De Bello Gallico I Clase PDF
De Bello Gallico I Clase PDF
De Bello Gallico I Clase PDF
Julio César pasó una juventud De regreso a Roma, Julio César consiguió un El triunvirato fue fortalecido por el
gran éxito político al reconciliar a los dos
disipada, en la que empezó muy líderes rivales, Craso y Pompeyo, a los que
Convenio de Luca (56), que
pronto a acercarse al partido unió consigo mismo mediante un acuerdo aseguraba ventajas para cada uno
político «popular», al cual le privado para repartirse el poder formando de sus componentes; pero
un triunvirato y así oponerse a los optimates respondía a un equilibrio inestable,
unía su relación familiar con que dominaban el Senado (60). Al año
que habría de evolucionar hacia la
Mario. Se ganó el apoyo de la siguiente, César fue elegido cónsul (59); y las
concentración del poder en una
medidas que adoptó vinieron a acrecentar su
plebe subvencionando fiestas y popularidad: repartió lotes de tierra entre sola mano. Craso murió durante
obras públicas. Y fue veteranos y parados, aumentó los controles una expedición contra los partos
acrecentando su prestigio en los sobre los gobernadores provinciales y dio
publicidad a las discusiones del Senado. Pero
(53) y la rivalidad entre César y
diferentes cargos que ocupó: la ambición política de César iba más allá y, Pompeyo no encontró freno una
cuestor (69), edil (65), gran buscando la base para obtener un poder vez muerta Julia, la hija de aquél
pontífice (63), pretor (62) y personal absoluto, se hizo conceder por casada con éste (54).
cinco años -del 58 al 51- el control de varias
propretor de la Hispania Ulterior provincias (Galia Cisalpina, Narbonense e
(61-60). Iliria).
I
Entretanto, César se había lanzado a la conquista del resto de las
Galias, que no sólo completó, sino que aseguró lanzando dos
expediciones a Britania y otras dos a Germania, cruzando el Rin. Con
ello llegó a dominar un vasto territorio, que aportaba a Roma una
obra comparable a la de Pompeyo en Oriente.
El prestigio y el poder alcanzados por César preocuparon a Pompeyo,
elegido cónsul único en Roma en medio de una situación de caos por
las luchas entre mercenarios (52). Conminado por el Senado a
licenciar sus tropas, César prefirió enfrentarse a Pompeyo, a quien el
Senado había confiado la defensa de la República como última
esperanza de salvaguardar el orden oligárquico tradicional.
Tras pasar el río Rubicón -que marcaba el límite de su
jurisdicción-, César inició una guerra civil de tres años (49-46)
en la que resultó victorioso: conquistó primero Roma e Italia;
luego invadió Hispania; y finalmente se dirigió a Oriente, en
donde se había refugiado Pompeyo. Persiguiendo a éste,
llegó a Egipto, en donde aprovechó para intervenir en una
disputa sucesoria de la familia faraónica, tomando partido en
favor de Cleopatra («Guerra Alejandrina», 48-47).
II
Julio César murió asesinado en una conjura dirigida por Casio y Bruto,
que le impidió completar sus reformas; no obstante, dejó terminadas
algunas, como el cambio del calendario (que se mantuvo hasta el siglo
xvi), una nueva ley municipal que concedía mayor autonomía a las
ciudades o el reasentamiento como agricultores de las masas italianas
proletarizadas; todo apuntaba a transformar Roma de la ciudad-estado
que había sido en cabeza de un imperio que abarcara la práctica totalidad
del mundo conocido, al tiempo que se transformaba su vieja constitución
oligárquica por una monarquía autoritaria de tintes populistas; dicha obra
sería completada por su sobrino-nieto y sucesor, Octavio Augusto.
La Galia
Desde el 198 a.C., los romanos eran dueños de la región mediterránea, tras convertirla en
provincia con el nombre de Narbonense; era la «provincia» por excelencia, que se
corresponde aproximadamente con la actual Provenza francesa. Al otro lado se encontraba
la Gallia Comata o «Galia cabelluda». Estaba constituida por tres grandes regiones:
Aquitania, Céltica y Bélgica; aunque los pueblos que la habitaban eran de estirpe céltica,
estaban muy divididos.
Júlio César, ávido de gloria, no se conformó con defender las fronteras del norte de Italia
con sus legiones; se internó hacia el norte en el 58 a.C., y con una hábil política de alianzas,
y fomentando las disensiones internas se hizo con el dominio de toda la Galia.
Sus victorias consolidaron las pretensiones de César frente al Senado y a Pompeyo, su
encarnizado rival, y le proporcionaron una inmensa fortuna, así como una enorme
popularidad.
La conquista definitiva llegó en el 52 a.C., después de que Vercingetórix, el caudillo que
había logrado unificar a las tribus galas, se rindiese ante César.
III
C. IVLI CAESARIS COMMENTARIORVM DE BELLO GALLICO
LIBER PRIMVS
La división de la Galia
Gallia est omnis divisa in partes tres, quarum unam
IV
Eorum una pars, quam Gallos obtinere dictum est, initium capit a flumine
et eam partem Oceani quae est ad Hispaniam pertinet; spectat inter occasum solis et
septentriones. (B.G., I, 1)
V
Descripción del pueblo belga.
Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum continenter bellum gerunt I,3
proeliis cum Germanis contendunt, cum aut suis finibus eos prohibent aut ipsi in eorum
VI
finibus bellum gerunt. Eorum una, pars, quam Gallos obtinere dictum est, initium capit
B.G. I, II,1.
VII
Los helvecios siguen a Orgetorix
His rebus adducti et auctoritate Orgetorigis permoti
carrorum quam maximum numerum coemere (...), cum proximis civitatibus pacem et
amicitiam confirmare.
B.G. I, III,1.
finibus suis exeant. Ubi iam se ad eam rem paratos esse arbitrati sunt, oppida sua
VIII
omnia, numero ad duodecim, vicos ad quadringentos, reliqua privata aedificia
B.G. I, V,1-3.
(...); alterum per provinciam nostram, multo facilius atque expeditius, propterea quod
IX
inter fines Helvetiorum et Allobrogum, qui nuper pacati erant, Rhodanus fluit, isque
X
Y va a Italia en busca de refuerzos
Italiam magnis itineribus contendit duasque ibi legiones conscribit et tres, quae
XI
provinciam trans Rhodanum primi. Helvetii iam per angustias et fines Sequanorum suas
Haedui, cum se suaque ab iis defendere non possent, legatos ad Caesarem mittunt
Ubi per exploratores Caesar certior factus est tres iam partes copiarum Helvetios
XII
id flumen traduxisse, quartam fere partem citra flumen Ararim reliquam esse, de
tertia vigilia cum legionibus tribus e castris profectus, ad eam partem pervenit
eius exercitum sub iugum miserat. Ita sive casu sive consilio deorum immortalium,
XIII
quae pars civitatis Helvetiae insignem calamitatem populo Romano intulerat, ea
princeps poenas persolvit. Qua in re Caesar non solum publicas, sed etiam privatas
iniurias ultus est, quod eius soceri L. Pisonis avum, L. Pisonem legatum, Tigurini eodem
XIV
La caballería de César sigue al enemigo
Postero die castra ex eo loco movent. Idem facit Caesar equitatumque
Haeduis atque eorum sociis coactum habebat, praemittit, qui videant quas in partes
hostes iter faciant. Qui cupidius novissimum agmen insecuti alieno loco cum equitatu
XV
El ejército romano carece de trigo
Nam propter frigora, quod Gallia sub septentrionibus, ut ante dictum est, posita
est, non modo frumenta in agris matura non erant, sed ne pabuli quidem satis
longe maximo et copiosissimo, non amplius milibus passuum XVIII aberat, rei
XVI
frumentariae prospiciendum existimavit: iter ab Helvetiis avertit ac Bibracte ire
ipsi confertissima acie reiecto nostro equitatu, phalange facta, sub primam
XVII
El combate es incierto y feroz
Ita ancipiti proelio diu atque acriter pugnatum est. Diutius cum sustinere
XVIII
Los helvecios se rinden
Helvetii omnium rerum inopia adducti legatos de deditione ad eum miserunt. (...)
milia IV eius pagi qui Verbigenus appellatur (...) prima nocte e castris Helvetiorum
XIX
César ordena que regresen a sus territorios
Helvetios, Tulingos, Latobicos in fines suos, unde erant profecti, reverti iussit et,
quod omnibus fructibus amissis domi nihil erat quo famem tolerarent, Allobrogibus
B.G. I, XXVIII,3.
XX
Ariovisto, jefe germano, se dirige a Besanzón
Cum tridui viam processisset, nuntiatum est ei Ariovistum cum suis omnibus
XXI
ex percontatione nostrorum vocibusque Gallorum ac mercatorum (...), tantus
urbe amicitiae causa Caesarem secuti non magnum in re militari usum habebant.
(...) Hi neque vultum fingere neque interdum lacrimas tenere poterant; abditi in
tabernaculis aut suum fatum querebantur, aut cum familiaribus suis commune
XXII
periculum miserabantur. B.G. I, XXXIX,1-4.
Hac oratione habita, mirum in modum conversae sunt omnium mentes, summaque
alacritas et cupiditas belli gerendi innnata est, princepsque decima legio per
XXIII
tribunos militum ei gratias egit, quod de se optimum iudicium fecisset, seque esse
dictus est ex eo die quintus. Interim saepe ultro citroque cum legati inter eos
XXIV
La entrevista tiene lugar en una llanura
Planities erat magna et in ea tumulus terrenus satis grandis. Hic locus aequo fere
commemoravit, quod rex appellatus esset a senatu, quod amicus, quod munera
XXV
Y le pide el fin de las hostilidades
Postulavit deinde eadem quae legatis in mandatis dederat: ne aut Haeduis aut
Dum haec in conloquio geruntur, Caesari nuntiatum est equites Ariovisti propius
Caesar loquendi finem fecit seque ad suos recepit suisque imperavit ne quod
XXVI
Ariovisto pretende cortar a César el suministro de trigo
Postridie eius diei praeter castra Caesaris suas copias traduxit et milibus passuum
duobus ultra eum castra fecit eo consilio uti frumento commeatuque, qui ex
B.G. I, XLVIII,1-2.
Ex eo die dies continuos quinque Caesar pro castris suas copias produxit et aciem
XXVII
Ariovisto no combate y César traslada su campamento
ultra eum locum, quo in loco Germani consederant, circiter passus sexcentos ab
his, castris idoneum locum delegit acieque triplici instructa ad eum locum venit.
B.G. I, XLIX,1.
XXVIII
Nemetes, Sedusios, Suebos, omnemque aciem suam redis et carris circumdederunt,
B.G. I, LI,3.
XXIX
Los druidas
magnoque hi sunt apud eos honore. Nam fere de omnibus controversiis publicis
XXX
César dispone su ejército para el combate
Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit, uti eos testes
suae quisque virtutis haberet; ipse a dextro cornu, quod eam partem minime
B.G. I, LII,1-2.
Ita nostri acriter in hostes signo dato impetum fecerunt, itaque hostes repente
XXXI
El enemigo es rechazado
Ita proelium restitutum est, atque omnes hostes terga verterunt neque prius fugere
pervenerunt.
B.G. I, LIII,1.
XXXII
XXXIII
XXXIV