m.s.n.m.
55 cm
Familia Threskiornithidae
Género Theristicus
2. Theristicus caudatus
Coclí, ……………………………………….….
˂ 1800 m.s.n.m.
75 cm
Theristicus caudatus
~ 75 ~
1.
berlepschi
2.
caudatus
~ 76 ~
Orden Cathartiformes
~ 77 ~
Coragyps atratus
Cathartes aura
~ 78 ~
Familia Cathartidae
Género Coragyps
1. Coragyps atratus
Gallinazo común, …………..………………….
˂ 4000 m.s.n.m.
65 cm
Familia Cathartidae
Género Cathartes
2. Cathartes aura
Guala, ………………………….……….……….
˂ 2600 m.s.n.m.
75 cm
~ 79 ~
1.
brasiliensis
2.
ruficollis
~ 80 ~
Apartado especial
Familia Cathartidae
Género Vultur
Vultur gryphus
Buitre, Cóndor, ………………………………….
300 - 5000 m.s.n.m.
120 cm
~ 81 ~
En Colombia, existen más individuos introducidos que nativos, estos últimos se centran en la Serranía del
Perijá y la sierra nevada de Santa Marta. Sus principales amenazas consisten en la degradación del hábitat,
envenenamiento de carroña, cacería ilegal, competencia de alimento con especies asilvestradas, entre otras.
Habita en zonas abiertas de páramo o en zonas montañosas rocosas, es el ave de mayor envergadura, la
extensión de sus alas puede alcanzar los 3,5 metros. Los juveniles presentan un plumaje m arrón, durante el
desarrollo, mudan las plumas con un color negro y parches blancos en las plumas de las alas.
Es una especie longeva, su esperanza de vida puede superar los 73 años aproximadamente, durante esta larga
vida y sobreviviendo frente a todas sus amenazas, escogen únicamente una pareja (especie monógama).
~ 82 ~
Orden Accipitriformes
~ 83 ~
Elanus leucurus Elanus leucurus
Pandion haliaetus
~ 84 ~
Familia Pandionidae
Género Pandion
1. Pandion haliaetus
Águila pescadora, ……………………………….
˂ 4000 m.s.n.m.
60 cm
Familia Accipitridae
Género Elanus
2. Elanus leucurus
Gavian maromero, ………………….…………….
˂ 3500 m.s.n.m.
40 cm
Familia Accipitridae
Género Gampsonyx
3. Gampsonyx swainsonii
Aguililla enana, .…………….…..………………...
˂ 2500 m.s.n.m.
24 cm
Familia Accipitridae
Género Chondrohierax
4. Chondrohierax uncinatus
Caracolero selvático, …….…………………….….
˂ 2000 m.s.n.m.
45 cm
~ 85 ~
1.
2.
carolinensis
leucurus
3.
leonae 4.
uncinatus
uncinatus
~ 86 ~
Familia Accipitridae
Género Elanoides
1. Elanoides forficatus
Gavilán tijereta, …………………....…………….
˂ 3500 m.s.n.m.
55 - 65 cm
Familia Accipitridae
Género Ictinea
2. Ictinea plumbea
Aguililla plomiza, ………………………………….
˂ 3500 m.s.n.m.
37 cm
Familia Accipitridae
Género Accipiter
3. Accipiter striatus
Cordillerano, .…………….…………..…………...
1200 - 3500 m.s.n.m.
28 - 35 cm
Familia Accipitridae
4. Accipiter bicolor
Gavilán bicolor, …….………………………….….
˂ 2000 m.s.n.m.
35 - 45 cm
~ 87 ~
1.
2.
forficatus
3.
4.
ventralis
bicolor
~ 88 ~
Familia Accipitridae
Género Parabuteo
1. Parabuteo unicinctus
Águila rabiblanca, ……………………………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
45 - 60 cm
Familia Accipitridae
Género Geranoaetus
2. Geranoaetus albicaudatus
Águila coliblanca, ……………….……………………….
˂ 2500 m.s.n.m.
45 - 60 cm
Familia Accipitridae
Género Rupornis
3. Rupornis magnirostris
Gavilán caminero, .……….……………………………...
˂ 2700 m.s.n.m.
33 - 40 cm
Familia Accipitridae
Género Buteo
4. Buteo platypterus
Águila migratoria, …….……………….……………...….
˂ 3500 m.s.n.m.
38 - 42 cm
Familia Accipitridae
Género Buteo
5. Buteo brachyurus
Águila rabicorta, …………………………………..…….
˂ 3000 m.s.n.m.
38 - 45 cm
~ 89 ~
1. 2.
harrisi
hypospodius
3. 4.
magnirostris
platypterus
5.
brachyurus
~ 90 ~
Accipitriformes al vuelo
Pandion haliaetus
Elanus leucurus
Gampsonyx swainsonii
Chondrohierax uncinatus
Elanoides forficatus
Ictinea plumbea
~ 91 ~
Accipitriformes al vuelo
Accipiter striatus
Parabuteo unicinctus
Geranoaetus albicaudatus
Rupornis magnirostris
Buteo platypterus
Buteo brachyurus
~ 92 ~
Orden Strigiformes
~ 93 ~
Megascops choliba
Megascops choliba
~ 94 ~
Familia Tytonidae
Género Tyto
1. Tyto alba
Lechuza común, ……………………………….….
˂ 3500 m.s.n.m.
45 cm
Familia Strigidae
Género Megascops
2. Megascops choliba
Currucutú, ……………………..……………….….
˂ 2700 m.s.n.m.
23 cm
Familia Strigidae
Género Megascops
3. Megascops albogularis
Currucutú gorgiblanco, .……………………..…...
2000 - 3500 m.s.n.m.
22 cm
Familia Strigidae
Género Bubo
4. Bubo virginianus
Búho real, …….……………………….……….….
˂ 3800 m.s.n.m.
50 - 55 cm
~ 95 ~
1.
2.
contempta
cruciger
3.
4.
macabrus
nigrescens
~ 96 ~
Familia Strigidae
Género Ciccaba
1. Ciccaba virgata
Búho moteado, ………………….……………………….
˂ 2300 m.s.n.m.
30 - 35 cm
Familia Strigidae
Género Glaucidium
2. Glaucidium jardinii
Buhíto andino, ………………….…………………….….
2000 - 3500 m.s.n.m.
15 cm
Familia Strigidae
Género Asio
3. Asio clamator
Búho rayado, ……..……….……………………….…...
˂ 2600 m.s.n.m.
28 - 36 cm
Familia Strigidae
Género Asio
4. Asio stygius
Búho orejudo, …….…………………….…………....….
300 - 3000 m.s.n.m.
39 - 45 cm
Familia Strigidae
Género Asio
5. Asio flammeus
Búho campestre, ………………………………..……….
˂ 3500 m.s.n.m.
35 - 40 cm
~ 97 ~
2.
1.
virgata
4.
3.
robustus
5.
clamator
bogotensis
~ 98 ~
Orden Trogoniformes
~ 99 ~
Familia Trogonidae
Género Trogon
1. Trogon collaris
Trogón collarejo, ………………………………….
˂ 2500 m.s.n.m.
26 cm
Familia Trogonidae
Género Trogon
2. Trogon personatus
Trogón enmascarado, …….…..……………..….
1300 - 3000 m.s.n.m.
25 cm
1.
2.
♀ ♀
♂ ♂
subtropicalis subtropicalis
~ 100 ~
Orden Coraciiformes
~ 101 ~
Momotus aequatorialis
Momotus aequatorialis
~ 102 ~
Familia Alcedinidae
Género Megaceryle
1. Megaceryle torquata
Martin pescador gigante, ………….…………….
˂ 3500 m.s.n.m.
40 cm
Familia Alcedinidae
Género Chloroceryle
2. Chloroceryle amazona
Martin pescador matraquero, ………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
30 cm
Familia Alcedinidae
Género Chloroceryle
3. Chloroceryle americana
Martin pescador pequeño, ……….…..………...
˂ 1800 m.s.n.m.
20 cm
Familia Alcedinidae
Género Momotus
4. Momotus aequatorialis
Barranquero, …….…………….…………….….
1300 - 3000 m.s.n.m.
48 cm
~ 103 ~
1. 2.
torquata
♀
torquata
♀
♂
♂
4.
3.
septentrionalis
aequatorialis
♀
septentrionalis
~ 104 ~
Orden Piciformes
~ 105 ~
Aulacorhynchus haematopygus
Dryocopus lineatus
~ 106 ~
Familia Ramphastidae
Género Aulacorhynchus
1. Aulacorhynchus prassinus
Tucaneta esmeralda, …………………………….
1500 - 3300 m.s.n.m.
31 - 37 cm
Familia Ramphastidae
Género Aulacorhynchus
2. Aulacorhynchus haematopygus
Tucaneta rabiroja, ……………………………….
600 - 2200 m.s.n.m.
41 - 45 cm
Familia Ramphastidae
Género Andigena
3. Andigena hypoglauca
Tucán andino, …………………………………...
2000 - 3500 m.s.n.m.
46 cm
Familia Picidae
Género Picumnus
4. Picumnus granadensis
Carpinterito punteado, ………………………….
500 - 2200 m.s.n.m.
9 cm
~ 107 ~
1.
2.
haematopygus
3.
4.
granadensis
hypoglauca
♀
granadensis
~ 108 ~
Familia Picidae
Género Melanerpes
1. Melanerpes formicivorus
Carpintero de los robles, …..…………………….
1400 - 2700 m.s.n.m.
23 cm
Familia Picidae
Género Melanerpes
2. Melanerpes rubricapillus
Carpintero habado, ……………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
18 cm
Familia Picidae
Género Picoides
3. Picoides fumigatus
Carpintero ahumado, …………………………...
800 - 2800 m.s.n.m.
17 cm
Familia Picidae
Género Colaptes
4. Colaptes rubiginosus
Carpinterito cariblanco, ………………………….
900 - 3000 m.s.n.m.
23 cm
~ 109 ~
2.
1.
flavigula
rubricapillus
flavigula rubricapillus
♂
♂
3. 4.
fumigatus
gularis
fumigatus
gularis
♀ ♀
~ 110 ~
Familia Picidae
Género Colaptes
1. Colaptes rivolii
Carpintero carmesí, …..…….………………….
1500 - 3500 m.s.n.m.
26 cm
Familia Picidae
Género Colaptes
2. Colaptes punctigula
Carpintero moteado, ….………………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
20 cm
Familia Picidae
Género Dryocopus
3. Dryocopus lineatus
Carpintero real, …….……….………………..….
˂ 2300 m.s.n.m.
33 cm
Melanerpes formicivorus
~ 111 ~
1. 2.
quindiuna striatigularis
striatigularis
quindiuna
♀ ♀
♂ ♂
3.
lineatus lineatus
♂ ♀
~ 112 ~
Orden Falconiformes
~ 113 ~
Caracara cheriway
Milvago chimachima
~ 114 ~
Familia Falconidae
Género Phalcoboenus
1. Phalcoboenus carunculatus
Guaraguaco paramuno, ……………..……….
2500 - 4000 m.s.n.m.
50 - 55 cm
Familia Falconidae
Género Caracara
2. Caracara cheriway
Guaraguaco, ………………………………….
˂ 3300 m.s.n.m.
50 - 60 cm
Familia Falconidae
Género Milvago
3. Milvago chimachima
Garrapatero, …………………………………...
˂ 2700 m.s.n.m.
40 - 45 cm
Familia Falconidae
Género Falco
4. Falco sparverius
Cernícalo, ……………………………………….
˂ 3200 m.s.n.m.
30 cm
~ 115 ~
1.
2.
cheryway
3.
cordata
4.
caucae
caucae
~ 116 ~
Familia Falconidae
Género Falco
1. Falco columbarius
Esmerejón, ………………………………………
˂ 3500 m.s.n.m.
30 cm
Familia Falconidae
Género Falco
2. Falco femoralis
Halcón plomizo, ……………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
38 cm
Familia Falconidae
Género Falco
3. Falco peregrinus
Halcón peregrino, ……………………………...
˂ 3500 m.s.n.m.
45 - 50 cm
Falco sparverius
~ 117 ~
1.
columbarius
columbarius
2.
♀
♂
femoralis
3.
~ 118 ~
Phalcoboenus carunculatus
Caracara cheriway
Milvago chimachima
~ 119 ~
Falco sparverius
Falco columbarius
Falco femoralis
Falco peregrinus
~ 120 ~
Orden Psittaciformes
~ 121 ~
Forpus conspicillatus
Pionus menstruus
~ 122 ~
Familia Psittacidae
Género Bolborhynchus
1. Bolborhynchus lineola
Lorito rayado, ………………………………….
1700 - 3500 m.s.n.m.
17 cm
Familia Psittacidae
Género Amazona
2. Amazona mercenarius
Lora andina, ……………………………………
1200 - 3500 m.s.n.m.
34 cm
Familia Psittacidae
Género Pionus
3. Pionus menstruus
Lora cabeciazul, ………………………………...
˂ 2000 m.s.n.m.
26 cm
Familia Psittacidae
Género Pionus
4. Pionus chalcopterus
Cotorra maicera, ……………………………….
500 - 2500 m.s.n.m.
28 cm
~ 123 ~
1. 2.
tigrinus
canipalliata
4.
3.
rubrigularis
~ 124 ~
Familia Psittacidae
Género Forpus
1. Forpus conspicillatus
Periquito de anteojos, ……………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
12 cm
Familia Psittacidae
Género Psittacara
2. Psittacara wagleri
Loro chocolero, ……………………………….
500 - 2600 m.s.n.m.
35 cm
Familia Psittacidae
Género Leptosittaca
3. Leptosittaca branickii
Perico paramuno, ……………………………...
1800 - 3500 m.s.n.m.
35 cm
~ 125 ~
2.
1.
caucae
♂
caucae
wagleri
3.
~ 126 ~
Orden Passeriformes
~ 127 ~
Todirostrum cinereum
Tachyphonus rufus
~ 128 ~
Familia Thamnophilidae
Género Thamnophilus
1. Thamnophilus multistriatus
Batará carcajada, ……………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
16 cm
Familia Thamnophilidae
Género Dysithamnus
2. Dysithamnus mentalis
Hormiguero tiznado, ……………………………………….
400 - 2300 m.s.n.m.
12 cm
Familia Grallariidae
Género Grallaria
3. Grallaria ruficapilla
Comprapán, ………………………………………………
1200 - 3200 m.s.n.m.
19 cm
Familia Furnariidae
Género Xenops
4. Xenops rutilans
Estriado, ………………………………………………….
1500 - 3000 m.s.n.m.
12 cm
Familia Furnariidae
Género Dendrocincla
5. Dendrocincla tyrannina
Trepador Cordillerano, ………………………………….
1600 - 3300 m.s.n.m.
25 cm
~ 129 ~
1.
brachyurus
brachyurus
2.
♀
Extremus
♂
3.
Extremus
ruficapilla 4.
5. heterurus
tyrannina
~ 130 ~
Familia Furnariidae
Género Dendrocolaptes
1. Dendrocolaptes picumnus
Trepador rayado, ……………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
28 cm
Familia Furnariidae
Género Lepidocolaptes
2. Lepidocolaptes lacrymiger
Trepador montañero, …………………………………….
1500 - 3300 m.s.n.m.
19 cm
Familia Furnariidae
Género Anabacerthia
3. Anabacerthia striaticollis
Hojarasquero Montañero, ……………………………….
800 - 2800 m.s.n.m.
16 cm
Familia Furnariidae
Género Margarornis
4. Margarornis squamiger
Corretroncos perlado, ………………………………….
1800 - 3500 m.s.n.m.
15 cm
Familia Furnariidae
Género Synallaxis
5. Synallaxis albescens
Rastrojero Pálido, ……………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
14 cm
~ 131 ~
1.
2.
multistrigatus
sneiderni
3.
striaticollis
4.
perlatus
5.
insignis
~ 132 ~
Familia Furnariidae
Género Synallaxis
1. Synallaxis azarae
Chamicero piscuís, ……………………………………….
1300 - 3200 m.s.n.m.
16 cm
Familia Furnariidae
Género Synallaxis
2. Synallaxis brachyura
Chamicero pizarra, ……………………………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
15 cm
Familia Tyrannidae
Género Phyllomyias
3. Phyllomyias griseiceps
Tiranuelo silbador, ……………………………………….
˂ 1800 m.s.n.m.
10 cm
Familia Tyrannidae
Género Phyllomyias
4. Phyllomyias nigrocapillus
Corretroncos barranquero, ………………………………
800 - 3000 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Elaenia
5. Elaenia flavogaster
Elaenia copetona, …………………………………………
˂ 2300 m.s.n.m.
16 cm
~ 133 ~
2.
1.
caucae
media
3.
4.
nigrocapillus
5.
flavogaster
~ 134 ~
Familia Tyrannidae
Género Elaenia
1. Elaenia chiriquensis
Elaenia menor, …………………………………………… .
˂ 2000 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Elaenia
2. Elaenia frantzii
Elaenia montañera, ………………………………………
1000 - 3000 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Elaenia
3. Elaenia pallatangae
Elaenia serrana, …………………………………………
1600 - 2800 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Camptostoma
4. Camptostoma obsoletum
Tiranuelo silbador, ……………………………………….
˂ 1900 m.s.n.m.
10 cm
Familia Tyrannidae
Género Phaeomyias
5. Phaeomyias murina
Tiranuelo murino, …………………………………………
˂ 1800 m.s.n.m.
11 cm
~ 135 ~
1. 2.
albivertex pudica
3.
4.
pallatangae
caucae
5.
incomta
~ 136 ~
Familia Tyrannidae
Género Serpophaga
1. Serpophaga cinerea
Tiranuelo Salta-arroyo, ……………………………………
1000 - 3300 m.s.n.m.
11 cm
Familia Tyrannidae
Género Mionectes
2. Mionectes oleagineus
Mionectes ocraceo, ………………………………………
˂ 1700 m.s.n.m.
13 cm
Familia Tyrannidae
Género Mionectes
3. Mionectes striaticollis
Mosquero Gorjiestriado, …………………………………
1300 - 2700 m.s.n.m.
13 cm
Familia Tyrannidae
Género Zimmerius
4. Zimmerius chrysops
Matapalo, Tiranuelo cejiamarillo, ………………………
500 - 2500 m.s.n.m.
11 cm
Familia Tyrannidae
Género Hemitriccus
5. Hemitriccus granadensis
Titirijí Gorginegro, …………………………………………
1800 - 3500 m.s.n.m.
11 cm
~ 137 ~
1. 2.
cinerea
parcus
3. 4.
columbianus
chrysops
5.
granadensis
~ 138 ~
Familia Tyrannidae
Género Poecilotriccus
1. Poecilotriccus ruficeps
Tiranuelo capirrufo, ……………………………………
1500 - 2600 m.s.n.m.
9 cm
Familia Tyrannidae
Género Todirostrum
2. Todirostrum cinereum
Espatulilla común, ………………………………………
˂ 2200 m.s.n.m.
9 cm
Familia Tyrannidae
Género Pyrrhomyias
3. Pyrrhomyias cinnamomeus
Atrapamoscas canela, …………………………………
1500 - 3200 m.s.n.m.
12 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiophobus
4. Myiophobus fasciatus
Atrapamoscas pechirrayado, ……………………………
˂ 2000 m.s.n.m.
12 cm
Familia Tyrannidae
Género Empidonax
5. Empidonax virescens
Atrapamoscas verdoso, …………………………………………
˂ 2800 m.s.n.m.
13 cm
~ 139 ~
1. 2.
melanomystax cinereum
3.
4.
pyrrhopterus
fasciatus
5.
~ 140 ~
Familia Tyrannidae
Género Empidonax
1. Empidonax traillii
Mosquero saucero, ……………………………………
˂ 1300 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Empidonax
2. Empidonax alnorum
Atrapamoscas alisero, ……………………………………
˂ 1200 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Contopus
3. Contopus cooperi
Pibí boreal, ……………………………………………….
˂ 3200 m.s.n.m.
19 cm
Familia Tyrannidae
Género Contopus
4. Contopus fumigatus
Pibí ahumado, ……………………………………………
700 - 2500 m.s.n.m.
16 cm
Familia Tyrannidae
Género Contopus
5. Contopus sordidulus
Pibí occidental, ………………………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
15 cm
~ 141 ~
1. 2.
traillii
4.
3.
ardosiacus
5.
~ 142 ~
Familia Tyrannidae
Género Contopus
1. Contopus virens
Atrapamoscas oriental, ……………………………………
˂ 3000 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Contopus
2. Contopus cinereus
Pibí tropical, ……………………………………………….
300 - 1500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Tyrannidae
Género Knipolegus
3. Knipolegus poecilurus
Atrapamoscas Ojirrojo, ……………………………………
1400 - 2500 m.s.n.m.
14 cm
Familia Tyrannidae
Género Sayornis
4. Sayornis nigricans
Atrapamoscas Guardapuentes, …………………………
200 - 2800 m.s.n.m.
16 cm
Familia Tyrannidae
Género Pyrocephalus
5. Pyrocephalus rubinus
pechirrojo, liberal, …………………………………………
˂ 2700 m.s.n.m.
13 cm
~ 143 ~
1.
2.
bogotensis
3. 4.
angustirostris
poecilurus
5.
piurae
piurae
♀
♂
~ 144 ~
Familia Tyrannidae
Género Myiotheretes
1. Myiotheretes striaticollis
Atrapamoscas Chiflaperros, ………………………………
2200 - 3400 m.s.n.m.
22 cm
Familia Tyrannidae
Género Ochthoeca
2. Ochthoeca diadema
Pitajo diadema, ……………………………………………
1800 - 3000 m.s.n.m.
12 cm
Familia Tyrannidae
Género Ochthoeca
3. Ochthoeca cinnamomeiventris
Pitajo torrentero, …………………………………………
1600 - 3200 m.s.n.m.
12 cm
Familia Tyrannidae
Género Machetornis
4. Machetornis rixosa
picabuey, ……………………….…………………………
˂ 3200 m.s.n.m.
19 cm
Familia Tyrannidae
Género Legatus
5. Legatus leucophaius
Atrapamoscas Pirata, ……………………………………
˂ 1800 m.s.n.m.
16 cm
~ 145 ~
1.
2.
striaticollis
gratiosa
3. 4.
cinnamomeiventris
flavigularis
5.
leucophaius
~ 146 ~
Familia Tyrannidae
Género Myiodynastes
1. Myiodynastes chrysocephalus
Atrapamoscas Lagartero, ………………………………
1000 - 3000 m.s.n.m.
20 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiodynastes
2. Myiodynastes luteiventris
Atrapamoscas sulfurado, ……………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
20 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiodynastes
3. Myiodynastes maculatus
Atrapamoscas maculado, ………………………………
˂ 1600 m.s.n.m.
20 cm
Familia Tyrannidae
Género Pitangus
4. Pitangus sulphuratus
Bichofué, ……………………….…………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
22 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiozetetes
5. Myiozetetes cayanensis
Bienteveo alicastaño, ……………………………………
˂ 2200 m.s.n.m.
17 cm
~ 147 ~
1.
2.
minor
3.
4.
nobilis
caucensis
5.
hellmayri
~ 148 ~
Familia Tyrannidae
Género Tyrannus
1. Tyrannus melancholicus
Sririrí común, …………………………………………….
˂ 2800 m.s.n.m.
22 cm
Familia Tyrannidae
Género Tyrannus
2. Tyrannus Tyrannus
Sririrí migratorio, ………………………………………….
˂ 3200 m.s.n.m.
21 cm
Familia Tyrannidae
Género Tyrannus
3. Tyrannus savana
Sririrí tijereta, ………………………………………………
˂ 3200 m.s.n.m.
♀:31 cm - ♂:40 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiarchus
4. Myiarchus tuberculifer
Atrapamoscas capinegro, ……………………….………
˂ 1800 m.s.n.m.
16 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiarchus
5. Myiarchus apicalis
Atrapamoscas apical, ……………………………………
500 - 2200 m.s.n.m.
17 cm
~ 149 ~
1.
2.
melancholicus
3.
4.
brunneiceps
♀
♂
5.
~ 150 ~
Familia Tyrannidae
Género Myiarchus
1. Myiarchus cephalotes
Atrapamoscas montañero, ………………………………
1500 - 2700 m.s.n.m.
18 cm
Familia Tyrannidae
Género Myiarchus
2. Myiarchus crinitus
Atrapamoscas copetón, …………………………………
˂ 2700 m.s.n.m.
21 cm
Familia Tityridae
Género Pachyramphus
3. Pachyramphus polychopterus
Anambé aliblanco, ……………………………………….
˂ 2200 m.s.n.m.
15 cm
Familia Vireonidae
Género Cyclarhis
4. Cyclarhis nigrirostris
Verderón piquinegro, ……………………….…………..
1500 - 2700 m.s.n.m.
15 cm
Familia Vireonidae
Género Vireo
5. Vireo leucophrys
Verderón montañero, ……………………………………
1000 - 2800 m.s.n.m.
12 cm
~ 151 ~
1.
2.
cephalotes
3.
4.
dorsalis
nigrirostris
♀
dorsalis
♂ 5.
dissors
~ 152 ~
Familia Vireonidae
Género Vireo
1. Vireo olivaceus
Verderón Ojirojo, …………………………………………
˂ 3400 m.s.n.m.
14 cm
Familia Corvidae
Género Cyanocorax
2. Cyanocorax yncas
Quinquina, …………………………………………………
600 - 3000 m.s.n.m.
26 cm
Familia Hirundinidae
Género Pygochelidon
3. Pygochelidon cyanoleuca
Golondrina azul y blanca, ……………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
12 cm
Familia Hirundinidae
Género Orochelidon
4. Orochelidon murina
Golondrina ahumada, ……………………….………….
2000 - 3700 m.s.n.m.
14 cm
Familia Hirundinidae
Género Stelgidopteryx
5. Stelgidopteryx ruficollis
Golondrina barranquera, …………………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
13 cm
~ 153 ~
2.
1.
caucae
yncas
3.
cyanoleuca
5.
4.
uropygialis
murina
~ 154 ~
Familia Hirundinidae
Género Riparia
1. Riparia riparia
Golondrina riparia, …………………………………………
˂ 3400 m.s.n.m.
12 cm
Familia Hirundinidae
Género Progne
2. Progne tapera
Golondrina sabanera, …………………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
16 cm
Familia Hirundinidae
Género Progne
3. Progne subis
Golondrina azul y negra, ……………………………….
˂ 3400 m.s.n.m.
19 cm
Familia Hirundinidae
Género Petrochelidon
4. Petrochelidon pyrrhonota
Golondrina alfarera, ……………………….…………….
˂ 3400 m.s.n.m.
14 cm
Familia Hirundinidae
Género Hirundo
5. Hirundo rustica
Golondrina tijereta, ………………………………………
˂ 3400 m.s.n.m.
18 cm
~ 155 ~
1. 2.
riparia
fusca
3.
4.
♂
5.
erythrogaster
erythrogaster
♀
♂
~ 156 ~
Hirundinidae al vuelo
Pygochelidon cyanoleuca
Orochelidon murina
Stelgidopteryx ruficollis
Riparia riparia
~ 157 ~
Hirundinidae al vuelo
Progne tapera
Progne subis
Petrochelidon pyrrhonota
Hirundo rustica
~ 158 ~
Familia Troglodytidae
Género Troglodytes
1. Troglodytes solstitialis
Cucarachero Montaraz, …………………………………
1500 - 3600 m.s.n.m.
11 cm
Familia Troglodytidae
Género Troglodytes
2. Troglodytes aedon
Cucarachero común, ………………………………………
˂ 3000 m.s.n.m.
12 cm
Familia Troglodytidae
Género Pheugopedius
3. Pheugopedius mystacalis
Cucarachero bigotudo montano, …………………………
1300 - 2500 m.s.n.m.
16 cm
Familia Troglodytidae
Género Henicorhina
4. Henicorhina leucophrys
Cucarachero pechigris, ……………………….………….
1200 - 3000 m.s.n.m.
11 cm
Familia Polioptilidae
Género Polioptila
5. Polioptila plumbea
Curruca tropical, …………………………………………
˂ 1600 m.s.n.m.
11 cm
~ 159 ~
1.
solitarius
2.
striatulus
3.
saltuensis
4.
leucophrys
5.
daguae
daguae
~ 160 ~
Familia Cinclidae
Género Cinclus
1. Cinclus leucocephalus
Mirlo acuatico, …………………………………………….
1000 - 3800 m.s.n.m.
15 cm
Familia Turdidae
Género Catharus
2. Catharus aurantiirostris
Zorzal montuno, ………………………………………….
600 - 2300 m.s.n.m.
16 cm
Familia Turdidae
Género Catharus
3. Catharus minimus
Zorzal carigris, …………………………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
17 cm
Familia Turdidae
Género Catharus
4. Catharus ustulatus
Zorzal migratorio ……………………………….………….
˂ 3000 m.s.n.m.
18 cm
Familia Turdidae
Género Myadestes
5. Myadestes ralloides
Solitario andino, …………………………………………
600 - 3000 m.s.n.m.
17 cm
~ 161 ~
1. 2.
leuconotus
phaeopleurus
3.
4.
5.
plumbeiceps
~ 162 ~
Familia Turdidae
Género Turdus
1. Turdus leucops
Mirla ojiblanca, …………………………………………….
1000 - 2000 m.s.n.m.
19 cm
Familia Turdidae
Género Turdus
2. Turdus serranus
Mirla serrana, …………………………………………….
1400 - 3000 m.s.n.m.
23 cm
Familia Turdidae
Género Turdus
3. Turdus fuscater
Mirla patinaranja, Chiguaco, ………………………………
1700 - 4000 m.s.n.m.
32 cm
Familia Turdidae
Género Turdus
4. Turdus fumigatus
Mirla cacao, ……………………….……………………….
˂ 1500 m.s.n.m.
23 cm
Familia Turdidae
Género Turdus
5. Turdus ignobilis
Chiguaco embarrador, ………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
23 cm
~ 163 ~
1.
2.
fuscobrunneus
♀ ♀
fuscobrunneus
♂
♂
3.
4.
quindio
♀
quindio
5.
goodfellowi
~ 164 ~
Familia Mimidae
Género Mimus
1. Mimus gilvus
Mirla blanca, …………………………………………….
˂ 2800 m.s.n.m.
24 cm
Familia Estrildidae
Género Lonchura
2. Lonchura malacca
Capuchino tricolor, …………………………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
12 cm
Familia Estrildidae
Género Lonchura
3. Lonchura atricapilla
Capuchino castaño, ………………………………
˂ 1700 m.s.n.m.
12 cm
Familia Fringillidae
Género Spinus
4. Spinus spinescens
Jilguero andino, ……………………….……………………
1600 - 3800 m.s.n.m.
10 cm
Familia Fringillidae
Género Spinus
5. Spinus xanthogastrus
Jilguero pechinegro, ……………………………………….
1200 - 3000 m.s.n.m.
11 cm
~ 165 ~
1.
2.
tolimensis
4.
3.
nigricauda
nigricauda
♀
5. ♂
xanthogastrus
xanthogastrus
♀
♂
~ 166 ~
Familia Fringillidae
Género Spinus
1. Spinus psaltria
Jilguero aliblanco, …………………………………………
500 - 3100 m.s.n.m.
10 cm
Familia Fringillidae
Género Euphonia
2. Euphonia laniirostris
Eufonia gorgiamarilla, ………………………………………
˂ 2000 m.s.n.m.
10 cm
Familia Fringillidae
Género Euphonia
3. Euphonia cyanocephala
Eufonia cabeciazul, ……………………………………….
600 - 3000 m.s.n.m.
11 cm
Familia Fringillidae
Género Euphonia
4. Euphonia xanthogaster
Eufonia común, ……………………….……………………
˂ 2600 m.s.n.m.
10 cm
Familia Fringillidae
Género Chlorophonia
5. Chlorophonia cyanea
Clorofonia verdeazul, ……………………………………….
800 - 2200 m.s.n.m.
11 cm
~ 167 ~
1.
2.
columbianus
columbianus
crassirostris
♀ ♀
♂ crassirostris
3. 4.
cyanocephala oressinoma
cyanocephala oressinoma
♂
♂
5.
longipennis
longipennis
♂
♀
~ 168 ~
Familia Passerellidae
Género Arremon
1. Arremon brunneinucha
Gorrión de monte, …………………………………………
800 - 2600 m.s.n.m.
18 cm
Familia Passerellidae
Género Zonotrichia
2. Zonotrichia capensis
Gorrión, …………………………………………………….
˂ 3600 m.s.n.m.
12 cm
Familia Passerellidae
Género Atlapetes
3. Atlapetes albinucha
Gorrión montés, ………………………………………….
1400 - 2500 m.s.n.m.
19 cm
Familia Passerellidae
Género Atlapetes
4. Atlapetes pallidinucha
Atlapetes cabeciblanco, ……………………….…………
2500 - 3600 m.s.n.m.
18 cm
Familia Passerellidae
Género Atlapetes
5. Atlapetes latinuchus
Atlapetes cabecirrufo, …………………………………….
1600 - 3600 m.s.n.m.
17 cm
~ 169 ~
1.
2.
frontalis
costaricensis
3.
4.
gutturalis
papallactae
5.
caucae
~ 170 ~
Familia Passerellidae
Género Atlapetes
1. Atlapetes schistaceus
Atlapetes pizarra, …………………………………………
2000 - 3600 m.s.n.m.
18 cm
Familia Icteridae
Género Psarocolius
2. Psarocolius angustifrons
Cacique dorsirrufo, …………………………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
♀: 38 cm ♂: 48 cm
Familia Icteridae
Género Psarocolius
3. Psarocolius decumanus
Mochilero, ………………………………………………….
˂ 2500 m.s.n.m.
♀: 37 cm ♂: 47 cm
Familia Icteridae
Género Icterus
4. Icterus chrysater
Chicao, ……………………….…………………………….
˂ 2800 m.s.n.m.
21 cm
Familia Icteridae
Género Molothrus
5. Molothrus bonariensis
Chamón parásito, ………………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
19 cm
~ 171 ~
1. 2.
schistaceus
salmoni
3.
melanterus
4.
giraudii
5.
cabanisii
cabanisii
♀
♂
~ 172 ~
Familia Icteridae
Género Molothrus
1. Molothrus oryzivorus
Chamón gigante, ………………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
34 cm
Familia Icteridae
Género Dolichonyx
2. Dolichonyx oryzivorus
Tordo arrocero, …………………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
17 cm
Familia Icteridae
Género Leistes
3. Leistes militaris
Soldadito, ………………………………………………….
˂ 2100 m.s.n.m.
18 cm
Familia Parulidae
Género Parkesia
4. Parkesia noveboracensis
Reinita acuática, ……………………….……………………
˂ 2600 m.s.n.m.
15 cm
Familia Parulidae
Género Leiothlypis
5. Leiothlypis peregrina
Reinita verderona, ………………………………………….
˂ 2700 m.s.n.m.
12 cm
~ 173 ~
1.
2.
oryzivorus
♀ oryzivorus ♀
♂ ♂
3.
4.
♀
♂
5.
♀
♂
~ 174 ~
Familia Parulidae
Género Geothlypis
1. Geothlypis philadelphia
Reinita cabecigrís, ………………………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
13 cm
Familia Parulidae
Género Geothlypis
2. Geothlypis semiflava
Reinita carinegra, ……………………………………………
˂ 1800 m.s.n.m.
13 cm
Familia Parulidae
Género Cardellina
3. Cardellina canadensis
Reinita del Canadá, …………………………………………
˂ 3000 m.s.n.m.
13 cm
Familia Parulidae
Género Mniotilta
4. Mniotilta varia
Cebrita, ……………………….………………………………
˂ 2700 m.s.n.m.
13 cm
Familia Parulidae
Género Setophaga
5. Setophaga ruticilla
Reinita norteña, …………………………………………….
˂ 3000 m.s.n.m.
13 cm
~ 175 ~
1. 2.
semiflava
♀ ♀
semiflava
♂ ♂
3.
4.
♀ ♀
♂
♂
5.
~ 176 ~
Familia Parulidae
Género Setophaga
1. Setophaga pitiayumi
Reinita tropical, …………………………………………….
˂ 2700 m.s.n.m.
11 cm
Familia Parulidae
Género Setophaga
2. Setophaga fusca
Reinita gorjinaranja, …………………………………………
600 - 3500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Parulidae
Género Setophaga
3. Setophaga striata
Reinita rayada, ……………………………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
14 cm
Familia Parulidae
Género Setophaga
4. Setophaga petechia
Reinita amarilla, ……………………….…………………….
˂ 2700 m.s.n.m.
12 cm
Familia Parulidae
Género Myiothlypis
5. Myiothlypis coronata
Arañero cabecilistado, ………………………………………
1400 - 3200 m.s.n.m.
14 cm
~ 177 ~
1.
2.
elegans
♀
elegans
♂
♂
3.
4. ♂
aestiva
♀ 5.
aestiva
♂ regulus
~ 178 ~
Familia Parulidae
Género Basileuterus
1. Basileuterus culicivorus
Arañero cejiblanco, ………………………………………….
400 - 2100 m.s.n.m.
12 cm
Familia Parulidae
Género Myioborus
2. Myioborus ornatus
Abanico cariblanco, …………………………………………
2000 - 3600 m.s.n.m.
13 cm
Familia Parulidae
Género Myioborus
3. Myioborus miniatus
Monjita, ……………………………………………………….
600 - 2700 m.s.n.m.
13 cm
Familia Cardinalidae
Género Piranga
4. Piranga rubra
Piranga roja, ……………………….……………………….
˂ 3200 m.s.n.m.
17 cm
Familia Cardinalidae
Género Piranga
5. Piranga flava
Piranga bermeja, ……………………………………………
1400 - 2300 m.s.n.m.
18 cm
~ 179 ~
1.
2.
occultus
chrysops
3.
4.
ballux
rubra
rubra ♀
5.
♂
desidiosa
desidiosa ♀
~ 180 ~
Familia Cardinalidae
Género Piranga
1. Piranga olivacea
Piranga alinegra, ……………………………………………
˂ 3200 m.s.n.m.
17 cm
Familia Cardinalidae
Género Pheucticus
2. Pheucticus ludovicianus
Picogordo degollado, ………………………………………
˂ 3400 m.s.n.m.
19 cm
Familia Cardinalidae
Género Pheucticus
3. Pheucticus aureoventris
Picogordo pechinegro, ………………………………………
600 - 3100 m.s.n.m.
22 cm
Familia Thraupidae
Género Saltator
4. Saltator striatipectus
Pío – judío, ……………………….……………………….
˂ 2500 m.s.n.m.
19 cm
Familia Thraupidae
Género Saltator
5. Saltator atripennis
Bombardero, platanero …………………………………...
600 - 2300 m.s.n.m.
20 cm
~ 181 ~
1.
2.
♀
♂
3. ♂
4.
crissalis
striatipectus
♀
crissalis
5.
atripennis
~ 182 ~
Familia Thraupidae
Género Schistochlamys
1. Schistochlamys melanopis
Frutero caranegra, …………………………………………
˂ 1800 m.s.n.m.
17 cm
Familia Thraupidae
Género Sicalis
2. Sicalis flaveola
Canario criollo, ………………………………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
14 cm
Familia Thraupidae
Género Sicalis
3. Sicalis luteola
Canario sabanero, ………………………………………….
˂ 3400 m.s.n.m.
12 cm
Familia Thraupidae
Género Emberizoides
4. Emberizoides herbicola
Sabanero coludo, ……………………….…………………
˂ 1800 m.s.n.m.
20 cm
Familia Thraupidae
Género Spodiornis
5. Spodiornis rusticus
Gorrión pizarra, …………………………………………….
1000 - 3000 m.s.n.m.
12 cm
~ 183 ~
1. 2.
aterrima flaveola
3. flaveola
luteola
♂
luteola 4.
♀
♂
sphenurus
5.
rustica
rustica
~ 184 ~
Familia Thraupidae
Género Sporophila
1. Sporophila funerea
Arrocero piquigrueso, ………………………………………
˂ 1700 m.s.n.m.
11 cm
Familia Thraupidae
Género Sporophila
2. Sporophila crassirostris
Curió renegrido, …………………………………………….
˂ 1300 m.s.n.m.
14 cm
Familia Thraupidae
Género Sporophila
3. Sporophila minuta
Espiguero ladrillo, ………………………………………….
˂ 2300 m.s.n.m.
9 cm
Familia Thraupidae
Género Sporophila
4. Sporophila nigricollis
Espiguero capuchino, ……………………….………………
˂ 2200 m.s.n.m.
10 cm
Familia Thraupidae
Género Sporophila
5. Sporophila intermedia
Espiguero gris, ………………………………………………
˂ 2300 m.s.n.m.
11 cm
~ 185 ~
1.
2.
ochrogyne occidentalis
ochrogyne
♀
♀ occidentalis
♂ ♂
3.
minuta
4.
minuta nigricollis
♂ ♀
nigricollis
5.
bogotensis
♂
bogotensis
♂
~ 186 ~
Familia Thraupidae
Género Sporophila
1. Sporophila schistacea
Espiguero pizarra, ……………………………………….
˂ 2200 m.s.n.m.
11 cm
Familia Thraupidae
Género Sporophila
2. Sporophila luctuosa
Espiguero negriblanco, ……………………………………
1300 - 2600 m.s.n.m.
11 cm
Familia Thraupidae
Género Tiaris
3. Tiaris olivaceus
Semillero cariamarillo, …………………………………….
700 - 2400 m.s.n.m.
10 cm
Familia Thraupidae
Género Asemospiza
4. Asemospiza obscura
Espiguero pardo, ……………………….………………….
˂ 1700 m.s.n.m.
11 cm
Familia Thraupidae
Género Volatinia
5. Volatinia jacarina
Volatinero negro, ……………………………………………
˂ 2300 m.s.n.m.
10 cm
~ 187 ~
1.
2.
incerta
incerta
♀
♂
♂
3.
4.
pusillus
pusillus haplochroma
5.
splendens
splendens
♂
♀
~ 188 ~
Familia Thraupidae
Género Coereba
1. Coereba flaveola
Mielero común, …………………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
11 cm
Familia Thraupidae
Género Islerothraupis
2. Islerothraupis luctuosa
Tangara luctuosa, …………………………………………
˂ 1500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Tachyphonus
3. Tachyphonus rufus
Malcasado, …………………………………………………
˂ 2200 m.s.n.m.
17 cm
Familia Thraupidae
Género Ramphocelus
4. Ramphocelus dimidiatus
Toche pico de plata, ……………………….………………
˂ 2200 m.s.n.m.
16 cm
Familia Thraupidae
Género Ramphocelus
5. Ramphocelus flammigerus
Asoma, ……………………………………………………….
˂ 2200 m.s.n.m.
18 cm
~ 189 ~
1. 2.
caucae panamensis
panamensis
3.
♀
4.
♂
dimidiatus
5. ♀
flammigerus
dimidiatus
♀
♂
flammigerus
~ 190 ~
Familia Thraupidae
Género Hemithraupis
1. Hemithraupis guira
Pintasilgo, ………………………………………………….
˂ 1900 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Diglossa
2. Diglossa humeralis
Pinchaflor negro, …………………………………………
2300 - 3800 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Diglossa
3. Diglossa albilatera
Pinchaflor lustroso, ……………………………………….
1400 - 3500 m.s.n.m.
12 cm
Familia Thraupidae
Género Diglossa
4. Diglossa sittoides
Pincaflor canela, ……………………….………………….
1300 - 3400 m.s.n.m.
11 cm
Familia Thraupidae
Género Diglossa
5. Diglossa caerulescens
Pincaflor azul, ………………………………………………
1700 - 3000 m.s.n.m.
13 cm
~ 191 ~
1.
2.
guirina
♀
aterrima
guirina
♂
3.
albilatera
4. ♀
albilatera
dorbignyi
♀
5.
dorbignyi
♂
saturata
~ 192 ~
Familia Thraupidae
Género Diglossa
1. Diglossa cyanea
Picaflor de antifaz, ……………………………………….
1500 - 3500 m.s.n.m.
15 cm
Familia Thraupidae
Género Chlorophanes
2. Chlorophanes spiza
Mielero verde, …………………………………………….
˂ 2300 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Tersina
3. Tersina viridis
Azulejo golondrina, ……………………………………….
˂ 2000 m.s.n.m.
14 cm
Familia Thraupidae
Género Buthraupis
4. Buthraupis montana
Azulejo real, ……………………………………………….
2000 - 3600 m.s.n.m.
21 cm
Familia Thraupidae
Género Anisognathus
5. Anisognathus somptuosus
Tángara primavera, ……………………….……………….
1300 - 2800 m.s.n.m.
16 cm
~ 193 ~
1.
2.
cyanea
subtropicalis
subtropicalis
3.
♂
occidentalis
♀
occidentalis
♂ 4.
5. cucullata
cyanopterus
~ 194 ~
Familia Thraupidae
Género Chlorornis
1. Chlorornis riefferii
Tángara lorito, …………………………………………….
2000 - 3400 m.s.n.m.
20 cm
Familia Thraupidae
Género Pipraeidea
2. Pipraeidea melanonota
Viuvá de antifaz, …………………………………………
1000 - 3000 m.s.n.m.
14 cm
Familia Thraupidae
Género Chalcothraupis
3. Chalcothraupis ruficervix
Tángara diadema, ……………………………………….
1300 - 2500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Stilpnia
4. Stilpnia vitriolina
Tángara matorralera, ……………………….………………
300 - 2500 m.s.n.m.
14 cm
Familia Thraupidae
Género Stilpnia
5. Stilpnia heinei
Tángara coroninegra, ………………………………………
1400 - 2300 m.s.n.m.
13 cm
~ 195 ~
1.
riefferii
2.
venezuelensis
♀
venezuelensis
3.
♂
4.
ruficervix
5.
~ 196 ~
Familia Thraupidae
Género Stilpnia
1. Stilpnia cyanicollis
Tángara real, …………………………………………….
700 - 2200 m.s.n.m.
12 cm
Familia Thraupidae
Género Tangara
2. Tangara vassorii
Tángara negriazul, …………………………………………
1600 - 3500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Tangara
3. Tangara nigroviridis
Tángara lentejueleada, ……………………………………
1100 - 3000 m.s.n.m.
12 cm
Familia Thraupidae
Género Tangara
4. Tangara labradorides
Tángara verde-plata, ……………………….………………
1400 - 2600 m.s.n.m.
12 cm
Familia Thraupidae
Género Tangara
5. Tangara gyrola
Tángara cabecirufa, ………………………………………
˂ 2200 m.s.n.m.
12 cm
~ 197 ~
1.
granadensis
2.
vassorii
3.
cyanescens
4.
labradorides
5.
deleticia
~ 198 ~
Familia Thraupidae
Género Tangara
1. Tangara xanthocephala
Tángara coronada, ……………………………………….
1200 - 2400 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Tangara
2. Tangara arthus
Tángara dorada, ………………………………………….
1200 - 2500 m.s.n.m.
13 cm
Familia Thraupidae
Género Sporathraupis
3. Sporathraupis cyanocephala
Azulejo montañero, ……………………………………….
1700 - 3200 m.s.n.m.
16 cm
Familia Thraupidae
Género Thraupis
4. Thraupis episcopus
Azulejo, ……………………….…………………………….
˂ 2600 m.s.n.m.
16 cm
Familia Thraupidae
Género Thraupis
5. Thraupis palmarum
Azulejo palmero, ……………………………………………
˂ 2600 m.s.n.m.
17 cm
~ 199 ~
1.
venusta
2.
occidentalis
3.
annectens
4.
cana
5.
atripennis
~ 200 ~
Tangara arthus
Tangara gyrola
Ramphocelus flammigerus
Cyanocorax yncas
Zonotrichia capensis
Pyrocephalus rubinus
Stilpnia vitriolina
Sporophila nigricollis
Índice
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Accipiter bicolor ...................................................................................................................87
Accipiter striatus ...................................................................................................................87
Accipitridae ...........................................................................................................................85
Accipitriformes .......................................................................................................................83
Actitis macularius ...................................................................................................................63
Adelomyia melanogenys .......................................................................................................45
Aglaiocercus kingii .................................................................................................................45
Alcedinidae .......................................................................................................................... 103
Amazilia tzacatl ......................................................................................................................51
Amazona mercenarius ......................................................................................................... 123
Anabacerthia striaticollis ...................................................................................................... 131
Anatidae .................................................................................................................................. 5
Andigena hypoglauca .......................................................................................................... 107
Anisognathus somptuosus .................................................................................................. 193
Anseriformes ........................................................................................................................... 3
Anthracothorax nigricollis ......................................................................................................45
Apodidae ................................................................................................................................39
Apodiformes ...........................................................................................................................37
Aramides cajaneus ................................................................................................................57
Ardea alba..............................................................................................................................73
Ardea cocoi ............................................................................................................................71
Ardea herodias ......................................................................................................................71
Ardeidae.................................................................................................................................71
Arremon brunneinucha ........................................................................................................ 169
Asemospiza obscura ........................................................................................................... 187
Asio clamator .........................................................................................................................97
Asio flammeus .......................................................................................................................97
Asio stygius ............................................................................................................................97
Atlapetes albinucha ............................................................................................................. 169
Atlapetes latinuchus............................................................................................................. 169
Atlapetes pallidinucha.......................................................................................................... 169
Atlapetes schistaceus .......................................................................................................... 171
Aulacorhynchus haematopygus .......................................................................................... 107
Aulacorhynchus prassinus................................................................................................... 107
Aythya affinis........................................................................................................................... 5
Bartramia longicauda.............................................................................................................61
Basileuterus culicivorus ....................................................................................................... 179
Bolborhynchus lineola ......................................................................................................... 123
Bubo virginianus ...................................................................................................................95
Bubulcus ibis ..........................................................................................................................73
Buteo brachyurus...................................................................................................................89
Buteo platypterus ...................................................................................................................89
Buthraupis montana............................................................................................................. 193
Butorides striata .....................................................................................................................71
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Cairina moschata .................................................................................................................... 7
Calidris bairdii ........................................................................................................................61
Calidris melanotos .................................................................................................................63
Calidris minutilla.....................................................................................................................63
Calidris subruficollis ...............................................................................................................61
Camptostoma obsoletum..................................................................................................... 135
Caprimulgidae........................................................................................................................35
Caprimulgiformes...................................................................................................................33
Caracara cheriway ............................................................................................................... 115
Cardellina canadensis ......................................................................................................... 175
Cardinalidae ......................................................................................................................... 179
Cathartes aura .......................................................................................................................79
Cathartidae ............................................................................................................................79
Cathartiformes .......................................................................................................................77
Catharus aurantiirostris ....................................................................................................... 161
Catharus minimus ................................................................................................................ 161
Catharus ustulatus ............................................................................................................... 161
Chaetocercus mulsant...........................................................................................................49
Chalcothraupis ruficervix ..................................................................................................... 195
Chalybura buffonii ..................................................................................................................53
Chamaepetes goudotii...........................................................................................................11
Charadriidae ..........................................................................................................................61
Charadriiformes .....................................................................................................................59
Chloroceryle amazona......................................................................................................... 103
Chloroceryle americana....................................................................................................... 103
Chlorophanes spiza ............................................................................................................. 193
Chlorophonia cyanea........................................................................................................... 167
Chlorornis riefferii................................................................................................................. 195
Chlorostilbon melanorhynchus ..............................................................................................51
Chondrohierax uncinatus.......................................................................................................85
Chordeiles minor....................................................................................................................35
Chrysuronia grayi...................................................................................................................53
Ciccaba virgata ......................................................................................................................97
Cinclidae .............................................................................................................................. 161
Cinclus leucocephalus ......................................................................................................... 161
Coccycua pumila ...................................................................................................................25
Coccyzus americanus ...........................................................................................................27
Coccyzus erythropthalmus ....................................................................................................27
Coccyzus melacoryphus........................................................................................................27
Coeligena coeligena ..............................................................................................................47
Coeligena lutetiae ..................................................................................................................49
Coeligena torquata ................................................................................................................47
Coereba flaveola.................................................................................................................. 189
Colaptes punctigula ............................................................................................................. 111
Colaptes rivolii...................................................................................................................... 111
Colaptes rubiginosus ........................................................................................................... 109
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Colibri coruscans ...................................................................................................................43
Colibri cyanotus .....................................................................................................................43
Colibri delphinae ....................................................................................................................43
Colinus cristatus ....................................................................................................................11
Columba livia .........................................................................................................................17
Columbidae ............................................................................................................................17
Columbiformes .......................................................................................................................15
Columbina minuta ..................................................................................................................21
Columbina passerina .............................................................................................................19
Columbina talpacoti ...............................................................................................................21
Contopus cinereus ............................................................................................................... 143
Contopus cooperi................................................................................................................. 141
Contopus fumigatus ............................................................................................................. 141
Contopus sordidulus ............................................................................................................ 141
Contopus virens ................................................................................................................... 143
Coraciiformes....................................................................................................................... 101
Coragyps atratus ...................................................................................................................79
Corvidae............................................................................................................................... 153
Cracidae.................................................................................................................................11
Crotophaga ani ......................................................................................................................25
Crotophaga major ..................................................................................................................25
Crypturellus soui ..................................................................................................................... 2
Cuculidae ...............................................................................................................................25
Cuculiformes ..........................................................................................................................23
Cyanocorax yncas ............................................................................................................... 153
Cyclarhis nigrirostris ............................................................................................................ 151
Cypseloides cherriei ..............................................................................................................39
Cypseloides cryptus...............................................................................................................39
Cypseloides lemosi ................................................................................................................39
Cypseloides niger ..................................................................................................................39
Dendrocincla tyrannina ........................................................................................................ 129
Dendrocolaptes picumnus ................................................................................................... 131
Diglossa albilatera ............................................................................................................... 191
Diglossa caerulescens......................................................................................................... 191
Diglossa cyanea .................................................................................................................. 193
Diglossa humeralis .............................................................................................................. 191
Diglossa sittoides ................................................................................................................. 191
Dolichonyx oryzivorus.......................................................................................................... 173
Doryfera ludovicae.................................................................................................................43
Dryocopus lineatus ............................................................................................................. 111
Dysithamnus mentalis ......................................................................................................... 129
Egretta caerulea ....................................................................................................................73
Egretta thula...........................................................................................................................73
Elaenia chiriquensis............................................................................................................. 135
Elaenia flavogaster .............................................................................................................. 133
Elaenia frantzii ..................................................................................................................... 135
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Elaenia pallatangae ............................................................................................................. 135
Elanoides forficatus ...............................................................................................................87
Elanus leucurus .....................................................................................................................85
Emberizoides herbicola ....................................................................................................... 183
Empidonax alnorum............................................................................................................. 141
Empidonax traillii.................................................................................................................. 141
Empidonax virescens........................................................................................................... 139
Ensifera ensifera ....................................................................................................................49
Estrildidae ............................................................................................................................ 165
Euphonia cyanocephala ...................................................................................................... 167
Euphonia laniirostris ............................................................................................................ 167
Euphonia xanthogaster........................................................................................................ 167
Falco columbarius................................................................................................................ 117
Falco femoralis ................................................................................................................... 117
Falco peregrinus .................................................................................................................. 117
Falco sparverius ................................................................................................................. 115
Falconidae ........................................................................................................................... 115
Falconiformes ...................................................................................................................... 113
Florisuga mellivora.................................................................................................................41
Forpus conspicillatus .......................................................................................................... 125
Fringillidae............................................................................................................................ 165
Furnariidae .......................................................................................................................... 129
Galliformes .............................................................................................................................. 9
Gallinago delicata ..................................................................................................................65
Gampsonyx swainsonii ..........................................................................................................85
Geothlypis philadelphia ....................................................................................................... 175
Geothlypis semiflava............................................................................................................ 175
Geotrygon montana ...............................................................................................................19
Geranoaetus albicaudatus.....................................................................................................89
Glaucidium jardinii .................................................................................................................97
Grallaria ruficapilla ............................................................................................................... 129
Grallariidae .......................................................................................................................... 129
Gruiformes .............................................................................................................................55
Haplophaedia aureliae...........................................................................................................47
Heliangelus exortis ................................................................................................................45
Heliomaster longirostris .........................................................................................................51
Hemithraupis guira............................................................................................................... 191
Hemitriccus granadensis ..................................................................................................... 137
Henicorhina leucophrys ....................................................................................................... 159
Hirundinidae ......................................................................................................................... 153
Hirundo rustica..................................................................................................................... 155
Icteridae ............................................................................................................................... 171
Icterus chrysater .................................................................................................................. 171
Ictinea plumbea .....................................................................................................................87
Islerothraupis luctuosa......................................................................................................... 189
Knipolegus poecilurus ......................................................................................................... 143
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Laridae ...................................................................................................................................65
Laterallus albigularis ..............................................................................................................57
Legatus leucophaius ............................................................................................................ 145
Leiothlypis peregrina............................................................................................................ 173
Leistes militaris .................................................................................................................... 173
Lepidocolaptes lacrymiger ................................................................................................... 131
Leptosittaca branickii .......................................................................................................... 125
Leptotila plumbeiceps ............................................................................................................19
Leptotila verreauxi .................................................................................................................17
Lesbia nuna ...........................................................................................................................45
Leucophaeus atricilla .............................................................................................................65
Lonchura atricapilla.............................................................................................................. 165
Lonchura malacca ............................................................................................................... 165
Machetornis rixosa............................................................................................................... 145
Margarornis squamiger........................................................................................................ 131
Megaceryle torquata ............................................................................................................ 103
Megascops albogularis ..........................................................................................................95
Megascops choliba ................................................................................................................95
Melanerpes formicivorus ..................................................................................................... 109
Melanerpes rubricapilus ...................................................................................................... 109
Merganetta armata ................................................................................................................. 7
Metallura tyrianthina ..............................................................................................................47
Milvago chimachima ............................................................................................................ 115
Mimidae................................................................................................................................ 165
Mimus gilvus ........................................................................................................................ 165
Mionectes oleagineus .......................................................................................................... 137
Mionectes striaticollis........................................................................................................... 137
Mniotilta varia....................................................................................................................... 175
Molothrus bonariensis ......................................................................................................... 171
Molothrus oryzivorus............................................................................................................ 173
Momotus aequatorialis ........................................................................................................ 103
Myadestes ralloides ............................................................................................................. 161
Myiarchus apicalis ............................................................................................................... 149
Myiarchus cephalotes .......................................................................................................... 151
Myiarchus crinitus ................................................................................................................ 151
Myiarchus tuberculifer ......................................................................................................... 149
Myioborus miniatus .............................................................................................................. 179
Myioborus ornatus ............................................................................................................... 179
Myiodynastes chrysocephalus ............................................................................................ 147
Myiodynastes luteiventris .................................................................................................... 147
Myiodynastes maculatus ..................................................................................................... 147
Myiophobus fasciatus .......................................................................................................... 139
Myiotheretes striaticollis ...................................................................................................... 145
Myiothlypis coronata ............................................................................................................ 177
Myiozetetes cayanensis ...................................................................................................... 147
Nomonyx dominicus ............................................................................................................... 5
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Nothocercus Julius ................................................................................................................. 2
Nyctibiidae .............................................................................................................................32
Nyctibiiformes ........................................................................................................................31
Nyctibius griseus....................................................................................................................32
Nycticorax nycticorax.............................................................................................................71
Nyctidromus albicollis ............................................................................................................35
Ochthoeca cinnamomeiventris ............................................................................................ 145
Ochthoeca diadema............................................................................................................. 145
Ocreatus underwoodii............................................................................................................49
Odontophoridae .....................................................................................................................11
Orochelidon murina ............................................................................................................. 153
Pachyramphus polychopterus ............................................................................................. 151
Pandion haliaetus ..................................................................................................................85
Pandionidae ...........................................................................................................................85
Panyptila cayennensis ...........................................................................................................41
Parabuteo unicinctus .............................................................................................................89
Pardirallus nigricans ..............................................................................................................51
Parkesia noveboracensis .................................................................................................... 173
Parulidae .............................................................................................................................. 173
Passerellidae ....................................................................................................................... 169
Passeriformes ...................................................................................................................... 127
Patagioenas cayennensis......................................................................................................17
Patagioenas fasciata .............................................................................................................17
Pelecaniformes ......................................................................................................................69
Penelope montagnii ...............................................................................................................11
Penelope perspicax ...............................................................................................................11
Petrochelidon pyrrhonota .................................................................................................... 155
Phaeomyias murina ............................................................................................................. 135
Phaethornis guy .....................................................................................................................41
Phaethornis syrmatophorus...................................................................................................41
Phalacrocoracidae .................................................................................................................68
Phalacrocorax brasilianus ....................................................................................................68
Phalcoboenus carunculatus ................................................................................................ 115
Pheucticus aureoventris ...................................................................................................... 181
Pheucticus ludovicianus ...................................................................................................... 181
Pheugopedius mystacalis .................................................................................................... 159
Phimosus infuscatus..............................................................................................................75
Phyllomyias griseiceps ........................................................................................................ 133
Phyllomyias nigrocapillus .................................................................................................... 133
Piaya cayana .........................................................................................................................25
Picidae ................................................................................................................................. 107
Piciformes ............................................................................................................................ 105
Picoides fumigatus............................................................................................................... 109
Picumnus granadensis ....................................................................................................... 107
Pionus chalcopterus ........................................................................................................... 123
Pionus menstruus ................................................................................................................ 123
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Pipraeidea melanonota........................................................................................................ 195
Piranga flava ........................................................................................................................ 179
Piranga olivacea .................................................................................................................. 181
Piranga rubra ....................................................................................................................... 179
Pitangus sulphuratus ........................................................................................................... 147
Pluvialis dominica ..................................................................................................................61
Podicipedidae ........................................................................................................................14
Podicipediformes ...................................................................................................................13
Podilymbus podiceps.............................................................................................................14
Poecilotriccus ruficeps ......................................................................................................... 139
Polioptila plumbea ............................................................................................................... 159
Polioptilidae.......................................................................................................................... 159
Porphyrio martinica ................................................................................................................57
Porzana carolina ....................................................................................................................57
Progne subis ........................................................................................................................ 155
Progne tapera ..................................................................................................................... 155
Psarocolius angustifrons ..................................................................................................... 171
Psarocolius decumanus ...................................................................................................... 171
Psittacara wagleri ................................................................................................................ 125
Psittacidae ........................................................................................................................... 123
Psittaciformes ...................................................................................................................... 121
Pygochelidon cyanoleuca.................................................................................................... 153
Pyrocephalus rubinus .......................................................................................................... 143
Pyrrhomyias cinnamomeus ................................................................................................. 139
Rallidae ..................................................................................................................................57
Ramphastidae...................................................................................................................... 107
Ramphocelus dimidiatus ..................................................................................................... 189
Ramphocelus flammigerus .................................................................................................. 189
Riparia riparia....................................................................................................................... 155
Rupornis magnirostris............................................................................................................89
Saltator atripennis ................................................................................................................ 181
Saltator striatipectus ............................................................................................................ 181
Saucerottia saucerottei ..........................................................................................................53
Sayornis nigricans ............................................................................................................... 143
Schistochlamys melanopis .................................................................................................. 183
Scolopacidae .........................................................................................................................61
Serpophaga cinerea ............................................................................................................ 137
Setophaga fusca .................................................................................................................. 177
Setophaga petechia............................................................................................................. 177
Setophaga pitiayumi ............................................................................................................ 177
Setophaga ruticilla ............................................................................................................... 175
Setophaga striata................................................................................................................. 177
Sicalis flaveola ..................................................................................................................... 183
Sicalis luteola ....................................................................................................................... 183
Spatula cyanoptera ................................................................................................................. 5
Spatula discors ....................................................................................................................... 5
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Spinus psaltria ..................................................................................................................... 167
Spinus spinescens ............................................................................................................... 165
Spinus xanthogastrus .......................................................................................................... 165
Spodiornis rusticus .............................................................................................................. 183
Sporathraupis cyanocephala ............................................................................................... 199
Sporophila crassirostris ....................................................................................................... 185
Sporophila funerea .............................................................................................................. 185
Sporophila intermedia.......................................................................................................... 185
Sporophila luctuosa ............................................................................................................. 187
Sporophila minuta ................................................................................................................ 185
Sporophila nigricollis ............................................................................................................ 185
Sporophila schistacea ......................................................................................................... 187
Steatornis caripensis .............................................................................................................30
Steatornithidae.......................................................................................................................30
Steatornithiformes..................................................................................................................29
Stelgidopteryx ruficollis ........................................................................................................ 153
Stilpnia cyanicollis................................................................................................................ 197
Stilpnia heinei....................................................................................................................... 195
Stilpnia vitriolina ................................................................................................................... 195
Streptoprocne rutila ...............................................................................................................39
Streptoprocne zonaris ...........................................................................................................41
Strigidae .................................................................................................................................95
Strigiformes ............................................................................................................................93
Suliformes ..............................................................................................................................67
Synallaxis albescens ........................................................................................................... 131
Synallaxis azarae................................................................................................................. 133
Synallaxis brachyura............................................................................................................ 133
Systellura longirostris.............................................................................................................35
Tachyphonus rufus .............................................................................................................. 189
Tangara arthus .................................................................................................................... 199
Tangara gyrola..................................................................................................................... 197
Tangara labradorides........................................................................................................... 197
Tangara nigroviridis ............................................................................................................. 197
Tangara vassorii .................................................................................................................. 197
Tangara xanthocephala ....................................................................................................... 199
Tapera naevia ........................................................................................................................25
Tersina viridis....................................................................................................................... 193
Thamnophilidae ................................................................................................................... 129
Thamnophilus multistriatus .................................................................................................. 129
Theristicus caudatus..............................................................................................................75
Thraupidae ........................................................................................................................... 181
Thraupis episcopus.............................................................................................................. 199
Thraupis palmarum .............................................................................................................. 199
Threskiornithidae ...................................................................................................................75
Tiaris olivaceus .................................................................................................................... 187
Tinamidae ............................................................................................................................... 2
Especies, Familias, Órdenes. Páginas
Tinamiformes .......................................................................................................................... 1
Tityridae ............................................................................................................................... 151
Todirostrum cinereum.......................................................................................................... 139
Tringa flavipes........................................................................................................................63
Tringa melanoleuca ...............................................................................................................65
Tringa solitaria .......................................................................................................................63
Trochilidae .............................................................................................................................41
Troglodytes aedon ............................................................................................................... 159
Troglodytes solstitialis ......................................................................................................... 159
Troglodytidae ....................................................................................................................... 159
Trogon collaris ..................................................................................................................... 100
Trogon personatus............................................................................................................... 100
Trogonidae ........................................................................................................................... 100
Trogoniformes ........................................................................................................................99
Turdidae ............................................................................................................................... 161
Turdus fumigatus ................................................................................................................. 163
Turdus fuscater.................................................................................................................... 163
Turdus ignobilis .................................................................................................................... 163
Turdus leucops .................................................................................................................... 163
Turdus serranus................................................................................................................... 163
Tyrannidae ........................................................................................................................... 133
Tyrannus melancholicus ...................................................................................................... 149
Tyrannus savana ................................................................................................................. 149
Tyrannus Tyrannus .............................................................................................................. 149
Tyto alba ................................................................................................................................95
Tytonidae ...............................................................................................................................95
Uranomitra franciae ...............................................................................................................51
Vanellus chilensis ..................................................................................................................61
Vireo leucophrys .................................................................................................................. 151
Vireo olivaceus .................................................................................................................... 153
Vireonidae ............................................................................................................................ 151
Volatinia jacarina ................................................................................................................. 187
Vultur gryphus........................................................................................................................81
Xenops rutilans .................................................................................................................... 129
Zenaida auriculata .................................................................................................................19
Zimmerius chrysops............................................................................................................. 137
Zonotrichia capensis............................................................................................................ 169
BIBLIOGRAFÍA
➢ Ayala, A. (2020) Aves de Popayán guía ilustrada. Popayán, Colombia. E.L.
Conservation SocietyWCS.
del departamento del Cauca - Colombia". Biota Colombiana, vol. 9, núm.1, pp.77-132.
ISSN: 0124-5376.
(2016) Libro rojo de aves de Colombia, Volumen II: Ecosistemas abiertos, secos,
insulares, acuáticos continentales, marinos, tierras altas del Darién y Sierra Nevada de
Santa Marta y bosques húmedos del centro, norte y oriente del país. Editorial Pontificia
departamento del Cauca, especies que están asociadas a la meseta de Popayán y sus
municipios vecinos, de igual manera, contiene más de 50 fotografías sobre algunos alares
reportes publicados, donde se destacan las especies residentes y parte de las especies
geográfica, presentan una belleza natural única, cuentan con el privilegio de poseer un sin
fin de especies inigualables, con una amplia diversidad de cantos, formas y colores. Este
conocimiento debe estar presente en todos los habitantes, un material útil p ara divul gar
en todo el territorio, despertando el interés por entender y cuidar este grupo taxonómico
de las aves, así como también sus hábitats, ya que, sin ellos, no sería p osible observar