Messier 109
| Messier 109[1] | |||
|---|---|---|---|
 Messier 109 (DSS2) | |||
| Podaci posmatranja Epoha: J2000.0 | |||
| Sazviježđe | Veliki medvjed[2] | ||
| Rektascenzija | 11sat. 57m 35,4s [3] | ||
| Deklinacija | +53° 22' 25'' [3] | ||
| Crveni pomak | 0,003496[3] | ||
| Radijalna brzina | 1026 ± 100[4] | ||
| Galaktocentrična brzina | 1121 ± 3 km/s | ||
| Udaljenost | 83.5 ± 24 mega s.g. (25.6 ± 7.4 megaps) | ||
| Tip | prečkasta spiralna galaksija (SBbc , LINER/HII) [3] | ||
| Prividne dimenzije | Najveći prečnik: 7,50 u.m. (105 Ksg [b]) Najmanji prečnik: 4,40 u.m. (62 Ksg [b]) [4] | ||
| Prividna magnituda (V) | 9,8 (vidljivo) 10,6 (B-Band) [3] | ||
| Površinska svjetlost (V) | 13,6 mag/u.m.2 [3] | ||
| Apsolutna magnituda (V) | -21.05 mag (vidljivo) -20.25 mag (B-band) [a] | ||
| Uglovna pozicija | 68° [3] | ||
| Ostale oznake | |||
| MCG 9-20-44 • M 109 • CGCG 269-23 • ZWG 269.23 • PGC 37617 • UGC 6937 • IRAS 11549+5339[3][4] | |||
| Karta | |||
 | |||
| |||
Messier 109 (poznata i kao M109, NGC 3992, IRAS 11549+5339, MCG 9-20-44, PGC 37617 i UGC 6937) jest prečkasta spiralna galaksija udaljena približno 83,5 ± 24 miliona sg od Zemlje[5] i locirana u sazviježđu Veliki medvjed. Najveći prečnik je 7,50 (105.000 sg), a najmanji 4,4 ugaonih minuta (62.000 sg).[b]
Galaksiju je otkrio Pierre Méchain 12. marta 1781.[3][6][7] Charles Messier dodao ju je u pripremnu verziju kataloga prije izdavanja kao 99. objekt. Spletom okolnosti M109 nije se našla u drugoj verziji kataloga. U katalog je dodana tek 1953. zahvaljujući Owenu Gingerichu.
Karakteristike
[uredi | uredi izvor]M109 je prečkasta spiralna galaksija prečnika otprilike 90.000 s. g. Sjaj je ravan sjaju našeg Mliječnog puta.
Godine 1956. u galaksiji je eksplodirala supernova SN 1956A, jedina dosad uočena u toj galaksiji. Sjaj supernove u maksimumu je dostigao +12,3 magnitude.
M109 ima tri satelitske galaksije: UGC 6923, UGC 6940 i UGC 6969.
Okruženje
[uredi | uredi izvor]M109 je najsjajnija galaksija u M109 grupi, velikoj grupi galaksija smještenih u sazviježđu Velikog medvjeda, za koje se nagađa da ima više od 50 galaksija.[8][9][10][11]
Amaterska posmatranja
[uredi | uredi izvor]Gledano 200 mm teleskopom M109 nije naročito zanimljiva. Vidi se tek kao veoma tamna elipsasta mrlja.
Najbliži NGC/IC objekti
[uredi | uredi izvor]Sljedeći spisak sadrži deset najbližih NGC/IC objekata.[c]
| Ime | Udaljenost od NGC 3992 (uglovnih minuta)[4][c] |
Rektascenzija (J2000)[4] | Deklinacija (astronomija) (J2000)[4] | Tip[4] |
|---|---|---|---|---|
| NGC 3953 | 1,41 | 11sat. 53m 48,4s | +52° 19' 30'' | prečkasta spiralna galaksija (SBbc) |
| NGC 3982 | 1,77 | 11sat. 56m 28,0s | +55° 7' 30'' | prečkasta spiralna galaksija (SBb) |
| IC 757 | 1,79 | 12sat. 4m 2,3s | +52° 35' 26'' | nepravilna galaksija (Im) |
| NGC 4068 | 1,79 | 12sat. 4m 2,3s | +52° 35' 26'' | nepravilna galaksija (Im) |
| NGC 3972 | 2,0 | 11sat. 55m 45,3s | +55° 19' 12'' | prečkasta spiralna galaksija (SBbc) |
| NGC 3977 | 2,05 | 11sat. 56m 7,3s | +55° 23' 27'' | spiralna galaksija (Sab) |
| NGC 3980 | 2,05 | 11sat. 56m 7,3s | +55° 23' 27'' | spiralna galaksija (Sab) |
| NGC 3998 | 2,08 | 11sat. 57m 55,9s | +55° 27' 14'' | spiralna galaksija (S0) |
| NGC 3990 | 2,09 | 11sat. 57m 35,5s | +55° 27' 31'' | eliptična galaksija (E-S0) |
| NGC 3917A | 2,1 | 11sat. 51m 13,4s | +52° 0' 5'' | eliptična galaksija (E-S0) |
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Spiralna galaksija Messier 109
-
Amaterska slika Messier-a 109
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Bilješke
[uredi | uredi izvor]- a Prividna magnituda od 9,8 – Apsolutna magnituda: M = m - 5 ((log10 DL) - 1), gdje je m=9,8 i DL=14,8 * 106.
- b 7,50 ugaonih minuta – S = A * D * 0,000291 * P, gdje je A=7,50, D=14,8 i P = 3,2616.
- c Bazirano na euklidsku udaljenost.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Kaufmann, D.E.; Contopoulos, G. (1996). "Self-consistent models of barred spiral galaxies". Astronomy & Astrophysics. 309: 381–402. Bibcode:1996A&A...309..381K.
- ^ (en) seds.org
- ^ a b c d e f g h i (en)(de) Entdeckung und Katalogisierung von Nebeln und Sternhaufen. "Steinickeov revidirani katalog NGC i IC objekata". Arhivirano s originala, 18. 7. 2013. Pristupljeno 9. 2. 2014.
- ^ a b c d e f g (en) Rezultati za NGC 3992. "NASA/IPAC Extragalactic Database".
- ^ "Distance Results for MESSIER 109". NASA/IPAC Extragalactic Database. Pristupljeno 2. 5. 2010.
- ^ Spisak posmatrača na sajtu Wolfganga Steinickea
- ^ Young, C., Sid. Mess. II, 252 (1883-84).
- ^ R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1.
- ^ P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel (1992). "Groups of galaxies within 80 Mpc. II - The catalogue of groups and group members". Astronomy and Astrophysics Supplement. 93: 211–233. Bibcode:1992A&AS...93..211F.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- ^ A. Garcia (1993). "General study of group membership. II - Determination of nearby groups". Astronomy and Astrophysics Supplement. 100: 47–90. Bibcode:1993A&AS..100...47G.
- ^ G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani (2000). "Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups". Astrophysical Journal. 543 (1): 178–194. arXiv:astro-ph/0001140. Bibcode:2000ApJ...543..178G. doi:10.1086/317070.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
Literatura
[uredi | uredi izvor]- (en) Steinicke, Wolfgang (2007), Jakiel, Richard (ured.), Galaxies and How to Observe Them, Springer, ISBN 978-1852337520
- (en) R. J. Buta, H. G. Corwin, Jr., S. C. Odewahn (2007). The de Vaucouleurs Atlas of Galaxies. Cambridge: Cambridge University. ISBN 978-0521820486.CS1 održavanje: više imena: authors list (link)
- (en) Sinnott, R. W. (1988). NGC 2000.0: The Complete New General Catalogue and Index Catalogues of Nebulae and Star Clusters. Sky Publishing. ISBN 978-0-933346-51-2.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]NGC 3992
[uredi | uredi izvor]- Messier 109 na WikiSky stranici: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hydrogen α, X-Ray, Astrophoto, Sky Map, Članci i slike
- (en) NGC 3992 na Aladin pregledaču[mrtav link]
NGC katalog
[uredi | uredi izvor]- (en) Interaktivni NGC Online Katalog
- (en) Astronomska baza podataka SIMBAD
- (en) NGC katalog na Messier45.com Arhivirano 23. 9. 2018. na Wayback Machine
- (en) NGC/IC projekt
- (en) NGC2000 na NASA sajtu
- (en) NGC na The Night Sky Atlas sajtu
