პავლეს პასაჟის ნეოპლატონური განმარტება იოანე პეტრიწთან, თეორია მატერიის შესახებ. ლ. გიგინეიძ
პავლეს პასაჟის ნეოპლატონური განმარტება იოანე პეტრიწთან, თეორია მატერიის შესახებ. ლ. გიგინეიძ
პავლეს პასაჟის ნეოპლატონური განმარტება იოანე პეტრიწთან, თეორია მატერიის შესახებ. ლ. გიგინეიძ
levan gigineiSvili
116
pavles pasaJis neoplatonuri ganmarteba ioane petriwTan
hJ me;n ga;r u{lh, uJpokeivmenon ou\sa pavntwn, ejk tou` pavntwn aijtivou proh`lqe. Elementatio Theologica, prop.
72.
ejfivetai aujtou` kai; to; mh; o[n – DN, 716A, 1. rogorc dionises pirveli sqoliasti, ioane
skiTopoleli ambobs, „materias ewodeba `ar-myofi~ ara imitom, rom is absolutu
rad araraobaa, aramed imitom, rom is ar arsebobs. vinaidan RmerTi aris WeSmari
tad arsi da TavisTavadi sikeTe; da TviT materiac Seiqmna RvTisagan [absoluturi]
armyofebisagan”. Targmani inglisuridan Sevasrule Semdegi gamocemidan: „Selected
Translation of John of Scythopolis Scholia”, in: Paul Rorem and John C. Lamoreaux. John of Scythopolis
and the Dianysian Corpus. Annotating the Areopagite. Oxford University Press, 1998, p. 208.
platonis azriT, vinaidan msjeloba SesaZlebelia mxolod imaze, rasac aqvs forma
da gansazRvreba, amdenad uformo materiaze mxolod `ukanonod Sobili~ azrovnebaa
SesaZlebeli, radgan gansazRvruls verafers vityviT masze. Sdr. Timaeus 52b 1-5.
upirispirdeba ra plotinosis ideas, rom materia aris absoluturi boroteba,
prokle ase msjelobs: materia aris gauformebeli da uzomo da saWiroebs gaforme
bas da zomas, maSasadame is ver iqneba boroti, radganac mas aqvs wadili formisa da
srulyofisa (Sdr. De Malorum Subsistentia 32, 9-20; prokles naSromis es damowmeba aviRe
Semdegi naSromidan: Carlos Steel, Proclus on the Existence of Evi. Proceedings of the Boston Area Col-
loquium in Ancient Philosophy. Vol. XIV, 1998, Brill: Leiden, pp. 96-97 ).
aq unda vaxsenoT petriwis msjeloba `ideis moklebaze~, (`mokleba~ – stevrhsi~) anu
iseT arsebobaze, sadac ideis Suqi (romelic momdinareobs namdvilmyofi-gonebidan)
aRar aRwevs. petriwis azriT, aristoteluri stevrhsi~-is (`moklebis~) magaliTi aris
pirveladi materia, romelic sruliad gauformebelia, anu goneba mas ver swvdeba;
samagierod aqvs arseboba transcendenturi erTisagan (ganmartebaÁ, T. 57).
10 petriwis azriT, da aq is mihyveba prokles, metafizikur samyaroSi Sedegi manamde sa
nam (NB: es `manamde~ logikur sekvencias da ierarqias mianiSnebs da ara dros) miiRebs
Tavis individualur, „damoukidebel~ myofobas, imyofeba mizezSi ufro aRmatebuli
saxiT. samyaros mizezSi, transcendentur erTSi yvelaferi aris zesT arsad~ da um
jobesad: „rameTu odes mas miuwdomelsa zesT arssa Soris gesmes pirveli arseba, um
jobesad hracxe bunebasa arsebisasa, da viTar zesT arsad da erTebrivad~ (ganmarte
bai, gv. 130). am citataSi petriwi msjelobs Seqmnil gonebaze, namdvilmyofze, magram
igive SeiZleba ganvavrcoT nebismier arsze.
118
pavles pasaJis neoplatonuri ganmarteba ioane petriwTan
11 oujde;n ga;r e[stai to; kaqovlou mh; o[n, eij mh; ejn tajgaqw`/ kata; to; uJperouvsion levgoito. DN, 716D, 1-2.
12 am sakiTxze ix. Lloyd A. C. “Parhypostasis in Proclus”, in: Proclus et son Influence. Actes du Collo-
que de Neuchatel [juin 1985], ed. par G. Boss et G. Seel, avec une introduction de F. Brunner. Zurich:
Grand Midi, 1987, pp. 145-157. vinaidan prokles sistemaSi Znelia moZebno adgili Tavisu
fali nebisTvis zematerialur samyaroSi, maSin aseve Zneli asaxsneli xdeba, Tu ram
SeiZleba gamoiwvios es gadaxveva. kerZod, es sakiTxi mniSvnelovania sulis miwier
samyaroSi Semosvlis faqtis asaxsnelad: aris Tu ara es avtomaturi ontologiuri
procesi, Tu sulis Semosvla materialur samyaroSi sulis codvaa (rogorc es aris
plotinosTan). Tu codvaa, maSin prokles sistemaSi auxsneli rCeba, saidan SeiWra
paripostasi~ anu statusidan gadaxveva iq, zematerialur samyaroSi.
13 am ideebis wyaro aris platonis `nadimi~ (Symposium 201d-212c), sadac sokrate msje
lobs maradisobaSi sxvadasxva arsis sxvadasxvagvar monawileobaze (magaliTad,
sokrates TqmiT, ufro susti cxovelebic imitom icaven gaSmagebiT da TavdadebiT sa
kuTar Svilebs gacilebiT Zlieri cxovelebisgan, rom Svilebi erTaderTia, visiTac
SeuZliaT imonawileon maradisobaSi).
120
pavles pasaJis neoplatonuri ganmarteba ioane petriwTan
abraami mzad iyo, Seewira isaaki, vinaidan mas swamda, rom RmerTs
ZaluZs adamianTa mkvdreTiT aRdgineba. am konteqstSi pavles si
tyvebi: `uwoda armyofsa viTarca myofsa~ unda migvaniSnebdes, rom
`armyofi~ aris gardacvlili adamiani, romelic RmerTisTvis coc
xali da myofia (Sdr. mr. 12. 27) da romlis mkvdreTiT aRdginebac
mis xelmwifebaSia14. pavleseuli sxva gagebiT, `armyofi~, SesaZloa
aRniSnavdes warmarT xalxs, romlebic gaqristianebamde `ar iyvnen~
da axla ki `iqmnen~ rogorc xalxi15. patristikul literaturaSi
aris agreTve am pasaJis sxva ganmartebac, kerZod, rom pavle aq sau
brobs Sesaqmeze, rom RmerTi qmnis samyaros arafrobisagan (creatio
ex nihilo)16. lela aleqsiZes dasaxelebul naSromSi moyvanili hyavs
pavles pasaJis origeneseuli ganmarteba, sadac aleqsandrieli Te
ologi swored bolo ori gagebiT iazrebs mas [aleqsiZe, 2008:248].17
Cems mier mignebuli arc erTi wyaro ar iZleva am pasaJis petri
wiseul ganmartebas da ar aigivebs pavles `armyofs~ materiasTan.
SesaZloa, petriwi pirveli da originaluria imaSi, rom igi pavle
mociqulis am pasaJs proklesa da fsevdo-dionises filosofiis
TvalsazrisiT iazrebs da tolobis niSani gahyavs pavlesa da ploti
nosis terminologiebs Soris.
isev da isev, Cndeba sakiTxi, ramdenad iazrebs petriwi imas, rom
misi ganmarteba sakmaod subieqturi da araistoriulia (Tundac imi
tom, rom plotinosi III saukunis moazrovnea da misi terminologia
istoriulad sruliad gansxvavebuli semantikisa unda iyos, vidre
pavles terminologia); an iqneb petriwisTvis mTavaria metafizi
kur xedvaze gasvla; es aris misTvis WeSmaritebis kriteriumi da
ara istoriuli sizuste, radgan metafizikuri xedvebis wyaro, anu
14 Sdr. ioane oqropiris homilia lazares oTxdRian sikvdilze (In quatridianum Lazarum):
„da Sexede am paradoqss: ki ar Tqva `lazare, gacocxldi!~ aramed ra? – `lazare,
gamodi gareT~, raTa eswavlebina iq damswreTaTvis, rom Tavadaa is, vinc `uwodebs
armyofs, rogorc myofs~ (rom. 4:17), raTa eCvenebina iq damswreTaTvis, rom Tavadaa
cocxlebisa da mkvdrebis RmerTi~ (Migne, Patrologia Graeca 59).
15 Sdr. I kor, 1:28, sadac `armyofi~konteqstis mixedviT, SesaZloa, aRniSnavdes warmarT
xalxs, romelTac `xorciT~ anu warmomavlobiT araferi aqvT saamayo.
16 magaliTad, aTanase aleqsandrieli (Epistulae quattuor ad Serapionem, PG 26), ioane oqropiri
(In Joannem, PG 59) a.S. pavles am pasaJis ex nihilo-s TvalsazrisiT ioane oqropiriseuli
ganmartebis aseT Targmans gvTavazobs, magaliTad, efrem mcire: `romeli igi [e.i.
RmerTi] araarsisgan dahbadebs arsTa da cxovel hyofs mkudarTa~ [efrem mcire 44].
17 igive mkvlevari Semdeg dasZens: `petriwi Taviseburad alegoriul-ontologiurad
ganmartavs rom. 4, 16-17, iseve, rogorc amas origene akeTebs. magram ar var darwmune
buli, esmoda Tu ara petriws pavles epistoles es sityvebi iseve, rogorc origenes,
anu, gamoxatavda Tu ara es sityvebi petriwis azriT araradan Seqmnas, ise rogorc
es origenes esmoda. SeiZleba petriwi am sityvebs ufro neoplatonurad udgeboda
da maTSi materiis erTze damokidebulebas xedavda. amas is, prokleze dayrdnobiT,
Tavis komentarSi araerTxel miuTiTebda” [aleqsiZe 2008: 248]. am statiaSi moyvanili
analizis safuZvelze, lela aleqsiZis zemoTdasmul SekiTxvas aseTi pasuxi SeiZleba
gaeces: petriwi ar gulisxmobs aq origenes msgavsad `arafrisgan Seqmnas”, aramed ma
teriis erTze damokidebulebas, an ufro zustad, materiis erTisagan gamomavlobas,
rac iambliqos-prokleseuli (proklemde iambliqosma wamoayena materiis erTisagan
warmomavlobis doqtrina, Sdr. De mysteriis, 5. XXIII) – da ara plotinosiseuli – neo
platonizmisa da misi qristianuli gadammuSaveblis, fsevdo-dionise areopagelis
tradiciidan momdinareobs.
122
damowmebani
wyaroebi
literatura
Levan Gigineishvili
124
Neoplatonic Interpretation Of Paul’s Passage...