Papers by Anja Božič
Bogoslovni vestnik/Theological Quaterly, 2024
Prispevek obravnava zgodovinske vire, ki pričajo o tesnih stikih Eneja Silvija Piccolominija s sl... more Prispevek obravnava zgodovinske vire, ki pričajo o tesnih stikih Eneja Silvija Piccolominija s slovenskim prostorom. Z njim se je dodobra seznanil že v vlogi tajnika cesarja Friderika III., nato kot tržaški škof v letih 1447-1450, odločilno pa je nanj vplival kot papež Pij II., ki je leta 1463 potrdil ustanovitev ljubljanske škofije. Raziskava se osredotoča predvsem na obdobje njegovega tržaškega delovanja in prinaša poglobljeno obravnavo nekaterih novih, doslej še neobjavljenih dokumentov (pisma, listine) iz tega obdobja. Slednji njegovo pastoralno delovanje na tem prostoru osvetljujejo podrobneje, prinašajo pa tudi nekaj novih spoznanj, pomembnih za širše slovensko zgodovinopisje.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Annual of Medieval Studies at CEU, 2021
During the years 1390–1408, Pier Paolo Vergerio, one of the leading humanists of his generation, ... more During the years 1390–1408, Pier Paolo Vergerio, one of the leading humanists of his generation, delivered at least ten public orations in the honor of St. Jerome.1 His Sermones pro Sancto Hieronymo are considered to be the earliest examples of classicizing orations (panegyrics) in the context of devotional epideictic.2 Following the precepts of classical oratory rather than the traditional thematic form of late medieval sermons, Vergerio’s orations illustrate one of the most conspicuous features of the humanists’ writing, that is, the fusion of classicizing elements and hagiography.3 The contents of their orations no longer focused on the saints’ performances of miracles but were now centered on the saints’ lives and deeds, interpreted in conformity with the preferences of their audience. The omission of biblical quotations, which notably structured medieval thematic sermons, opened the ground for humanist innovation and self-fashioning. The present study aims to illustrate the ways in which Vergerio exploited these new possibilities by fashioning St. Jerome as the protector and patron saint of his family, and thus, while aiming to establish himself as an eloquent humanist intellectual, created a personal cult of the saint.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Bogoslovni vestnik, 2021
The present paper analyzes the personal devotion to St. Jerome as expressed in the works of Pier ... more The present paper analyzes the personal devotion to St. Jerome as expressed in the works of Pier Paolo Vergerio, one of the leading humanist authors of his generation. Jerome’s simultaneous investment in theology and classical learning made him a famed saint among the humanists. By transforming St. Jerome into a model of a pious scholar, Vergerio was, therefore, one of the key proponents in the dissemination of St. Jerome’s cult in the Renaissance. Vergerio’s ten lively Sermones pro Sancto Hieronymo (1392–1408) are considered the earliest examples of the classicizing orations (panegyrics) in the context of devotional public oratory. Vergerio includes traditional elements of Jerome’s hagiography in his orations yet charges them with a personal dimension. Referring to the ancient tradition of his family, Vergerio portrays St. Jerome as their protector and patron saint and commends his recently deceased father into the saint’s care. There is, however, no extant information about the family’s rituals regarding St. Jerome and Vergerio does not refer to their devotion in all of his orations in honour of the saint. This paper explores Vergerio’s creation of a personal cult of St. Jerome and interprets it as a self-fashioning device, aiming to establish Vergerio as an eloquent humanist intellectual.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Magistrsko delo obravnava tri doslej še neobjavljena dela dr. Joža Lovrenčiča iz obdobja po njego... more Magistrsko delo obravnava tri doslej še neobjavljena dela dr. Joža Lovrenčiča iz obdobja po njegovi aretaciji leta 1945 do njegove smrti. Prikazuje dogodke, ki so vplivali na avtorjevo naravnanost v času njihovega nastanka, in na podlagi teh podrobneje obravnava njegovi avtorski deli, pesniško zbirko Nič Niče in epsko pesnitev Brat Honorat. V navezavi na piščev življenjepis se ukvarja tudi z nekaterimi zgodnejšimi deli, opozarja na njihove avtobiografske elemente in avtorjevo povezanost z antiko. V drugem delu se posveča Lovrenčičevemu prevodu Ovidijevih Metamorfoz in analizira njegov heksameter na podlagi uveljavljenih konvencij tvorbe v slovenščini. Verzna analiza izbranega gradiva in primerjava s heksametrom v drugih besedilih obravnava oblikovno nedokončanost prevoda.This thesis aims to present three so far unpublished works of Joža Lovrenčič from the period after his arrest in 1945 until his death in 1952. Highlighting the events that affected the author’s disposition in the ti...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Tretji dan, 2022
Prispevek obravnava življenje in delo dr. Joža Lovrenčiča (1890–1952), slovenskega pesnika, pisa... more Prispevek obravnava življenje in delo dr. Joža Lovrenčiča (1890–1952), slovenskega pesnika, pisatelja, prevajalca in klasičnega filologa. Opozarja na dve njegovi pripovedni deli, ki slogovno še posebej izstopata. Prinaša tudi podatke o doslej še neobjavljenih delih iz obdobja po njegovi aretaciji leta 1945: prevodu Ovidijevih Metamorfoz in neobjavljeni pesniški zbirki Nič Niče, ter prikazuje dogodke, ki so vplivali na avtorjevo naravnanost v času njunega nastanka. Tako skuša prikazati Lovrenčičevo kompleksno in vsestransko razgledano osebnost ter ga postavlja za zgled pesniške vztrajnosti in osebne trdnosti
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Clotho, 2019
Članek obravnava literarno ustvarjanje dr. Joža Lovrenčiča (1890–1952), slovenskega pesnika, pisa... more Članek obravnava literarno ustvarjanje dr. Joža Lovrenčiča (1890–1952), slovenskega pesnika, pisatelja, prevajalca in klasičnega filologa. Prinaša nekatere življenjepisne informacije in na njihovi podlagi obravnava zlasti njegovo afiniteto do rimske in grške antike. S tem v zvezi se posveča njegovi mladostni povesti Med Scilo in Karibdo in epski pesnitvi Sholar iz Trente (1939). Še posebej pri slednji je najti vrsto navezav in citatov iz klasičnega sveta, hkrati pa pesnitev na več mestih s slovenščino meša latinske besede ali v latinščino celo povsem preide. Te odlomke je tudi vsebinsko mogoče povezati z literarnim slogom makaronske latinščine.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Translations by Anja Božič
Tretji dan, 2023
Pričujoča pridiga oz. panegirik (slavilni govor) je peta izmed desetih pridig o sv. Hieronimu, ki... more Pričujoča pridiga oz. panegirik (slavilni govor) je peta izmed desetih pridig o sv. Hieronimu, ki jih je med letoma 1392 in1408 napisal (najverjetneje pa z njimi tudi javno nastopil) koprski humanist Peter Pavel Vergerij Starejši (1392–1444). Njegovi govori slovijo kot najzgodnejši primer humanističnega obujanja klasične retorike na področju hagiografije. Kot v pričujoči pridigi opozori sam, se Vergerij tako oddalji od srednjeveške tradicije sholastičnih pridig, katerih oblika je temeljila na shematizirani razlagi svetopisemske vrstice, ki je stala na začetku pridige. Namesto tega se Vergerij povsem osredotoči na Hieronimovo življenje in njegova izredna dela, pri čemer poleg njegove askeze v ospredje postavlja predvsem intelektualne dosežke. Bolj kot odmaknjeni spokorjeni puščavnik je svetnik prikazan kot neutruden pisec, prevajalec in učenik, ki je vse svoje moči usmerjal v dobro Cerkve in njenega občestva, hkrati pa se je v svojem stilu lahko kosal s samim Ciceronom.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Keria, 2020
Komedija Paulus je prva ohranjena humanistična komedija. 1 Izraz zaznamuje dramska besedila, ki s... more Komedija Paulus je prva ohranjena humanistična komedija. 1 Izraz zaznamuje dramska besedila, ki so začela nastajati v začetku 14. stoletja, njihova produk-cija pa je vrhunec dosegla sredi 15. stoletja. Napisana so v latinščini, realistič-no slikajo dogodke iz vsakdanjosti in obravnavajo (pretežno slabe) moralne vrednote v sodobnosti. Snov zajemajo iz sočasnega meščanskega, pogosto uni-verzitetnega in študentskega okolja, od koder so najpogosteje izhajali tudi av-torji in bralstvo. Kot zgled še vedno služijo motivi klasične, predvsem rimske komedije, vendar pa so ti motivi zgolj osnova, ki jo povezuje povsem izvirno tkivo, vezano na sodoben kontekst. Ta je pogosto bliže novelistični in satirični tradiciji, zaplet in razplet pa izražata jasen moralistični nauk. PAULUS KOT HUM ANISTIČNA KOMEDIJA Znane Plavtove, še posebej pa Terencijeve komedije so še vedno predstavljale del splošnega znanja med izobraženci, vendar pa so jih obravnavali predvsem v kontekstu jezikovnih zgledov in moralne sporočilnosti. 2 Takšna obravnava 1 Edina znana pred tem napisana komedija je bila Petrarkova Philologia. Petrarka jo omenja v svojih pismih, a ni dosegla niti naslednje generacije. Za seznam izvirnih dramskih tekstov, »natisnjenih pred 1640«, glej Leicester Bradner, »The Latin Drama of the Renaissance (1340-1640)«, Studies in the Renaissance 4 (1957): 31-54. Za natančen pregled nastanka humanističnih komedij glej Alessandro Perosa, Teatro umanistico (Milano: Nuova Academia, 1965) in Michael Katchmer, »The Paulus and Comedy: Roman and Medieval Influences.« V Michael Katchmer, Pier Paolo Vergerio and the 'Paulus', a Latin Comedy (New York: Peter Lang, 1998). 2 Slednje velja še posebej za zgodnejše pisce, ki so pisali pred odkritjem Plavtovih dvanajst do tedaj izgubljenih komedij (1429) in Donatovega komentarja k Terenciju (1433). Antični motivi so
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Keria: Studia Latina et Graeca, 2022
Pismo Homerju je zadnje izmed Petrarkovih pisem velikim antičnim avtorjem, ki jih je avtor uvrsti... more Pismo Homerju je zadnje izmed Petrarkovih pisem velikim antičnim avtorjem, ki jih je avtor uvrstil v 24. knjigo svoje obsežne pisemske zbirke Epistolae familiares. V njem Petrarka nagovarja velikega pesnika in toži za izgubo tolikšnega števila njegovih knjig.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Zvon, 2022
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Poetikon , 2022
Naslovnik pričujočega pisma je Neri Morando iz Forlíja, ki je sicer deloval kot tajnik beneškega ... more Naslovnik pričujočega pisma je Neri Morando iz Forlíja, ki je sicer deloval kot tajnik beneškega doža Andree Dandola, kasneje pa je stopil v službo cesarja Karla IV. Petrarka ga je spoznal med svojim obiskom Benetk leta 1353 in mu zatem večkrat pisal, pričujoče pismo pa je najverjetneje nastalo prav v času Morandove selitve na cesarski dvor, na kar se nanašajo tudi njegova svarila glede popotniških naprezanj. Pismo najbolj slovi zaradi anekdote o Petrarkovi poškodbi zaradi Ciceronovega rokopisa, hkrati pa ponazarja tudi njegove težnje s krščanskim mišljenjem povezati poganske klasike in antična prepričanja ter jih vse uskladiti v enotno humanistično mišljenje. Besedilo tako preveva skoraj apologetski ton, ki pa kljub vsemu nikakor ne preglasi najpomembnejšega: Petrarkove iskrene izpovedi neomajne ljubezni do znamenitega rimskega retorja in skupaj z njim do celotne klasične antike.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Keria: Studia Latina et Graeca, 2023
Petrarcovo pismo Giacomu Colonni 1 je sedmo pismo druge knjige Petrarcove zbirke proznih pisem v ... more Petrarcovo pismo Giacomu Colonni 1 je sedmo pismo druge knjige Petrarcove zbirke proznih pisem v latinščini z naslovom Pisma o osebnih zadevah (De rerum familiarium) ali na kratko Familiares. Giacomo Colonna je bil četrti sin pomembnega rimskega senatorja in Petrarcovega prvega pokrovitelja Stefana di Colonne Starejšega. Giacomo in Petrarca sta se spoznala v Bologni med študijem prava pri Giovanniju D' Andrea in postala bližnja prijatelja. Leta 1328 je Giacomo postal škof v Lombezu, kamor je za stalno odpotoval leta 1330, spremljali pa so ga Petrarca, Ludwiga van Kempen in Angelo Tosetti. Potovanje pa je ostalo med Petrarcovimi najljubšimi spomini in se ga pogosto spominja v svojih pismih. Leta 1333 se je Giacomo odpavil v Avignon, da bi obiskal svojega brata, vplivnega kardinala Giovannija Colonno, a je bil nato odpoklican v Rim. Tam se je zadnjič v življenju srečal s Petrarco. Leta 1440 se je preselil nazaj v Lombez in nekaj mesecev zatem umrl. Petrarca globoko žaluje za njim v Fam. 4.13. Skupaj s Fam. 1.6. in 4.6. pričujoče tradicionalno velja za enega pomembnejših virov o škofovi biografiji in njegovem odnosu s Petrarco. 2 Vendar pa
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Clotho, 2022
Petrarka definira svoj pesniški credo v 24. knjigi zbirke Familiares (Prijateljem), v kateri so o... more Petrarka definira svoj pesniški credo v 24. knjigi zbirke Familiares (Prijateljem), v kateri so objavljena njegova fiktivna latinska pisma, naslovljena na znane avtorje klasične antike.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Keria, 2019
Pismo Sokratu je prvo in naslovno pismo Petrarkove prve zbirke proznih pisem v latinščini z izvir... more Pismo Sokratu je prvo in naslovno pismo Petrarkove prve zbirke proznih pisem v latinščini z izvirnim naslovom Rerum familiarium libri. Vanjo je vključenih 350 pisem, spisanih med letoma 1325 in 1366. Petrarka se jih je odločil povezati v enotno zbirko leta 1345, ko je v knjižnici veronske katedrale odkril korpus Ciceronovih Pisem Atiku. Ta in Senekova Pisma Luciliju so ga vzpodbudila k iz-daji podobne zbirke, sprva osnovane kot nabor nasvetov za vsakdanje življenje, premišljeno razsejanih po pismih različnim naslovnikom. Njihova tematika je raznolika, skladno z vsebino pa so raznoliki tudi pisemski naslovniki. Naslovnik pričujočega in številnih drugih pisem te zbirke je psevdonimni Sokrat, ki ga Petrarka upodablja kot svoj alter ego. Njegove resnične identitete v pismih nikoli ne razkrije, zato je dolgo časa veljal za napol literarni lik, do-mišljen izključno za vlogo naslovnika. Šele v začetku 20. stol. so pod vzdev-kom identificirali belgijskega benediktinskega meniha z redovniškim imenom Ludovicus Sanctus (de Beeringhen), znanega tudi kot Lodewijk Heyligen in Ludwig van Kempen. Sanctus je bil leta 1330 kot glasbeni teoretik povabljen v službo na dvor kardinala Giovannija Colonne v Avignonu, kamor je prav takrat prispel tudi Petrarka. S tem se je začelo njuno dolgotrajno prijateljstvo, ki je tudi pogosta tema Petrarkovih pisem. V tem kontekstu je nemogoče raz-ločiti, kje korespondenco določuje literarna osnova in kje v njej odmevajo re-snični pogovori med Petrarko in njegovim prijateljem. Marsikatera navedba se namreč ne zdi skladna z informacijami, ki so sicer znane o Sanctusu, vendar to ne moti, saj je literarni svet nepogrešljiv del tako njunega prijateljstva kot tudi vsebine Petrarkovih pisem. »Sokratu« oz. Sanctusu je prva zbirka, Rerum familiarum libri, tudi posvečena, in sicer prav s pričujočim pismom. V njem Petrarka posreduje največ podatkov o skrbnem oblikovanju zbirke: o izboru in o piljenju pisem za objavo. Napove njihovo tematiko in
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Keria, 2016
Na otoku ni enotne vere in verovanja se razlikujejo celo znotraj posameznih mest. Nekateri po bož... more Na otoku ni enotne vere in verovanja se razlikujejo celo znotraj posameznih mest. Nekateri po božje častijo sonce, nekateri luno, nekateri pa še kakšen drug planet. Obstajajo celo ljudje, ki poveličujejo človeka, slavnega zaradi njegove kreposti in dostojanstva, in ta zanje ni le eden od bogov, pač pa vrhovno božanstvo. Velika večina-in ti so daleč najrazumnejši-pa ne verjame ničesar od tega, ampak časti neko edino božanstvo, ki je nepoznano, večno, neizmerno, nepojmljivo in zunaj dosega človeškega razuma ter se ne v fizičnem, pač pa v duhovnem smislu razteza po vsem vesolju. Imenujejo ga Oče. Le njemu pripisujejo nastanek, razvoj, napredek, spreminjanje in konec vsega. Božanskih časti tako ne posvečajo nobenemu drugemu božanstvu. Ostali verujejo vsak svoje, vendar se s prej omenjeno skupino strinjajo, da resnično obstaja neko Eno in najvišje, ki mu dolgujejo nastanek vesolja in skrb zanj. V domačem jeziku ga po vsem otoku imenujejo enako-Mythra, a si to Isto različno razlagajo. Soglašajo pa, da je to, kar ima vsak zase za najvišje, tista edinstvena narava, ki ji ves narod edini enotno pripisuje božanskost in vzvišenost. Sicer pa se od te palete praznoverij postopoma vsi odvračajo in se povezujejo v eni veri, ki se jim zdi najbolj razumna. Druga verovanja bi brez dvoma že zdavnaj izginila, če ne bi vsakršne nezgode, ki je človeka doletela med razmišljanjem o zamenjavi vere, v svojem strahu namesto kot naključje razlagali kot znak z neba-kakor da bi se božanstvo, katerega kult je človek zapuščal, maščevalo za njegov bogokletni namen. Ne boš verjel, kako navdušeno pa so tudi sami prestopili v krščanstvo, ko so od nas slišali za Kristusovo ime, nauk, navade, čudeže in občudovanja vredno vztrajnost mučenikov, ki so prostovoljno žrtvovali lastno kri in tako medse od vsepovsod pritegnili toliko narodov. Morda jih je k temu vzpodbudil nekakšen skrivni božanski navdih ali pa to, da je krščanstvo najbolj podobno
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Keria: Studia Latina et Graeca
Zanamstvu (Posteritati) je nedokončano zadnje pismo v Petrarkovi drugi obsežni pisemski zbirki z ... more Zanamstvu (Posteritati) je nedokončano zadnje pismo v Petrarkovi drugi obsežni pisemski zbirki z naslovom Seniles (1501). Njegova dokončna oblika je nastala ok. leta 1370. Petrarka naj bi ga prvotno načrtoval kot neke vrste apologijo, v katero bi vključil tudi avtobiografske podatke, vendar je kasneje načrt spremenil in se usmeril predvsem v objavo življenjepisnih informacij. Oblikovno je pismo sestavljeno iz dveh delov: v prvem Petrarka opisuje statično podobo svojega intelekta, značaja in fizičnega izgleda, v drugem pa v kronološkem zaporedju podaja pripoved o svojem življenju. Tako z navajanjem premišljeno izbranih informacij in uporabo določenih literarnih vzvodov oblikuje svoj avtoportret, kakršnega je želel prenesti v prihodnje rodove. S tem postane začetnik načrtnega samoupodabljanja v pismih, namenjenih objavi, in pomembno vpliva na vso kasnejšo pisemsko produkcijo. Prevod je izdelan po elektronski izdaji, ki jo je pripravil Pasquale Stoppelli, Francesco Petrarca, Opera omni...
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Call for Papers by Anja Božič
Clotho, 2021
How did the notion of civic participation change throughout history, and how were these changes r... more How did the notion of civic participation change throughout history, and how were these changes reflected in the foundations of political thought? In what forms of expression did it surface in various written and visual media of the Middle Ages and the Early Modern period? These questions will be the focus of the summer university course.
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Interviews by Anja Božič
Bookmarks Related papers MentionsView impact
Uploads
Papers by Anja Božič
Translations by Anja Božič
Call for Papers by Anja Božič
Interviews by Anja Božič