Aramea skribo
La aramea skribo estas konsonanta alfabeto kreita por la aramea lingvo, aperinta komence de la 1-a jarmilo a.K. surbaze de fenica skribo ĉe arameoj. En la dua duono de 1-a jarmilo, la aramea skribo disvastiĝis tra la vasta teritorio de sud-okcidenta Azio. Dokumentoj verkitaj en la aramea skribo estis trovitaj en Palestino, Asirio, Irano, Suda Kaŭkazio, Kapadokio, Lidio, Kilikio, Norda Arabio, Egiptio, Hindio kaj Afganio.
Antikvaj skribfontoj apartenas al la 10-a kaj 9-a jarcentoj antaŭ Kristo. En la evoluo de la aramea skribo, oni distingas du ĉefperiodojn: frua periodo ĝis la 7-a jarcento a.K.; kaj la sekva "ora periodo", kiam la aramea lingvo fariĝis interetna kaj oficiala lingvo en la landoj de Okcidenta Azio kaj la aramea skribo iĝis la oficiala skribo de la Persa Imperio.
De la aramea skribo originas la siria, hebrea, araba, pahlava, ujgura kaj mongola alfabetoj. Oni supozas, ke ankaŭ la kartvela kaj armena skriboj devenas de la aramea, sed kun granda influo de la greka skribo.
Siria estrangela skribo
[redakti | redakti fonton]| Litero | Normala formato |
Fina ligita |
Fina senliga |
Prononco |
|---|---|---|---|---|
| Alap |  |
"A" | ||
| Beth | "B" | |||
| Gamal | Malmola "G" | |||
| Daleth | "D" | |||
| Heh | "H" | |||
| Ŭaŭ | "ŭ" aŭ "O" aŭ "U", varias laŭ la vorto | |||
| Zain | "Z" | |||
| Ĥeth | "ĥ" | |||
| Teth | akra "T" | |||
| Jodh | "j" aŭ "E", varias laŭ la vorto | |||
| Kap | "K", fojfoje "ĥ" | |||
| Lamadh | "L" | |||
| Mîm | "M" | |||
| Nûn | "N" | |||
| Simkath | "S" | |||
| Ain | Similas "Ahh", | |||
| Pajin | "P" | |||
| Tsade | "Ts" | |||
| Kof | "k" el la gloto | |||
| Reŝ | "R" | |||
| Ŝîn | "ŝ" | |||
| Taŭ | "T" | |||
| Lamadh & Alap kunligita vortfine | ||||
| Taw & Alap kunligita vortfine |